8796961009

AH, — jednoskośną, tabliczki lub graniastosłupy. Chatterji i Jeffery [3] w badaniach zaczynów cementów Secar 250 i Fondu, hydratyzowanych w różnej temperaturze i w różnym czasie, stwierdzili, że CaH₁₀ występuje głównie w formie pryzmatycznych igieł, niekiedy z czasem przyjmuje posiać płytkowatą, w wyniku wzrostu średnicy igieł. C*AH_S i karbogliniany występują w’ formie heksagonalnych płytek, tkwiących wśród igieł CAH₁₀, AH₃ natomiast tworzy bezpostaciową masę, względnie wykrystalizował je jako gibbsyt w formie drobnych igiełek. Prowadzone przez Meńtę i Lesnikoffa [4] badania przemiany CAH,o w C_aAH_a wykazały, że CAHio występuje w formie heksagonalnych kryształów słupkowych wielkości średnio 0,5 pim, CjAH₈ natomiast w postaci trapczoidów wielkości 10 pm, przemiana więc połączona jest ze zmniejszeniem rozwinięcia powierzchni tworzywa, czemu można przypisać zmniejszenie wytrzymałości betonów, w których nastąpiła powyższa przemiana hydratów.

Metodyka i wyniki badań mikrostiuktury zaczynów cementów glinowych

W obecnych badaniach, celem uzyskania zróżnicowanego składu fazowego i stopnia hydratacji zaczynów, uwzględniono zaczyny cementów glinowych o zawartości 60 i 70% AlsOs, hydratyzowane trojako:

—    w temperaturze pokojowej na CAHio,

w podwyższonej temperaturze na CjAH₆ -r AH* bezpośrednio (woda zarobowa o temperaturze ok. 70°C, dojrzewanie w kąpieli wodnej w^r suszarce w^T temperaturze ok. 70°C) lub

—    poprzez przemianę CAH,_tt na C_sAH_a (zaczyn hydratyzowany w temperaturze pokojowej na CAH,_0ł dojrzewanie w warunkach autoklawu — temperatura ok. 120°C, ciśnienie pary nasyconej ok. 0,2 MPa).

W przypadku hydratacji na CAHi_Qi biorąc pod uwagę, że różnice prcccsu produkcji betonów danego gatunku polegają głównie na wahaniach ilości wody zarobowej i atmosfery dojrzewania, uwzględniono zaczyny o różnej ilości wody zarobowej: W.'C — 0,25; 0,5; 1,0 dojrzewające w atmosferze „suchej'* (próbki odkryte w atmosferze otoczenia, wilgotność 35-4-55%) i wilgotnej {próbki nakryte mokrą tkaniną, wilgotność 100%). Skład fazowy i stopień hydratacji zaczynów oznaczano rentgenograficznie. Przy pomiarze stopnia hydratacji zaczynu posługiwano się metodą sprecyzowaną przez Smolczyka [5]» opracowaną w IMO • przez Libranta i Sawkowa [6]. Badania mikrostruktury prowadzono w mikroskopie JEOL JSM 35 przy napięciu przyspieszającym 25 kV, stosując powiększenia 1000—20 000 x. Skład fazowy i stopień hydratacji (SH> zaczynów cementów glinowych, zależnie od warunków' procesu hydratacji, na przykładzie cementu Góral 60, przedstawiono w tablicy 1. Składy fazowe zaczynów cementu Górkal 70 są analogiczne, z niewielkimi tylko różnicami stopnia hydratacji. Mikrostrukturę zaczynów cementu Górkal 60 o różnym stopniu uwodnienia i różnym przebiegu procesu hydratacji przedstawiono na rysunkach 1-4-5.

Jak widać, mikrostruktura zaczynów cementów glinowych jest bardzo zróżnicowana, zależnie cd przebiegu procesu hydratacji i stopnia uwodnienia zaczynu. Przy hydratacji w temperaturze pokojowej na CAHio kryształy hydratów są widoczne dopiero wtedy, gdy stopień hydratacji zaczynu osiąga wartości powyżej 30%.

Przy niedoborze w^rody W/C=0,25, atmosfera sucha dojrzewania — próbki mają przełam ziarnisty, w zaczynie obserwuje się jedynie ziarna niezhydratyzowa-nego cementu. Przy aktywizacji w tych samych warunkach procesu hydratacji drogą stosowania podgrze-

Tablica 1

Skład fazowy i stopień hydratacji (SH) zaczynów cementu Górkal 00 po 3 dniach wiązania

Skład fazowy suchego cementu: CA — 40%, CA* — 14%, C₂AS

Warunki dojrzewania *		W/C w zaczynie — uzyskane parametry *)
Tempe ratura	Atmosfera	0,26 ^1 0,5 1,0
pokojowa	sucha	Ca. CA*. CAHjt» — mo- 1 CAHł0, CA, CA2 żliwe ślady SHca — 38% SHca 26% SH rA, — 0% ^s«ca - «•	C2AH0, CAH10, CA, CA* SHca — 81% shCAi-o%
	wilgotna	CA, CA2l CAHjd CAHi0, CA, CA2 SHca *-32% SHCa — 68% SHCAj0% SHca.-*^0*	CAH1€, CA*, CA mało SHca ) SHca.J ^83%
	sucha, CAi CAl> CAH ślady CA, CA* podgrzewana SHCA — 33% SHC* — 50% (cx>70°C) woda SH/.. — 34% SHc. — 0% zarobowa ~^Aj 5		CA, CA*, CAH10 SHca — 53% SHCA: —27%
cv>70°C	wilgotna C3AH0, AHa. CA. CA* C3AH6, AH3, CA2, CA (woda cn>70°C) SHca — *78% SHCA — 84% 1 SHca,-^87* SHCAi 30%		C,AH„ AH*, CA " SHca — 83% SHca 100%
początkowo pokojowa, po 24 h 120°C	wilgotna, na- CSAH„ AH,. CA, CA* QAH<„ AH, C,AH6f AH, sycona para ślady SHca 1 ^ CHCa \ wodna pod ^1 SHCA — *8% SHCa \ IM* SHCA ciś. 0,2 MPa SHCAl — 84% ' ^1

*) Obok podanych faz w próbkach występował gelcnil C*AS