8658359678

Joanna Kossewska

Pomoc rodzinie z dzieckiem autystycznym

E-learning dla rodziców i wychowawców

Wedmg najnowszych badań epidemiologicznych coraz więcej dzieci przejawia zaburzenia klasyfikowane w kategoriach szeroko rozumianego autyzmu. Został on naukowo opisany po raz pierwszy w 1943 roku przez Leo Kannera, lecz wcześniej także żyły osoby z autyzmem, niejednokrotnie uważane za „dziwne i niepojęte”. Zanim stały się wyzwaniem dla nauki, stanowiły inspirację dla pisarzy, także tych wielkich i znanych, jak Juliusz Słowacki, William Szekspir czy William Golding. Postaci takie, pojawiające się w baśniach i legendach ludowych jako tajemnica, budzą grozę, ale i zaciekawienie. Od wieków baśniowy Jasio-Jeż zamknięty w sobie, nastroszony kolcami, a w środku przestraszony i bezbronny, niepokoił artystów swoją zagadkową sylwetką, aż do wczoraj, kiedy owo „dziwne i niepojęte” nazwano autystycznym dzieckiem

Dzisiaj, po wiciu latach badań, wiedza na temat autyzmu jest rozległa, lecz wciąż niepełna. Owa choroba nadal stanowi dla nauki zagadkę, jedno wszakże jest pewne - jest to zaburzenie o podłożu biologicznym. Miejmy nadzieję, że dalsze prace specjalistów na całym świecie pozwolą poznać przyczyny i mechanizmy tego zaburzenia, a także opracować skuteczniejsze formy terapii.

Czym jest autyzm? Autyzm to głębokie, całościowe zaburzenie rozwoju, pojawiające się przed 30. miesiącem życia, stąd skuteczność terapii zależy od tego, jak wcześnie zostanie ona podjęta. Dzieci dotknięte autyzmem nie różnią się wyglądem od innych, lecz odmiennie się zachowują. Od początku swojego życia nie tylko nie reagują ożywieniem na kontakty z rodzicami, ale wręcz nie tolerują żadnych pieszczot. Nie okazują uczuć i ich nie żądają. Główną cechą autyzmu jest nieprawidłowość komunikacji, rozwoju interakcji społecznych oraz występowanie poważnych ograniczeń w zakresie aktywności i zainteresowań.

Osłabienie zdolności dziecka w zakresie interakcji jest całkowite i trwałe. Może zaznaczać się w różnorodnych zachowaniach niewerbalnych (kontakcie wzrokowym, wyrazie twarzy, postawie ciała, gestach), koniecznych do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. U dzieci autystycznych znamienny jest brak spontanicznego dążenia do odczuwania radości, rozwijania własnych zainteresowań lub współdziałania z innymi (gry zespołowe, żaba wy). Dzieci z autyzmem preferują działania podejmowane indywidualnie lub włączają do nich inne osoby jedynie jako narzędzia czy „mechanicznych pomocników”. Chorobie towarzyszy zaburzona świadomość istnienia innych ludzi: mogą nie pamiętać o członkach własnej rodziny, nie mieć pojęcia o potrzebach innych, nie zauważać zmartwień.

Również zaburzenia w zakresie komunikacji są wyraźne i trwałe, a dotyczą zarówno werbalnych, jak i niewerbalnych umiejętności. Przejawiają się w opóźnieniu lub zupełnym niedorozwoju języka werbalnego. U dzieci mówiących obserwuje się osłabienie zdolności do rozpoczynania lub kontynuowania rozmowy z innymi czy posługiwanie się językiem charakterystycznym dla danej osoby. Gdy mowa rozwija się, mogą wystąpić nieprawidłowości natężenia, intonacji, tempa, rytmu, akcentu (ton głosu może być monotonny łub mieć intonację charakterystyczną dla zdań pytających - „wznoszące się” końcówki wyrażeń lub zdań). Struktury gramatycz-