7648595272

378 ZADANIE APOLOGETYKI.

innych tylko umieszczane uwagach. W samym zaś tekście nie powinno być nic innego, jak tylko, co się z prawdą zgadza^u. Co za znakomita rada, a dla zdaleka stojącego od tajników nauki, co za doniosłe przyznanie się pozytywizmu do fałszów! Jak wyglądałyby dzieła pozytywistów, gdyby to wszystko, co nie jest ściśle naukowem, ale pustą hypotezą, miało się umieszczać w notatkach pod tekstem. Bez prawdziwych hypotez, nie stojących w jaskrawej sprzeczności z naturą rzeczy, a z drugiej strony wyświecających zjawiska, nigdy się nauka doświadczalna nie obejdzie. Hypotezy więc prawdziwe, żadnego wiedzy nie przynoszą uszczerbku, bezpodstawne jednak domysły, zawierające w sobie sprzeczność, nie zgadzające się z naturą rzeczy, nie wyświecają bynajmniej zjawisk, a tern samem szkody, jakie prawdziwej nauce przynoszą, są nieobliczone.

ITT. Pozytywna nauka nieraz produkuje się z faktami, rzekomo zupełnie stwierdzonymi, które jednak objawionej prawdzie, lub zasadniczym j ej principiom wręcz się sprzeciwiaj ą. Tu apologeta występować musi w rob pojednawczej, okazując, że sprzeczność jest tylko pozorna, w rzeczywistości zaś zupełna harmonia. Chrześcijański filozof ma tę z góry pewność, że wiara sprzeciwiać się nie może żadnej prawdzie, z jaka_v nauka przyrody występuje. Umacniają go w tern przekonaniu zdania uczonych badaczów. Pr. Lenormant mówi, iż „nigdy podobnego zjawiska nie był świadkiem, by pojęcia zaczerpnięte z dziedziny nauki, sprzeciwiały się ideom objawionej prawdy. Bez obawy zestawiłbym rzekomo sprzeciwiające się sobie zdania, z góry przekonanym będąc, że takie zestawienie wyświeci prawdę i rozwieje wszelki pozór sprzeczności^ "Wiara więc nie potrzebuje się krytycyzmu lękać, z jakim przeciw niej staje nauka, jeżeli tylko ta nazwa rzeczywiście jej się należy. Obowiązek apologety w obec takiej domniemanej sprzeczności jest podwójny: najprzód zbadanie faktu, jaki nauka przedstawia, czy jest on rzeczywiście takim, za jaki.

pref. Lei origines

¹ hranęois Lenormant. Manuel de Limtoire anc. de llustoire.