9693892634

kiem (Janek jest uczniem. Janek jest pracowity. Janek jest pracowitym uczniem).

Sposoby wyrażania podmiotu: podmiot w mianowniku, w dopełniaczu. Podmiot domyślny. Podmiot szeregowy, ćwiczenia w użyciu form orzeczenia przy podmiocie szeregowym (np. ojciec i matka poszli). Zdanie bezpodmiotowe (formy bezosobowe na — no, — to jako orzeczenia).

Przydawka jako określenie rzeczownika; sposoby wyrażania przydawki (część mowy, związek z wyrazem określanym).

Dopełnienie jako określenie czasownika; sposoby jego wyrażania (część mowy, związek z wyrazem określanym). Szczególne typy dopełnień: do przymiotnika i przysłówka. Ćwiczenia związane z szykiem dopełnienia w zdaniu.

Zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie. Rodzaje zdań współrzędnie złożonych: łączne, przeciwstawne, wynikowe, rozłączne (kryteria podziału: forma zespolenia i znaczenie tych zdań).

Ćwiczenia w poprawnym użyciu spójników w zdaniu współrzędnie złożonym i w dłuższych tekstach w celu nadania im spójności.

B. SŁOWOTWÓRSTWO

Wyraz podzielny i niepodzielny słowotwórczo. Wyraz podstawowy i pochodny (z uwzględnieniem łatwych ciągów pochodności, np. kot, kotek, kołeczek).

Podstawa słowotwórcza i formant (przyrostkowy i przedrostkowy). Tworzenie wyrazów pochodnych przez odrzucenie końcowych części wyrazów podstawowych (wypiekać — wypiek, zalewać — zalew). Przyrostki i przedrostki jako formanty w jednych wyrazach i jako składniki podstawy słowotwórczej w innych. Tworzenie wyrazów od wyrażeń przyimkowych.

Oboczności samogłoskowe i spółgłoskowe w wyrazie podstawowym i pochodnym. Analiza słowotwórcza wybranych typów wyrazów pochodnych, np. nazw wykonawców czynności, nosicieli cech, czasowników dokonanych itp.

KSZTAŁCENIE LITERACKIE I KULTURALNE

A. LEKTURA OBOWIĄZKOWA

1.    Utwory z kręgu polskiej klasyki poetyckiej oparte na wyobrażeniach ludowych

Adam Mickiewicz: wybrana ballada (np. Świtezianka, Powrót taty, Świteź, Trzech budrysów)

Juliusz Słowacki: Balladyna (wybrane fragmenty, np.: W chacie wdowy, Maliny, Sąd nad Balladyną)

Teofil Lenartowicz: Kalina lub Zloty kubek Maria Konopnicka: Świecą gwiazdy

2.    Nowele i powieści dostosowane do zainteresowań dzieci bohaterem dziecięcym, lekturą przygodową, podróżniczą, fantastycznonaukową

Maria Dąbrowska: Marcin Kozera Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy Stanisław Lem: Opowieści o pilocie Pirxie

24