9524124809

Badania terenowe w ocenie walorów...

W analizie ordynacji PCA, gradient środowiskowy reprezentowany przez pierwszą oś ordynacyjną zinterpretowano jako gradient wilgotności siedlisk, gdyż zespoły Phragimitetum australis, Caricetum acutiformis i Caricetum appropinquata (grupa 2) występują najbliżej koryta rzeki. Grupa zlokalizowana po prawej stronie wykresu (grupa 1) osiąga największe wartości na osi 2 i reprezentują ją zbiorowiska łąkowe klasy Molinio-Arrhenatheretea, a grupa (3) po lewej stronie wykresu skupia zbiorowiska leśne Fraxino-Alnetum i Piceo-Alnetum. Gradient środowiskowy reprezentowany przez drugą oś wskazuje na znaczne wewnętrzne zróżnicowanie badanych płatów roślinnych, uzależnione od różnej struktury zespołów i ich kompozycji florystycznej (ryc. 3).

W analizie statystycznej, na podstawie dokonanej korelacji porządku rang Spearmana, wykazano istotną korelację zmniejszania się średniego wskaźnika waloryzacyjnego poszczególnych płatów roślinnych wraz ze wzrostem odległości od koryta rzecznego. Współczynnik korelacji w dolinie Białej wynosi -0,49, a w dolinie Czarnej -0,52 (tab. 2).

Tabela 2. Korelacja porządku rang Spearmana wykazująca zależność zmniejszania się wskaźnika waloryzacyjnego poszczególnych płatów roślinnych wraz ze wzrostem odległości od koryta rzecznego (poziom istotności a=0.05). Współczynnik korelacji: a) w dolinie Białej -0,49, b) w dolinie Czarnej -0,52

Table 2. Spearman's rank correlation which shows relationship between reduction ot the valorisation index of particular vegetation patches and increase of their distance from the rwer bed (significance level a=0.05_Correlation index: a) in the Biała valle -0.49, b) in the Czarna valley -0.52

Zmienna	Korelacja porządku rang Spearmana Oznaczone współczynniki korelacji są istotne z p <0,05000
	Odległość od koryta rzeki	Średni wskaźnik waloryzacji	Zbiorowisko	Numer zdjęcia
a) Dolina Białej
Odległość od koryta rzeki	1,000000	-0,489923	0,699843	0,629111
Średni wskaźnik waloryzacji	-0,489923	1,000000	-0,419235	-0,606362
Zbiorowisko	0,699843	-0,419235	1,000000	0,682611
Numer zdjęcia	0,629111	-0,606362	0,682611	1,000000
		b) Dolina Czarnej
Odległość od koryta rzeki	1,000000	-0,518931	-0,666332	-0,646898
Średni wskaźnik waloryzacji	-0,518931	1,000000	0,116516	0,099817
Zbiorowisko	-0,666332	0,116516	1,000000	0,980585
Numer zdjęcia	-0,646898	0,099817	0,980585	1,000000

W analizie czasowo-przestrzennej przemian roślinności i struktury krajobrazu dolin rzecznych, z uwzględnieniem zmiany form ich użytkowania, za pomocą narzędzi GIS określono zmiany wielkości powierzchni i zasięgu występowania zidentyfikowanych zbiorowisk roślinnych, stwierdzając w jakim kierunku następują procesy dynamiczne roślinności (ryc. 4). W dolinie Czarnej, w latach 1966-2011 stwierdzono, że powierzchnia zbiorowisk leśnych na wilgotnych siedliskach, w procesie sukcesji wtórnej, zwiększyła się o 0,16 km², co stanowi wzrost o 27% w stosunku do powieizchni 0,4406 km² z 1966 roku (ryc. 5). Tendencje dynamiczne określone w badanych dolinach Płoski, Słoi, Czarnej i Białej wykazały, że zachodzące przemiany antropogeniczne roślinności związane ze zmianami w sposobie użytkowania terenu wynikają z zaniechania koszenia użytków zielonych i dokonanej w przeszłości zmiany stosunków wodnych (melioracje). Zaniechanie użytkowania w badanych dolinach rzecznych powoduje kształtowanie się ziołorośli połąkowych, a w dalszym etapie sukcesji wtórnej -zarośli wierzbowych i następnie, zespołów łęgowych (Dembek 2002; Kozłowska 2005; Kryszak i in. 2006; Łaska 2008,2009,2012,2015).

53