9679385381

kręgosłupa: wygięcie boczne, zaburzenie fizjologicznych krzywizn strzałkowych oraz rotacja osiowa kręgów, a także w badaniu radiologicznym, przy czym za minimalną wartość kąta Cobba przyjęto 10 stopni (kryterium SRS). Pomiar kąta rotacji tułowia w teście Adamsa uważa się za optymalny sposób wykrywania skolioz w badaniach przesiewowych. Wartości 0-3° traktuje się jako fizjologiczną asymetrię tułowia, 4-6° oznacza strefę wątpliwą, a 7° upoważnia do rozpoznania skoliozy i skierowania do badania radiologicznego. Ponadto, w wykrywaniu skolioz stosuje się techniki topografii powierzchni ciała, których użycie wymaga spełnienia określonych warunków zwiększających specyficzność badania. W ostatnich latach wzrasta liczba publikacji wskazująca na możliwość zastosowania badań genetycznych do określania ryzyka wystąpienia i progresji skoliozy. Skolioza idiopatyczna spełnia kryteria WHO dla chorób, dla których uzasadnione jest prowadzenie badań przesiewowych. Wiek wykonywania badań tzw. bilansów zdrowia u dzieci nie uwzględnia potrzeby oceny w okresie pokwitaniowego skoku wzrostowego, kiedy większość skolioz się ujawnia lub ulega szybkiej progresji. Zasady prowadzenia badań przesiewowych w kierunku skolioz zostały omówione w zestawieniu z danymi z krajów Europy i USA.

Rola badań obrazowych w diagnostyce skolioz

Jan Świątkowski¹²

¹ Klinika i Katedra Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu, Warszawski Uniwersytet Medyczny ²1 Zakład Radiologii Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Badania obrazowe wnoszą wprawdzie duży wkład w rozpoznawanie skrzywień kręgosłupa, lecz nie powinno się od nich zaczynać. Każde skierowanie na badanie obrazowe powinno być poprzedzone dokładnym badaniem klinicznym i oceną wady podstawy. Jednak niejednokrotnie opisując zdjęcie kręgosłupa z rozpoznaniem klinicznym skoliozy radiolog stwierdza całkowicie prawidłowy obraz. Wynika to z tego, że badanie radiologiczne jest pierwszym badaniem w kierunku oceny wady podstawy. Zadaniem diagnostyki obrazowej jest określenie przyczyny powstawania skrzywień i charakter zmian w obrębie kręgosłupa, stwierdzenie czy istnieje skrzywienie czynnościowe czy organiczne (z przyczyn znanych i o etiologii nieznanej, idiopatyczne). W skrzywieniu organicznym stwierdza się zawsze obrócenie kręgów wzdłuż osi długiej kręgosłupa (rotatio). Skrzywienie takie doprowadza do zniekształcenia klatki piersiowej oraz zmian w budowie i ustawieniu miednicy. W poszukiwaniu przyczyn skrzywień organicznych poza zdjęciami rentgenowskimi wykonanymi z odległości 1,5 metra obejmującymi cały kręgosłup w razie konieczności uzupełnionymi zdjęciami czynnościowymi i osiowymi garbu, konieczne jest dokładne przedstawienie konfiguracji przestrzennej kręgosłupa. Umożliwia to badanie TK ze wszystkimi przekształceniami, uwidaczniając ponadto zmiany kształtu trzonów i łuków kręgowych. Wszystkie wymienione badania wiążą się z ekspozycją na promieniowanie, najwyższą w przypadku TK. Nawet cyfrowy zapis, który ułatwia wykreślanie parametrów na zdjęciu przeglądowym z uwagi na ciągłą dawkę wzdłuż całego kręgosłupa nie ogranicza jej. Wśród metod obrazowych pozwalających na ocenę skrzywienia kręgosłupa bez użycia promieni rentgenowskich pojawiły się systemy elektroniczne oparte na identyfikacji anatomicznych punktów orientacyjnych pozwalające na wirtualną prezentację deformacji kręgosłupa. Z kolei przy dużych wyboczeniach ważną rolę spełnia rezonans magnetyczny, który pozwala na równoczesną ocenę wad rdzenia kręgowego.

Algorytm współczesnego postępowania diagnostyczno-leczniczego w skoliozach idiopatycznych

Andrzej Nowakowski

Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Uniwersytet Medyczny, Poznań

Skolioza idiopatyczna jest schorzeniem charakteryzującym się występowaniem w populacji ludzkiej ze stałą częstością.

Diagnostyka. Badanie przesiewowe: w wieku szkolnym (10 - 14 r.ż)

Przebieg naturalny: wiek, płeć, pierwsza miesiączka, występowanie rodzinne, ból?

14