w celu uzwięźlania wypowiedzi. Umiejętność zredagowania telegramu.
Umiejętność redagowania dużych form wypowiedzi: opowiadania z użyciem dialogu (z wykorzystaniem wyrazów wprowadzających mowę niezależną), charakterystyki postaci literackiej i rzeczywistej (z zastosowaniem wyrazów nazywających cechy charakteru i usposobienia), sprawozdania z uroczystości i wycieczki, np. do teatru (połączonego z umiejętnością wyrażenia własnej oceny).
Poprawne posługiwanie się poznanymi terminami teoretycznoliterackimi w wypowiedziach związanych z analizą utworu literackiego.
Praktyczne stosowanie zasad ortografii i interpunkcji (w zakresie przewidzianym przez program) w zapisie zdań oraz dłuższych wypowiedzi. Samodzielne posługiwanie się słownikiem ortograficznym i słownikiem języka polskiego.
2. Rozpoznawanie i analiza zjawisk językowych
Rozpoznawanie w tekście części mowy (jak w klasie V), ponadto zaimek. Określanie form fieksyjnych odmiennych części mowy ze szczególnym uwzględnieniem strony czynnej, biernej i zwrotnej czasownika, form odmiany zaimka rzeczownego, przymiotnego i liczebnego; określanie stopni i rodzajów stopniowania przymiotników i przysłówków. Poprawne używanie tych form w wypowiedziach.
Rozróżnianie części zdania: rodzajów podmiotu i orzeczenia, przydawki, dopełnienia i okolicznika i rozpoznawanie ich związków z wyrazami określonymi. Rozpoznawanie i określanie rodzajów zdań złożonych i rodzajów zdań współrzędnych. Poprawne używanie poznanych struktur składniowych.
Rozpoznawanie wyrazów podzielnych i niepodzielnych słowotwórczo, wskazywanie w wyrazach ich podstawy słowotwórczej i formantu (na łatwych przykładach).
3. Rozumienie i używanie pojęć:
a) posługiwanie się nowo poznanymi pojęciami: streszczenie, dyskusja, synonim, zwrot;
b) części mowy i ich formy: strona czasownika (czynna, bierna, zwrotna), bezosobowe formy czasownika, stopniowanie przymiotników i przysłówków; liczebnik, zaimek (rzeczowny, przymiotny, liczebny, przysłowny), przyimek, spójnik współrzędności;
c) zdanie; orzeczenie czasownikowe i imienne (łącznik, orzecznik), podmiot (w mianowniku, dopełniaczu, szeregowy, domyślny), zdanie bezpodmiotowe, przydawka, dopełnienie, okolicznik, zdanie złożone podrzędnie, zdanie złożone współrzędnie (łączne, wynikowe, przeciwstawne, rozłączne);
d) słowotwórstwo: wyraz podstawowy i pochodny, podstawa słowotwórcza; formant przyrostkowy i przedrostkowy.
W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA LITERACKIEGO I KULTURALNEGO
Umiejętność cichego czytania i słuchania ze zrozumieniem oraz wygłaszania utworów z uwypukleniem głosowym ich sensu. Pamięciowe opanowanie 3—4 utworów poetyckich lub fragmentów prozy.
28