7960662084

1928	1929 |	1930	1931	1932 ^	1933
33,3	57,0 J	85,9	1 211,1	211,1	224,5
400	1.000 i	6.000	13.000	14.900	15.200
	3.9	23,6	^1 52 7	61,5	65.0

w swej walce z lewym ..ukłonem *, w walce o zwycięstwo rolnych artelL

II. Większe praktyczne znaczenie zaczęła mieć kolektywizacja dopiero po r. 1928. więc w parę lat po śmierci Lenina, w okresie Pierwszej Piatiletki. Od r. 1929 tempo „uspołecznienia" produkcji rolnej wzrosło niewspółmiernie w stosunku do poprzednich okresów. Kuch kołchozów zaczął sam wyznaczać swe praktyczne życiowe łożysko. Obrazuje ło następujące zestawienie:

W lysijjcact*

Ilość kołchozów ........

Ilość gospodarstw chłopskich w kołchozach ...........

% skolektywizowanych gospodarstw .

Obecnie zaś kołchozy obejmują 85% obszaru b. gospodarstw włościańskich (cyfra, podana przez kom. Czernowa na II Kongresie „udarników"). Czyli, że kolektywizacja zwyciężyła „jcdinoliczników" i stała się zjawiskiem powszechnem.

Praktyka życia sowieckiego wytworzyła 3 zasadnicze typy kolektywów rolnych. Najprostsza forma to TOZ (Towariszcziestwo po obszczestwiennoj Obrabotkie Ziemli) — całkiem luźne zrzeszenie „jcdinoliczników" dla wspólnego wykonywania niektórych lid) wszystkich robót polnych. „Uspołeczniona" jest więc w TOZ‘ie tylko praca ludzka. Drugi typ to „sel-choz artel" (wiejska spółdzielnia wytwórcza), już o wiele doskonalsza jednostka, w której wspólną własność stanowią, poza pracą, wszystkie ważniejsze środki produkcji. I wreszcie najdalej posuniętą formą kołchozu jest całkowita kon-sumcyjno - produkcyjna komuna. Rozwój i wzajemny stosunek tych zasadniczych form kołchozów obrazuje tabela następująca : nie obszaru całkowitej kolektywizacji |ra-jon spłasznoj koliektiwizacii) i likwidacji „kułaków", jako klasy w układzie ekonomicznym w^si. Od tej chwili zauważamy zdecydowaną przewagę „artelu", tej pośredniej, spółdzielczo - wytwórczej formy kołchozu, nad obu pozostałymi typami.

Artel, stanowiący w 1929 r. tylko 33,0% ogółu kołchozów, osiąga w 1930 r. już 73,4%, a w 1933 r. — 95,1%!

III. Na początku t. j. w r. 1918, komuny tworzyły przeważającą większość, dość nielicznych jeszcze zresztą gospodarstw kolektywnych. Należy to tłumaczyć tern, że powstawały one na bazie dawnych latyfun-djów, a jednoczyła się w te komuny biedota wiejska, „batracy", czerwonogwardziści, partyzanci, a niekiedy i robotnicy, których fabryki uległy zniszczeniu w okresie wojny. Doświadczenia tych pierwszych komui, z których wiele przetrwało do dnia dzisiejszego, to składowa część w systemie czynników, przygotowujących likwidację „kułactwa" i zwrot „średniaków" ku kolektywizacji. Obecnie pozostały tylko wzorowe komuny, a ogólny ich udział w kolektywizacji wsi spadł do minimum (2% w 1933 r.).

Na granicy wielkiego przełomu 1928 -9 r. większość kołchozów tworzyły znowuż TOZ‘y. Jeszcze u schyłku 1929 r. na tę najprymitywniejszą formę kołchozu przypadało aż 57.003 jednostek, co stanowiło 00% ogółu kołchozów w ZSRK. W niektórych zaś, bardziej zacofany cli gospodarczo rejonach TOZ‘y tworzyły nawet ok. 90%. Wów-

Przełomowe znaczenie w dziejach ko-    czas Partja Komunisytczna, wychodząc z za-

lektywizacji miały lata 1928 — 29, kiedy    łożenia, że TOZ, jako zbyt luźna forma or-

wysunięto 2 zasadnicze postulaty: uzyska-    ganizacji nie przełamie indywidualizmu go-