8796960165

1. METODY POMIARÓW I OBLICZEŃ EWAPOTRANS PI RACJI

Ewapotranspiracja aktualna jest to ilość wody odprowadzana do atmosfery wskutek parowania z gleby oraz z masy roślinnej w wyniku transpiracji w istniejących warunkach meteorologicznych przy aktualnym stanie uwilgotnienia gleby (obejmuje również parowanie wody opadowej zatrzymanej na roślinach w wyniku intercepcji) (Soczyńska 1993). Proces ewapotranspiracji zależy od właściwości samych roślin, od warunków glebowo-wodnych oraz od warunków meteorologicznych, szczególnie od wielkości promieniowania słonecznego.

W Polsce straty ciepła związane z parowaniem stanowią główny składnik rozchodowy w bilansie cieplnym powierzchni czynnej. Udział średni tych strat w skali rocznej wynosi około 50% na północy Polski do ponad 75% na południu (Paszyński 1972).

Istnieje wiele metod pomiarów i obliczeń ewapotranspiracji, które prowadzą do otrzymania ogólnych lub dokładniejszych informacji o ewapotranspiracji. Są to pomiary punktowe albo powierzchniowe terenowe. W niniejszej pracy zwrócona zostanie uwaga tylko na niektóre z nich, opisywane w literaturze, stosowane na stacjach badawczych i w pracach studialnych.

1.1. METODA OBSZAROWEGO BILANSU WODNEGO

Do metod określenia parowania powierzchniowego zalicza się metodę bilansu wodnego, opartą na czasochłonnych pomiarach terenowych. W metodzie tej muszą być znane składniki bilansu dla terenu rozpatrywanej zlewni, takie jak: opad atmosferyczny, odpływ oraz zmiany ilości wody retencjonowanej w zlewni. Według tej metody przeprowadzał badania między innymi J. Jaworski (1984). Daje ona dobre wyniki dla dużych obszarów, w długich przedziałach czasowych, ale nie jest często stosowana. W przypadku gdy metoda ta odnosi się do krótkich przedziałów czasowych, wyniki bilansu wodnego są obarczone dużym błędem, głównie z powodu błędu w wyznaczeniu zmian retencji gruntu.

1.2. METODY EWAPOROMETRYCZNE

Wśród tych metod wyróżnia się metodę atmometryczną polegającą na pomiarze strat wody ze stale zwilżonego ciała porowatego lub szalki napełnionej wodą. Metoda ta jest stosowana do wyznaczenia zdolności ewaporacyjnej powietrza i wyznaczenia wskaźnika parowania potencjalnego (Bac 1970). Do metod ewaporometrycznych