Choroba zwyrodnieniowa stawów jest skojarzonym procesem niszczenia chrząstek stawowych i zmian w nasadach kostnych. Choroba prowadzi do uszkodzenia stawów, upośledzenia ich czynności ruchowej i występowania bólu; występuje najczęściej u osób w starszym wieku.
Ocenia się, że u ok. 60% populacji osób po 60. roku życia występują zmiany zwyrodnieniowe stawów. Zmiany zwyrodnieniowe stawów mogą dotyczyć stawów dłoni (międzypaliczkowych i nadgarstka) i stopy (śródstopnopaliczkowych palucha), stawu kolanowego, stawu biodrowego, a także stawów kręgosłupa. Charakterystyczne objawy choroby zwyrodnieniowej stawów to:
ból - nasilający się podczas obciążania stawów i ustępujący w spoczynku;
-*■ sztywność w stawach po dłuższym bezruchu;
■* zniekształcenie stawów;
-► występowanie w okolicy stawów guzków i wyrośli kostnych;
-► ograniczenie ruchomości w stawach; trzeszczenie w stawach podczas ruchu.
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów polega na:
stosowaniu leków przeciwzapalnych w postaci żelów i maści; odciążeniu stawów przez stosowanie sprzętu ortopedycznego; wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń fizycznych;
-► stosowaniu zabiegów z zakresu fizykoterapii;
stosowaniu leczenia chirurgicznego (wszczepianie endoprotez stawów biodrowych lub kolanowych).
W przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów występują następujące problemy, przy rozwiązaniu których pomocny może być opiekun medyczny, wykonując czynności samodzielnie lub współpracując z pielęgniarką:
-► trudności z wykonywaniem codziennych czynności z powodu bólu, zniekształceń i przykurczów w stawach rąk;
trudności z przemieszczaniem się z powodu bólu, zniekształceń i ograniczenia ruchomości w stawach kończyn dolnych;
ryzyko zwichnięcia endoprotezy stawu biodrowego (zwłaszcza w pierwszym okresie po zabiegu operacyjnym).
Do czynności wykonywanych przez opiekuna medycznego podczas sprawowania opieki nad pacjentem z chorobą zwyrodnieniową stawów zaliczamy wszystkie czynności opisane w podrozdziale dotyczącym RZS.
Podczas sprawowania opieki nad pacjentem po wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego (wykonywanie takich czynności, jak podkładanie basenu i zmiana pozycji pacjenta) należy zachować szczególną ostrożność, aby nie doprowadzić do zwichnięcia endoprotezy, i pamiętać o zachowaniu odwiedzeniowej pozycji kończyn dolnych.
241