9679385438

Ewolucja kryteriów diagnostycznych stwardnienia rozsianego

Eyolution of diagnostic criteria for multiple sclerosis

Jędrzej Ziółkiewicz, Radosław Kaźmierski

z Kliniki Neurologii i Chorób Naczyniowych Układu Nerwowego UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu ZOZ MSWiA im. L. Bierkowskiego w Poznaniu kierownik: prof. UM drhab. Radosław Kaźmierski

Streszczenie

Stwardnienie rozsiane (SM) to często spotykana przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego, na którą zapadają głównie ludzie młodzi. Jest ono jedną z głównych przyczyn postępującego inwalidztwa w tej grupie wiekowej. Nadal nie dysponujemy pojedynczym testem diagnostycznym pozwalającym rozpoznać SM, dlatego bardzo istotna jest znajomość kryteriów diagnostycznych choroby zmieniających się w głównej mierze wraz z postępem metod neuroobrazowania. Wprowadzenie nowych metod diagnostyki neuroobrazowej pozwoliło na ustalenie prostszych kryteriów rozpoznawania rozsiania zmian demielinizacyjnych w czasie i przestrzeni, przy zachowaniu ich czułości i specyficzności. W niniejszej pracy przedstawiamy ewolucję kryteriów diagnostycznych SM w ostatnich latach.

Summary

Multiple sclerosis (MS) is an acquired chronic relapsing or progressive disorder of central nervous system. MS is occuring mainly in young adults and is the commonest cause of progressive disability in younger population. Still there is no definitive diagnostic test for MS. Therefore the knowledge about changes in the MS diagnostic criteria -dri ven by widespread of newer neuroimaging applications - are crucial for medical practitioners. The use of newer neuroimaging for demonstration of dissemination of central nervous system lesions in space and time has been simplified, and the criteria has shown to preserve their sensitivity and specificity. In this paper we have described the evolution of MS diagnostic criteria over last years.

Słowa kluczowe: stwardnienie rozsiane, kryteria diagnostyczne, rezonans magnetyczny

Key words: multiple sclerosis, diagnostic criteria, magnetic resonance imaging

Wstęp

Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex, SM) to często spotykana przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego, na którą zapadają głównie ludzie młodzi. Za objawy SM odpowiedzialny jest autoimmunologicz-ny proces demielinizacyjny obejmujący różne rejony ośrodkowego układu nerwowego, w różnych punktach czasu. Większość pacjentów, około 85%, cierpi na rzutowo-remisyjną postać SM, a pierwszym rzutem najczęściej jest jednostronne pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, zespół objawów uszkodzenia pnia mózgu lub częściowe zapalenie rdzenia kręgowego. Taki epizod kliniczny zwany pierwszym izolowanym zespołem objawów (ang. clinically isolated syndrome, CIS) nie zawsze prowadzi do rozwoju SM. Jednak wczesne rozpoznanie SM u pacjentów z przebytym CIS jest bardzo ważne. Zapewnia ono wyższą jakość poradnictwa oraz określenie rokowania, a przede wszystkim umożliwia kwalifikację do włączenia leczenia immunomodulującego, które wykazuje największą skuteczność we wczesnych etapach tej choroby (5, 8).

Ze względu na bardzo zróżnicowaną symptomatologię i dynamikę przebiegu SM, nie istnieje pojedynczy test kliniczny ani badanie laboratoryjne, które byłyby wystarczająco czułe i specyficzne dla postawienia pewnego rozpoznania. Dlatego też konieczne było opracowanie schematu diagnostycznego, uwzględniającego zarówno dane z badania klinicznego pacjenta, jak i odchylenia w badaniach laboratoryjnych (5,10,11).

Przed publikacją pierwszych kryteriów McDonalda do rozpoznania SM stosowano kryteria Schumachera (1965), a następnie Posera (1983) (14, 12). Schumacher i wsp. wprowadzili akceptowaną do tej pory zasadę, że w postaci rzutowo-remisyjnej SM objawy choroby muszą wykazywać rozsianie w czasie i przestrzeni, do dzisiaj obowiązuje także zastrzeżenie Schumachera - mówiące,

112

Neuroskop 2011, nr 13