Kryterium diagnostycznym pozwalającym na odróżnienie zaburzonej fazy prołiferacyjnej endometrium i hyperplazji jest przesunięcie stosunku gruczoly/zrąb do 3/1 tzn. zrąb stanowi mniej niż 1/3 obszaru proliferacji.
Nabłonek gruczołów musi leż wykazywać cechy fazy prołiferacyjnej.
Proliferujące endometrium z zaburzeniem archi tektoniki gruczołów, które ulegają stłoczeniu (nieprawidłowy stosunek gruczołów do zrębu), stają się torbielowato poszerzone (hyperplasia glandularis simplex, hyperplasia glandularis cystica) lub "pączkują" (complex hyperplasia) tworząc liczne rozgałęzienia i skomplikow ane kanały oraz brodawkowate wpuklenia komórek do światła cew.
Kolejny sposób podziału opiera się na obrazie cytologicznym komórek nabłonka gruczołów endometrium : hyperplasia glandularis atypica oraz nonatypica (atypia cytologiczna: jądra komórkowe powiększone, o nieregularnym obrysie, okrągłe, ponadto duże, wyraźne, wydatne jąderka, nieprawidłowy obraz chromatyny' jądrowej)
Okazało się, że najważniejszym morfologicznym wykładnikiem ryzyka rozwoju gruczolakoraka w przebieeu hyperplazji jest obecność cytologicznej atypii !
Dlatego klasyfikacja obejmuje trzy kategorie:
1/ hyperplazja prosta 2/ h. złożona
3/ h. z obecnością cytologicznej atypii (znacznie częściej złożona, wyjątkowo prosta) - hyperplasia glandularis atypica (d. adenomatosa), część autorów podaje jeszcze możliwość stopniowania atypii (niewielkiego, średniego i dużego stopnia) chociaż nie wykazano jak dotąd użyteczności klinicznej tego podziału. Ryzy ko rozwoju raka jest w tej grupie oceniane na 20-30 %.
Zwykle hyperplastyczne endometria mają zwiększoną objętość (wysokość w USG).
KLINIKA:
• pacjentki yv wieku około- i pomenopauzalnym, wyjątkowo młode kobiety (guzy' jajników)
• krwawienia z jamy macicy - metrorrhagia
Większość przypadków hyperplazji jest skutkiem niezróyynoważonego działaniem progesteronu przedłużającego się efektu estrogenów; pochodzenia endogennego (folliculoma, cykle anoyyulacyjne w przebiegu zespołu Stein-Leventhal'a) lub egzogennego (hormonoterapia zastępcza estrogenami). Również tamoxifen (niesteroidowy hormon o działaniu antyestrogennym podawrany kobietom z rakiem sutka, ) wykazuje słaby efekt estrogenny u kobiet po menopauzie i jego przyjmowanie zwiększa ryzyko rozwoju raka endometrium.
Leczenie: hyperplazja bez atypii lub z minimalną atypią - wyskrobanie endometrium i leczenie hormonalne; hyperplazja atypoyva - histerektomia.
POLYPUS ENDOMETRIALIS - polipoyvaty twór w jamie macicy, zrąb zwłókniały z licznymi grubo ściennymi naczyniami, gruczoły aktywne ( gdy w tej samej fazie cyklu co endometrium - polypus functionalis) lub nieaktywne czy' hyperplastyczne. Uwaga: rak czy' mięsakorak może rozwijać się w makroskopowej formie polipa !
1