8009766894

trolę (control), którą uważa się za ,proces, w którym dowódca, wspomagany przez swój sztab, organizuje, kieruje i koordynuje działania podległych mu sil poprzez użycie standardowych procedur działania i wszelkich dostępnych środków przekazywania informacji”.

Z kolei w amerykańskim regulaminie ,fM 101-5 Organizacja i praca sztabów” dowodzenie (command) postrzegane jest jednoznacznie jako „władza, którą dowódca sprawuje nad swymi podwładnymi z racji posiadanego stopnia lub zajmowanego stanowiska. Obejmuje ono prawo do i odpowiedzialność za skuteczne użycie dostępnych środków oraz za planowanie, organizowanie, kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie sil wojskowych w celu wykonania postawionego zadania”. Dopiero połączenie dowodzenia i kontroli (command and control) uważane jest za proces, poprzez który działania militarne są kierowane, koordynowane i kontrolowane”'.

Rozdzielenie dow odzenia na „władzę” i „proces” dostrzegalne jest także w angielskim dokumencie ,ADP-2 Dowodzenie”, w którym stwierdza się, że „dowodzenie (command) jest władzą sprawowaną przez dowódcę w celu kierowania, koordynowania i kontrolowania działań sił wojskowych, zaś „kontrola (control) to proces, poprzez który dowódca, wspomagany przez swój sztab, organizuje, kieruje i koordynuje działania podległych mu sił, opierając się na wspólnej doktrynie i używając standardowych procedur oraz wykorzystując środki łączności i systemy informacyjne”^{1 2}.

Najnowszą próbą uporządkowania sposobu rozumienia tych zasadniczych pojęć jest ,ĄJP-01 (A) Doktryna sojuszniczych operacji połączonych”, której zapisy i ustalenia obowiązują wszystkie państwa NATO. Podkreśla się tam, że pojęcia „command” i „control” są ściśle ze sobą powiązane, używane zwykle razem, ale nie należy ich traktować jako synonimów. Dowodzenie (command) to ,.proces, poprzez który dowódca oddziałuje swą wolą i intencjami na podwładnych w celu podjęcia określonego działania. Obejmuje on władzę i odpowiedzialność za użycie sił w celu wykonania zadania ”. Kontrola (control) jest zaś „procesem, w ramach którego dowódca, wspomagany przez swój sztab, organizuje, kieruje i koordynuje działania podległych mu wojsk”³.

Z powyższego wynika jednoznacznie, że dowodzenie postrzegane jest w dwóch zasadniczych płaszczyznach:

-    jako władza (authority), to znaczy prawa do wydawania rozkazów, ale też ponoszenia za nie pełnej odpowiedzialności, przy czym władza ta może być, w zależności od sytuacji, zróżnicowana;

-    jako proces (process) sprawowania dowodzenia, w którym dowódca wspomagany przez swój sztab realizuje czynności związane z planowaniem, organizacją, kierowaniem i koordynacją działań podległych sobie sil.

1

   FM 101-5 Staff Organizatrion and Operations, Department of the Anny. Washington 1984. s. 1-1.

2

   ADP-2 Command, HQDT. 1994, s. 1-2, 1-3.

3

   AJP-Ol(B) Allied Joint Operations Doctrine. MAS, Brussels 2000. s. 4-1.