8812711346

Czasopismo „Zdrowie” natomiast powstało w 1885 r. w Warszawie. Jego redaktorem był Józef Polak, z którym współpracowali wybitni uczeni polscy i zagraniczni, w tym: Odo Bujwid, Alfons Bukowski, Kazimierz Grabowski, Viktor Janovsky, Robert Lindley, William Lindley, Bolesław Lutostański, Henryk Łuczkiewicz, Ignacy Mościcki, Henryk Nussbaum, Wiktor Feliks Szokalski i Bolesław Wicherkiewicz⁵¹. Periodyk ten było skoncentrowany na sprawach sanitarno-higienicznych. Jego treść była uporządkowana w szereg działów. Sprawy higieny omawiane były z perspektywy nauki i praktyki. Ukazywały się oryginalne artykuły, w których przedstawione zostało pojęcie zdrowia, profilaktyki, szczepień ochronnych przeciwko ospie i wściekliźnie, epidemiologii, bakteriologii, higieny żywienia, higieny domów, mieszkań i szkół, kąpieli, kanalizacji i higieny przemysłowej. Ukazywały się również prace dotyczące higieny w dawnych wiekach, epidemiologii, medycyny ludowej i wierzeń ludowych związanych z ziołolecznictwem.

„Zdrowie” przyczyniło się do założenia Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. Ustawę Towarzystwa opracowano bowiem w jego redakcji, a zatwierdzono 24 marca 1898 r. Pierwsze zebranie Towarzystwa odbyło się 1 czerwca tego roku. W roku następnym Towarzystwo liczyło już 490 członków rzeczywistych i 111 zwyczajnych. W r. 1900 „Zdrowie” stało się organem Towarzystwa, a redaktorem został Władysław Janowski. W czasopiśmie pojawiły się sprawozdania z działalności i posiedzeń Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego⁵².

Do wzrostu świadomości higienicznej w społeczeństwie polskim przyczyniały się w końcowym okresie zaborów wystawy przemysłowe, na których m.in. prezentowano wyroby potrzebne do zachowania czystości osobistej. Taką wystawę zorganizowano np. w 1900 r. w Krakowie. Ponadto w XIX w. coraz większy udział w podnoszeniu poziomu higieny mieli aptekarze i przemysłowcy, którzy wytwarzali i reklamowali mydła i różne preparaty służące utrzymaniu czystości ciała.

1.2. Organizacja produkcji i zbytu artykułów higieny i kosmetyków

Zaborcy nie byli zainteresowani rozwijaniem wielkiego przemysłu chemicznego i kosmetycznego na ziemiach polskich. Jego substytutem były laboratoria przy aptekach,

⁵¹    Ibidem, s. 131.

⁵²    Ibidem, s. 85.

14