Ponadto ze względu na cel, wyróżniamy zmiany rozwojowe i zachowawcze. Z kolei ze względu na charakter zmian możemy wyróżnić zmiany strukturalne, technologiczne i społeczne. Skuteczność zmian, to kryterium, które wyróżnia zmiany doskonalące a także zubożające.
W poniższej tabeli zaprezentowano zestawienie typów zmian w oparciu o przykładowe klasyfikacje wielowymiarowe. Podejście to pozwala analizować zmiany biorąc pod uwagę kilka cech (wymiarów, zmiennych) jednocześnie (tabela 1.8).
Tabela 1.8. Wielowymiarowa klasyfikacja zmian w organizacji
Kryterium klasyfikacji |
Typologia zmian |
Autor |
Zasięg zmiany a czas zmiany |
• Sanacja • Transformacja • Ograniczanie zakresu działalności - downsizing • Zmiana metod działalności - reengineering • Programy oszczędnościowe • Zarządzanie ukierunkowane na kompleksową jakość |
L. Fopp |
Zasięg zmiany i czas realizacji zmiany w stosunku do zjawisk zachodzących w otoczeniu |
• Dostrajanie • Reorientacja • Adaptacja • Odbudowa |
D.A. Nadler |
Poziom innowacyjności, zespołowość działań, poziom bezpieczeństwa |
• Potencjalna porażka • Budowanie zespołów przy wzroście kreatywności • Przełamywanie oporów przy wzroście zespołowości • Budowa zespołów • Przełamywanie oporów przy wzroście kreatywności • Wzrost kreatywności • Przełamywanie oporów • Potencjalny sukces |
A. Zarębska |
Źródło: opracowanie własne na podstawie Zarębska A., Zmiany organizacyjne w przedsiębiorstwie. Teoria i praktyka, wyd. Difin, Warszawa 2002, s. 60 ; Krupa K., Ewolucja procesu zmian organizacyjnych. Wybrane poglądy i koncepcje, Łódź 2003, s. 6-11
Model L. Foppa przedstawia sześć wariantów implementacji zmian w zależności od czasu w jakim zmiany mają być zrealizowane i jak dużego obszaru przedsiębiorstwa mają one dotyczyć (rysunek 1.1).
19