8598055294

Raport Komisji Brundtland zainspirował 5-letnie przygotowania do Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój" (UNCED) w Rio de Janeiro w 1992 r., w czasie których ugruntował się pogląd o bezwzględnej potrzebie współpracy państw w imię trwale zrównoważonego rozwoju. Wreszcie Agenda 21, najważniejszy dokument tej Konferencji zwanej Szczytem Ziemi, dała impuls i wsparcie polityczne dla inicjowania i kształtowania procesów dotyczących wdrażania trwale zrównoważonego rozwoju, jako koncepcji politycznej, a nie normatywnej, tak na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Konferencja w Rio określiła też jednoznacznie, że ważnym elementem zrównoważonego rozwoju jest trwale zrównoważona gospodarka leśna, a obszary leśne winny być tak zagospodarowane, by spełniać nie tylko funkcje produkcyjne, ale też zaspokajać społeczne, ekologiczne, kulturowe i duchowe potrzeby obecnej i przyszłych generacji człowieka.

Obecnie w różnych częściach Ziemi gospodarka leśna ukierunkowuje się na zachowanie, odtwarzanie i doskonalenie ekosystemów leśnych wraz z całą ich różnorodnością biologiczną, nie tracąc przy tym osiągniętej zdolności produkcyjnej.

Europejska polityka leśna

Skonstruowanie matematycznego modelu lasu normalnego było jednym z poważniejszych osiągnięć europejskiego leśnictwa na przełomie XVIII i XIX wieku. Model lasu normalnego uwzględnia bowiem skomplikowaną strukturę i jej zmienność w czasie, w każdym zrębowo zagospodarowanym lesie rzeczywistym. Opisuje występowanie drzewostanów w różnych klasach wieku, ich miarowe, zgodne z biegiem czasu przemieszczanie się do coraz starszych klas wieku, wyrąb drzewostanów najstarszych i przenoszenie się odpowiednich powierzchni do kategorii upraw. A zatem jest to model programujący ciągłość istnienia lasu, złożoność drzewostanów i trwałość ich użytkowania dla dobra współczesnego i przyszłych pokoleń. Model lasu normalnego okazał się niezwykle twórczy i wywarł olbrzymi wpływ na treści nauk leśnych, świadomość zawodową leśników oraz postać lasów w Europie, szczególnie zaś na stały i dynamiczny wzrost zasobów drzewnych i ich ochronę.

Zagospodarowanie lasu zrębami zupełnymi i idea lasu normalnego były jednak dostosowane do preferencji jednogatunkowych drzewostanów sosnowych lub świerkowych oraz niosły ze sobą schematyczne rozwiązania w ładzie przestrzennym i czasowym drzewostanów nastawionych wyłącznie na realizację funkcji surowcowych. I mimo, że lasy europejskie zostały w ten sposób uporządkowane i zaopatrzyły w drewno rozwijające się, szczególnie od połowy XIX wieku przemysł, kopalnictwo i budownictwo, to poniosły równocześnie ogromne straty przyrodnicze wynikające z postępującego ograniczania różnorodności biologicznej oraz degradacji siedlisk.

Wady modelu i zagospodarowania lasu rębnią zupełną dostrzeżono najpierw w lasach górskich i to już pod koniec XIX wieku. K Gayer zainicjował wówczas nowy kierunek hodowli lasu nastawiony na uzyskiwanie odnowień i pielęgnację drzewostanów w sposób uwzględniający naturalne procesy zachodzące w ekosystemach leśnych. Powstały stąd zrębowo-przerębowy system zagospodarowania lasu rozpowszechnił się w Szwajcarii, dając początek wielofunkcyjności lasu, natomiast w innych krajach europejskich nie uzyskał szerszego zastosowania.

Utrzymująca się jednofuncyjność lasu spowodowała, że ekonomiści długo nie doceniali roli leśnictwa w rozwoju większości krajów europejskich ignorując rolę naturalnego kapitału jakim jest las, jako podstawy wzrostu ekonomicznego. Istotnie dochód wytwarzany przez