8504862631

dotyczą różnych aspektów konwergencji i/lub dywergencji gospodarczej⁴⁰ (głównie dochodów) występujących we współczesnej gospodarce światowej⁴¹.

6. Granice ilościowej i jakościowej analizy wzrostu gospodarczego

Od czasu gdy Leon Walras sformułował następującą myśl „Jeżeli chodzi o język, to dlaczego mamy się upierać przy tym, aby mozolnie i bardzo nieściśle wyjaśniać w języku potocznym te problemy (jak często czynił to Dawid Ricardo i jak robi to John Stuart Mili, w swoich Zasadach ekonomii politycznej), które w języku matematyki można wyrazić przy użyciu niewielkiej ilości słów, w sposób dokładniejszy i precyzyjniejszy”⁴² nikt już nie twierdzi, że korzystanie z matematyki jako języka, w którym należy formułować i rozwiązywać złożone problemy ekonomiczne, jest bezcelowe.

Nie zmienia to jednak faktu, że oczekiwania jakie pokładane są w tym względzie w matematyce, nie są w pełni realizowane. Pierwszą z przyczyn jest niedostateczny poziom wiedzy matematycznej wśród ekonomistów. Drugą natomiast niedostateczny poziom wiedzy matematycznej, adekwatnej do złożoności problemów ekonomicznych, a ogólniej społecznych.

Dyskusja o granice mierzalności zjawisk i procesów ekonomiczno-społecznych na ogół jest sprowadzana do sztucznego rozróżnienia analizy ilościowej (możliwość pomiaru i kwantyfikacji), od analizy jakościowej (brak możliwości zadowalającego pomiaru i kwantyfikacji). W takim postępowaniu nie ma nic złego, o ile nie stoi za nim brak kompetencji w zakresie ekonomii lub matematyki. Co w sposób oczywisty utrudnia poszukiwania nowych oraz skuteczniejszych narzędzi opisu i rozwiązywania problemów gospodarczych.

⁴⁰    Zob. K. Malaga, Konwergencja gospodarcza. Próba syntezy, w: B. Liberda (red.), Konwergencja gospodarcza Polski, Tom VII, PTE, Warszawa, 2009.

⁴¹    Jednym z najistotniejszych problemów, które nie doczekały się dotąd należytego rozstrzygnięcia wiązania jest kwestia związków między realną i nominalną konwergencją gospodarczą. Naszym zdaniem nie ma dotąd satysfakcjonującego teoretycznego uzasadnienia tego rodzaju związków, w kontekście kryteriów konwergencji oraz ich wartości referencyjnych, zawartych w Traktacie z Maastricht (i późniejszych ustaleniach), które są synonimem konwergencji nominalnej, a konwergencją realną.

¹L. Walras, Elements d’economie politiąue pure ou theorie de la richesse sociale, Paris, 1874.

17