Scan10008

ARTYKUŁY SPECJALNE

Tabela 4. Kryteria McDonalda (2010) rozpoznania stwardnienia rozsianego

Objawy kliniczne    Dodatkowe dane konieczne do rozpoznania SR

>2 rzuty³; obiektywne dane kliniczne wskazujące na > 2 ogniska albo nie są wymagane^c obiektywne dane kliniczne wskazujące na 1 ognisko oraz wiarygodne dane z wywiadu świadczące o przebytym wcześniej rzucie^b

>2 rzuty³; obiektywne dane kliniczne wskazujące na 1 ognisko    lokalizacyjne rozsianie zmian ustalone na podstawie:

>1 ogniska na obrazach T₂-zależnych w >2 z 4 obszarów OUN typowych dla SR (okołokomorowe, przylegające do kory mózgowej, podnamiotowe, w rdzeniu kręgowym)¹¹; LUB

oczekiwanie na kolejny rzut kliniczny³ wskazujący na zajęcie innego obszaru OUN 1 rzut³; obiektywne dane kliniczne wskazujące na >2 ogniska    czasowe rozsianie zmian ustalone na podstawie:

równoczesnego występowania ognisk ze wzmocnieniem i bez wzmocnienia kontrastowego niezależnie od czasu wykonania badania MR; LUB

nowego (nowych) ogniska (ognisk) na obrazach T₂-zależnych i/lub wykazujących wzmocnienie kontrastowe uwidocznionych w kolejnym badaniu MR w porównaniu z badaniem referencyjnym, niezależnie od czasu wykonania badania referencyjnego; LUB oczekiwanie na kolejny rzut kliniczny³

1 rzut³; obiektywne dane kliniczne wskazujące na 1 ognisko    lokalizacyjne i czasowe rozsianie zmian ustalone na podstawie:

(odosobniony zespół kliniczny)    _ lokalizacyjnego rozsiania zmian

>1 ogniska na obrazach T₂-zależnych w >2 z 4 obszarów OUN typowych dla SR (okołokomorowe, przylegające do kory mózgowej, podnamiotowe, w rdzeniu kręgowym)^d; LUB

oczekiwanie na kolejny rzut kliniczny³ wskazujący na zajęcie innego obszaru OUN - w odniesieniu do czasowego rozsiania zmian

równoczesnego występowania ognisk ze wzmocnieniem i bez wzmocnienia kontrastowego niezależnie od czasu wykonania badania MR; LUB

nowego (nowych) ogniska (ognisk) na obrazach T₂-zależnych i/lub wykazujących wzmocnienie kontrastowe uwidocznione w kolejnym badaniu MR w porównaniu z badaniem referencyjnym, niezależnie od czasu wykonania badania referencyjnego; LUB

oczekiwanie na kolejny rzut kliniczny³

postępujące skrycie objawy neurologiczne przemawiające za SR    postępowanie objawów przez rok (ustalone retrospektywnie lub prospektywnie); ORAZ

(pierwotnie postępująca postać SR)    spełnione >2 z 3 poniższych kryteriów³:

1.    dane wskazujące na lokalizacyjne rozsianie zmian w mózgu na podstawie >1 ogniska na obrazach T₂-zależnych^b w >1 lokalizacji typowej dla SR (okołokomorowe, przylegające do kory mózgowej, podnamiotowe)

2.    dane wskazujące na lokalizacyjne rozsianie zmian w rdzeniu kręgowym na podstawie >2 ognisk na obrazach T₂-zależnych^b rdzenia kręgowego

3.    dodatni wynik oznaczeń PMR (prążki oligoklonalne stwierdzane w badaniu metodą ogniskowania izoelektrycznego i/lub zwiększony wskaźnik IgG)

Jeżeli wymienione kryteria są spełnione, a stwierdzanych u pacjenta objawów klinicznych nie można bardziej przekonująco wyjaśnić w inny sposób, należy rozpoznać „stwardnienie rozsiane". U pacjenta z podejrzeniem SR, który częściowo spełnia wymienione kryteria, należy rozpoznać „możliwe stwardnienie rozsiane". Jeżeli w toku diagnostyki ustalona zostanie inna przyczyna, która bardziej przekonująco tłumaczy występujące u pacjenta objawy, należy rozpoznać „brak stwardnienia rozsianego".

³ Rzutem określa się wystąpienie objawów typowych dla ostrego epizodu zapalnego powodującego demielinizację w obrębie OUN, zgłaszanych subiektywnie przez pacjenta lub stwierdzanych obiektywnie, występujących aktualnie lub w przeszłości, utrzymujących się przez co najmniej 24 godziny i niezwiązanych z gorączką ani zakażeniem. Rzut należy udokumentować badaniem neurologicznym przeprowadzonym w czasie trwania rzutu, chociaż w niektórych przypadkach za wiarygodny dowód przebytego epizodu demielinizacji można uznać dane z wywiadu wskazujące na typowe objawy i przebieg rzutu SR, nawet jeżeli nie udokumentowano obiektywnych zaburzeń neurologicznych. Napadowe zaburzenia neurologiczne (aktualne lub przebyte) powinny występować w postaci licznych epizodów utrzymujących się przez co najmniej 24 godziny. Ustalenie pewnego rozpoznania SR wymaga potwierdzenia co najmniej jednego rzutu badaniem neurologicznym, badaniem wzrokowych potencjałów wywołanych u pacjentów zgłaszających zaburzenia widzenia lub neuroobrazowaniem MR pokazującym ogniska demielinizacji w obszarach OUN zgodnych z lokalizacją stwierdzonych wcześniej zaburzeń neurologicznych.

^b Rozpoznanie kliniczne ustalone na podstawie obiektywnych objawów neurologicznych udokumentowanych w czasie dwóch rzutów jest najpewniejsze. Za wiarygodne dane z wywiadu, wskazujące na przebycie jednego rzutu, w czasie którego nie udokumentowano obiektywnych zaburzeń neurologicznych, można uznać przebyte epizody, cechujące się objawami i przebiegiem typowymi dla zapalnego procesu demielinizacyjnego; niemniej jednak co najmniej jeden rzut musi być potwierdzony objawami neurologicznymi stwierdzanymi obiektywnie.

^c Żadne dodatkowe badania nie są wymagane. Pożądane jest jednak, aby w każdym przypadku rozpoznania SR oceniać wyniki badań neuroobrazowych zgodnie z przedstawionymi kryteriami. Jeżeli wykonano badania neuroobrazowe lub inne badania dodatkowe (np. analizę PMR), a uzyskane wyniki są ujemne, należy zachować szczególną ostrożność przed ustaleniem rozpoznania SR, rozważając koniecznie inne możliwe przyczyny. Rozpoznanie SR można ustalić jedynie, gdy nie ma bardziej wiarygodnego wyjaśnienia występujących u pacjenta zaburzeń. Ponadto, rozpoznanie SR muszą potwierdzać objawy obiektywne.

^dOgniska wykazujące wzmocnienie sygnału po podaniu gadolinowego środka kontrastowego nie są wymagane; u pacjentów z zespołem pniowym lub rdzeniowym nie liczy się ognisk wywołujących objawy kliniczne.

SR - stwardnienie rozsiane; OUN - ośrodkowy układ nerwowy; PMR - płyn mózgowo-rdzeniowy

14

MEDYCYNA PRAKTYCZNA - NEUROLOGIA 2/2012