9515745679

przedszkoli krakowskich na drodze losowej, za pomocą losowania dwustopniowego, metodą urnową.

Wyniki uzyskane przez Chrzanowską i Suder (2010) pokazują, że średnie wartości obwodu pasa (WC) dzieci badanych w 2000 roku były istotnie wyższe u chłopców i dziewcząt w fazie przedpokwitaniowej w porównaniu do ich rówieśników badanych w 1983. Jednak w okresie późnej adolescencji kierunek zróżnicowania był przeciwny, pokazując istotnie niższe średnie wartości WC u chłopców i dziewcząt badanych 2000 roku. Podobny kierunek zróżnicowania potwierdzono w przypadku wskaźnika WHtR, którego średnie wartości były istotnie niższe zarówno u chłopców jak i dziewcząt w okresie późnej adolescencji badanych w 2000 roku, w porównaniu do młodzieży z kohorty 1983. W przypadku najstarszej młodzieży badanej w 2000 roku różnica średnich wartości obwodu pasa może wynikać z wpływów środowiskowych związanych z promowaniem w mediach mody na szczupłą sylwetkę (10). Wynikiem niepokojącym okazał się wzrost częstości występowania otyłości typu brzusznego, szacowanej na podstawie kryterium WHtR > 0,50 (32), w analizowanych kohortach. Częstość występowania otyłości brzusznej była wyższa zarówno u chłopców jak i u dziewcząt badanych w 2000 roku, w porównaniu do dzieci i młodzieży z kohorty 1983. Częstość ta wynosiła, odpowiednio dla chłopców i dziewcząt, w kohorcie 2000: 6,4% i 3,1%, natomiast w kohorcie 1983: 3,9% i 2,4% i w przypadku chłopców różnice te były statystycznie istotne. Uzyskane rezultaty pokazały wzrastającą częstość występowania otyłości typu brzusznego u dzieci i młodzieży z Krakowa badanej na przestrzeni niemal dwudziestu lat. Trend ten nie był tak nasilony jak w innych krajach (18, 29, 34, 36), ale pokazywał ten sam kierunek zmian.

Zmiany średnich wartości wskaźnika WHtR z wiekiem nie były dotąd prezentowane na tak dużej populacji dzieci krakowskich, a zestawienie tych zmian z dwóch kohort badanych na przełomie wieków, stanowi istotne źródło do analiz porównawczych. Uzyskane rezultaty mogą zatem służyć jako biologiczne układy odniesienia w procesie oceny i porównań rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży z podobnych środowisk dużych miast w Polsce. Zastosowanie kryterium WHtR > 0,50 dla oszacowania częstości występowania otyłości typu brzusznego umożliwia natomiast porównania epidemiologiczne na skalę światową. Praca ta była cytowana między innymi w wiodącym periodyku związanym z tematyką otyłości - International Journal of Obesity.

Ponieważ wskaźnik WHtR okazał się czułym barometrem zmian w częstości występowania otyłości typu brzusznego w kolejnej pracy (Chrzanowska M.. Suder A..

6