7483798556

III Konferencja Dendrochronologów Polskich - Rogów, 9-11 lutego 2016

Architektura Królestwa Lo. Pierwsze badania dendrochronologiczne na obszarze Mustangu Górnego (Nepal)

Barbara Gmińska-Nowak

[e-mail]

Mustang Górny, znany również jako Królestwo Lo, leży w nepalskiej prowincji Mustang -na północ od głównego łańcucha Himalajów, za masywem Annapurny i górą Dhaulagiri. Terytorium Mustangu rozciąga się wzdłuż koryta rzeki Kali Ghandaki, na średniej wysokości znacznie przekraczającej 3000 m. n.p.m. Region ten charakteryzuje się surowym klimatem oraz bardzo ograniczanymi zasobami leśnymi, równocześnie jest to miejsce, gdzie zachowały się przykłady najstarszej na świecie buddyjskiej architektury, w tym wspaniałe gompy, w których głównym materiałem konstrukcyjnym, obok kamienia i gliny, jest drewno. Badania dendrochronologiczne na obszarze Mustangu Górnego zainicjowano latem 2015 roku. Wpisują się one w obecnie prowadzone, międzynarodowe badania nad dziejami Mustangu Górnego, wśród których brakowało dotychczas badań materiałowych. Celem badań jest określenie zakresu stosowania poszczególnych gatunków drewna w tradycyjnych budowlach Mustangu Górnego oraz opracowanie chronologii przyrostowej dla potrzeb datowania historycznego drewna oraz badań zmian środowiskowych w tym rejonie. Podczas pierwszych badań terenowych przeprowadzanych w Mustangu Górnym materiały zgromadzono w wiosce Chuksang (próbki drewna pobrano w kompleksie budynków mieszkalnych, oraz w świątyni przynależącej niegdyś do jednego z niewielu klasztorów żeńskich w Mustangu Górnym: KunSang Chholing Gonpa - gatunek dominujący Pinus wallichiana) oraz w stolicy dawnego Królestwa - Lo Manthang (drewno pozyskano z elementów konstrukcyjnych świątyń: Thupchen Gompa oraz Champa Gompa - drewno Pinus wallichiana oraz Abies spectabilis). Krzywe przyrostowe drewna pochodzącego z Mustangu Górnego zestawiono z opracowanymi w latach 1989 - 1997 przez Burgharda Schmidta oraz Tomasza Ważnego, chronologiami rozpoznanych gatunków, dla obszarów: Mustang Południowy oraz dystrykt Manang. W ramach referatu pragnę przedstawić Państwu pierwsze wyniki analiz dendrochronologicznych przeprowadzonych na zgromadzonych materiałach.

Badania finansowane są przez Narodowe Centrum Nauki w ramach projektu „Drewno w architekturze oraz sztuce Mustangu Górnego/Nepal. Badania dendrochronologiczne oraz problemy konserwatorskie".

14