przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem. Natomiast § 2 tego artykułu stanowi, iż strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.
Zgodnie z art. 81 k.p.a. okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 10 § 2 k.p.a. Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek zagwarantowania stronie możliwości wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji (prawo strony do wypowiadania się co do zebranych materiałów i zgłoszonych żądań).
Pojęcie dowodu zostało zdefiniowane w art. 75 § 1 k.p.a. i zgodnie z nim za dowód należy uznać wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Do materiałów należy zaliczyć całość akt sprawy, w tym protokoły, adnotacje, notatki itp.28
Organy administracji publicznej mogą odstąpić od omawianej zasady tylko w dwóch przypadkach:
1) gdy załatwienie sprawy jest niecierpiące zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego,
2) ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
Przedstawione zostały tutaj przypadki, gdy rozstrzygnięcie np. w drodze decyzji administracyjnej musi nastąpić natychmiast, a wszelka zwłoka spowodowałaby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego lub niepowetowaną szkodę materialną. Niebezpieczeństwo to musi być realne, obiektywnie nie abstrakcyjne i subiektywne. Okoliczności powyższe dotyczące niebezpieczeństwa muszą być w odpowiedni sposób stwierdzone w toku postępowania administracyjnego. Niepowetowana szkoda materialna to szkoda odnosząca się do takich dóbr materialnych, których nie będzie można przywrócić do stanu pierwotnego i w pełni naprawić. Mogą to być np. przedmioty o wartości zabytkowej, artystycznej.
Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od omawianej zasady.
VI.Zasada szybkości i prostoty postępowania.
Nakazuje ona organom administracji publicznej działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie29. Szybkość działania organów administracji publicznej w postępowaniu administracyjnym nie może odbywać się kosztem jego jakości.
28 Tamże, s. 78.
29 Patrz: Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania..., dz. cyt., art. 12.
15