Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłym, zapalnym schorzeniem tkanki łącznej, w przebiegu którego dochodzi do niszczenia struktur stawowych i okołostawowych oraz do wielu zmian w obrębie narządów wewnętrznych. Choroba prowadzi do ograniczenia możliwości wykonywania przez chorego codziennych czynności życiowych oraz do niepełnosprawności i niesamodzielności.
Choroba występuje dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Dotyczy osób w różnym wieku, najczęściej pierwsze objawy pojawiają się po 40. lub 50. roku życia. Reumatoidalne zapalenie stawów ma charakter przewlekły, przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (okresowe zahamowanie objawów chorobowych).
W przebiegu RZS:
zmiany zapalne występują symetrycznie i dotyczą zwykle stawów nadgarstkowych, śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych rąk, rzadziej stóp, lub dużych stawów;
w zmienionych zapalnie stawach pojawia się ból utrudniający ruch; w godzinach porannych występuje sztywność stawów i mięśni (sztywność poranna);
dochodzi do powstania zniekształceń stawów w obrębie ręki (najbardziej charakterystyczne to: „łabędzia szyjka”, czyli odgięcie palców w stronę łokciową, palce „butonierkowate” i przykurcze); stopniowo pojawiają się przykurcze w stawach łokciowych;
-► ograniczeniu ulega ruchomość w stawach barkowych;
postępują zmiany zwyrodnieniowe w stawach kolanowych i biodrowych.
W okresie zaostrzenia choroby znacznie nasila się ból i obrzęk stawów, może pojawić się gorączka i znaczne osłabienie.
Leczenie RZS polega na:
-► stałym przyjmowaniu leków;
rehabilitacji ruchowej i stosowaniu zabiegów z zakresu fizykoterapii;
-» leczeniu chirurgicznym.
W przebiegu RZS występują następujące problemy, przy rozwiązaniu których może być pomocny opiekun medyczny, wykonując czynności samodzielnie lub współpracując z pielęgniarką:
-► trudności z wykonywaniem codziennych czynności z powodu bólu, osłabienia siły rąk, zniekształceń i przykurczów w stawach rąk, stawach łokciowych i barkowych; trudności z poruszaniem się z powodu bólu, osłabienia siły mięśni, zniekształceń i przykurczów w stawach kończyn dolnych;
wzrost podatności pacjenta na zakażenia i infekcje z powodu zmniejszonej odporności w wyniku stosowanego leczenia;
skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego w wyniku długotrwałego stosowania leków, m.in. niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
239