Polityka wewnętrzna to całokształt działań państwa realizowanych wewnątrz swojego terytorium narodowego. Polityka wewnętrzna wynika z systemu politycznego państwa i systemu wartości, który jest jego podstawą.
Polityka zagraniczna to całokształt działań państwa w środowisku międzynarodowym. Celem polityki zagranicznej jest stwarzanie najlepszych warunków do rozwoju cywilizacyjnego państwa i do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego.
Uwarunkowania polityki zagranicznej:
1) uwarunkowania geograficzne - wielkość terytorium państwa, przebieg i charakter granic państwowych, sąsiedztwo. Uwarunkowanie to dotyczy głównie mocarstw. Teoria geopolityki - największe znaczenie dla państwa ma położenie geograficzne.
2) Uwarunkowania demograficzne - jak liczba i potencjał ludności wpływa na politykę zagraniczną, struktura ludnościowa, gęstość zaludnienia.
3) Uwarunkowania ekonomiczne - potencjał i siła ekonomiczna państwa.
4) Uwarunkowania militarne - pochodna uwarunkowań ekonomicznych.
5) Czynnik ustrojowy - państwa demograficzne i niedemograficzne.
6) Czynnik cywilizacyjno-religijny - starcie cywilizacji.
Polityka zagraniczna a stosunki międzynarodowe.
Suma działań podejmowanych przez poszczególne państwa nie tworzy jeszcze całości stosunków międzynarodowych, jest tylko ich częścią.
Polityka zagraniczna prowadzona jest przez państwa (tylko jednego uczestnika stosunków międzynarodowych. Stosunki międzynarodowe obejmują całokształt działań podejmowanych przez różnych uczestników stosunków międzynarodowych (państwa, narody, organizacje międzynarodowe, korporacje trans narodowe, partie polityczne itp.). stosunki międzynarodowe są więc rodzajem stosunków społecznych, które kształtują się ponad granicami państwa i dotyczą relacji między różnymi podmiotami życia międzynarodowego.
Międzynarodowe stosunki polityczne.
Stosunki polityczne uważane są za główny rodzaj stosunków międzynarodowych. Państwo jako główny uczestnik stosunków międzynarodowych jest dysponentem potencjału militarnego (siły narodu) i dysponuje mechanizmami do tworzenia warunków rozwoju. Międzynarodowe stosunki polityczne pełnią kreatywne i regulacyjne funkcje wobec innych dziedzin życia międzynarodowego. Rola państwa w świecie zmniejsza się w skutek internacjonalizacji.
Kształtowanie się stosunków międzynarodowych.
Stosunki międzynarodowe pojawiły się w historii wtedy, kiedy pojawiły się państwa jako organizacje:
a. Istnienie stosunków międzynarodowych możemy stwierdzić już w odległej starożytności
b. Nowożytne stosunki międzynarodowe narodziły się w Europie na przełomie średniowiecza i odrodzenia wraz z kształtowaniem się państw narodowych