cą z ustawodawstwa austriackiego, dlatego nowych członków informowano, że jest to organizacja wojskowa.
Wydarzenia związane z drugim konfliktem bałkańskim w 1912 r. zdynamizowały ćwiczenia wojskowe w organizacjach strzeleckich. W ciągu tego roku liczba członków krakowskiego „Strzelca” wzrosła z 71 do 675 osób i tworzyły ją: organizacja szkolna (549 osób), koło przyjaciół sztuki wojskowej (76 osób) i koło kobiet (55 osób). W 1913 r. „Strzelec” liczył już około 800 członków. Również krakowski Sokół 10 grudnia 1912 r. z inicjatywy naczelnika Stanisława Rowińskiego powołuje Stałe Drużyny Sokole, które przez właściwe szkolenie sportowe przygotowywały krakowską młodzież do czynu niepodległościowego. Swoisty pokaz umiejętności wojskowych dali sokoli w czasie zlotu w Krakowie 18 i 19 października 1913 r. w rocznicę śmierci księcia Józefa Poniatowskiego. W zlocie tym brało udział 8 tysięcy sokołów, prowadzonych przez ówczesnego szefa sztabu garnizonu twierdzy Kraków, podpułkownika Józefa Hallera, późniejszego generała Wojska Polskiego. W ćwiczeniach potowych obok sokołów wzięli udział członkowie Związku Strzeleckiego, Drużyn Strzeleckich, Drużyn Bartoszowych i skauci. Po ćwiczeniach odbył się uroczysty pochód na Wawel, będący specjalną manifestacją wszystkich organizacji wojskowych.
Od listopada 1912 r. rozbudowano oddziały konne w Krakowie. Sokoli konni, obok ćwiczeń sportowych ćwiczyli musztrę wojskową na Błoniach i w ujeżdżalniach. Pod koniec 1913 r. powstała w Krakowie stała drużyna konna. Równocześnie prowadzono szkolenie narciarskie i w zimie 1913/14 zorganizowano w Zakopanem, wspólnie z Tatrzańskim Towarzystwem Narciarzy, kurs narciarski dla członków Stałych Drużyn Sokolich.
Po wybuchu I wojny światowej skoszarowano oddziały strzelców w Parku Krakowskim, w Parku Jordana i w Parku Sportowym na Oleandrach, zaś Stałe Drużyny Sokole w sali gimnastycznej Sokoła przy ulicy Wolskiej. Placówki te
były zapleczem przygotowań wojskowych dla celów walki narodowowyzwoleńczej. Sport, a szczególnie piłka nożna były uprawiane w Legionach Polskich w okresie walk pozycyjnych nad Nidą w 1915 r. i kampanii wołyńskiej w 1916 r.
Po odzyskaniu niepodległości zaczęto przywiązywać wielką wagę do sportu w wojsku. Zainteresowanie to opierało się na przeświadczeniu, że o wartości żołnierza w ogromnym stopniu decyduje sprawność fizyczna. Pierwsze działania, jakie podjęto w tym kierunku, zbiegły się z zasadniczym etapem organizowania sił zbrojnych. Pierwszy dokument zatytułowany Memoriał o wprowadzeniu sportu do Armii Polskiej został opracowany już 19 maja 1919 r. i przewidywał, że każda jednostka - począwszy od szczebla dywizji aż do kompanii - posiadać miała własnego oficera sportu, który odpowiedzialny byłby za prowadzenie wychowania fizycznego i dysponowałby obiektami sportowymi na terenie jednostki.
Okres międzywojenny to czas powstawania różnych sekcji sportowych w jednostkach wojskowych (jeździectwa, strzelectwa), które następnie przeistoczyły się w wojskowe kluby sportowe. W Polsce ogromną rolę w rozwoju sportu wojskowego odegrał Wawel Kraków. Według kroniki klubowej został on założony w roku 1919, a pierwszą sekcją była piłka nożna. Bazę sportową stanowiło boisko piłkarskie na tzw.
Małych Błoniach. Pierwszy mecz drużyna Wawelu rozegrała 13 lipca 1919 r., a w roku 1920, zgłoszona została do rozgrywek krakowskiego Związku Piłki Nożnej. We wrześniu 1921 r. ukonstytuował się pierwszy zarząd klubu z przewodniczącym Kazimierzem Tekielskim i w tymże roku piłkarze odnieśli pierwsze sukcesy sportowe: w czerwcu zdobyli Srebrny Puchar i wywalczyli 171
tytuł mistrza klasy „B" oraz awans do najwyższej -
wówczas klasy rozgrywek w województwie krakowskim tj. klasy „A”. Na rozegranych 20 spotkań 17 razy zespół Wawelu schodził z boiska ja ko zwycięzca. W latach 1923-1924 piłkarze są trzecim zespołem w Krakowie po Cracovii i Wiśle. Wiele meczów rozegrano poza Krakowem,
Konspekt nr 2/2007 (29)