W kontekście zaprezentowanych poniżej recenzji wybranych publikacji polskich historyków warto przypomnieć następujące zapisy z maturalnych standardów w zakresie przedmiotu historia:
„Zdający korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy historycznej - wyszukuje i interpretuje informacje zgodnie z warsztatem historycznym. Wskazuje związki między różnymi dziedzinami życia społecznego (polityką, gospodarką, kulturą) w przeszłości.
Zdający przedstawia oraz ocenia wydarzenia i zjawiska historyczne, formułując przejrzystą i logiczną wypowiedź pisemną. W tej wypowiedzi porównuje, czyli wskazuje podobieństwa i różnice między wydarzeniami, zjawiskami i procesami historycznymi. Formułuje i uzasadnia ich oceny. Krytycznie analizuje i ocenia różne interpretacje historii” -rozporządzenie MENiS'.
Czym jest recenzja?
Recenzja (lac recenseo oceniam) to tekst stanowiący omówienie dzieła literackiego,
przedstawienia teatralnego, operowego, filmu, koncertu, wystawy plastycznej i innych wydarzeń kulturalnych, zazwyczaj opublikowany w prasie lub ogłoszony za pośrednictwem radia czy telewizji.
Recenzja jako forma wypowiedzi krytycznej ukształtowała się wraz z rozwojem prasy i nowoczesnej publiczności kulturalnej; może ona mieć różne rozmiary i różne formy. Może być pisana suchym, sprawozdawczym stylem, może stanowić naukowy rozbiór dzida, ale może być również swobodnym felietonem; jej charakter zależy od miejsca publikacji i przypuszczalnego czytelnika. W prasie codziennej najczęściej pojawiają się krótkie recenzje informacyjne, natomiast recenzje rozbudowane znajdują się w pismach adresowanych do określonego kręgu odbiorców. Recenzje w pismach literackich mogą stanowić wielostronne omówienie dzida, niekiedy mają charakter polemiczny, zbliżają się do eseju".
Recenzja - „pisemna wypowiedź analityczno-krytyczna, której treścią jest omówienie z określonego punktu widzenia pracy naukowej, dzida literackiego czy dzida sztuki”1".
Jak pisać recenzje publikacji historycznych - uwagi wprowadzające
• Na wstępie warto pozyskać informacje o autorze, jego dotychczasowym dorobku.
• Zadać sobie pytanie, czy recenzowana pozycja jest oddzielną publikacją, czy też jest częścią określonego cyklu?
• Jaki ma ona charakter — akademicki, czy też popularnonaukowy? Do jakiego czytelnika jest adresowana?
• Jakie miejsce zajmuje recenzowana publikacja w dotychczasowej bibliografii z zakresu danego tematu?
• Jakie są jej ewidentne zalety? Czy można mówić o mankamentach?
• Jaka jest przydatność tej publikacji w dydaktyce historii?
• Jakie jest credo ideowe autora?
• Czy struktura publikacji jest przejrzysta?