B. FORMY WYPOWIEDZI
Doskonalenie form wypowiedzi poznanych w poprzednich klasach (ze szczególnym uwzględnieniem dyskusji).
Opis przeżyć wewnętrznych (np. ucznia w jakiejś sytuacji życiowej albo postaci literackiej).
Streszczenie tekstu popularnonaukowego.
Próby rozprawki na tematy związane z lekturą.
Podanie, życiorys.
Notatka: zapis danych o przeczytanej książce, wysłuchanej audycji itp. Zapis wniosku z dyskusji.
C. ĆWICZENIA KSZTAŁCĄCE SPRAWNOŚĆ JĘZYKOWĄ
1. Ćwiczenie słownikowo-frazeologiczne
Wzbogacenie czynnego i biernego słownictwa ucznia w związku z tematyką i formami wypowiedzi oraz potrzebami językowymi ucznia.
Posługiwanie się w wypowiedziach ustnych i pisemnych wyrazami i związkami frazeologicznymi w celu:
— nadawania wypowiedzi charakteru emocjonalnego (wprowadzanie słownictwa związanego z doznaniami i przeżyciami);
— osiągnięcia komunikatywności wypowiedzi (uściślanie znaczeń wyrazów, posługiwanie się wyrazami, wyrażeniami i zwrotami będącymi językowym odbiciem logicznego toku rozumowania — tak więc, mimo to, jednakże; używanie wyrazów modalnych — trzeba, należy, oczywiście, niewątpliwie).
Ćwiczenia w ocenianiu własnej i cudzej wypowiedzi pod względem doboru i poprawności wyrazów, wyrażeń i zwrotów frazeologicznych.
2. Ćwiczenia redakcyjne (gramatyczno-stylistyczne)
Wielokrotne parafrazy tekstu ukazujące różne sposoby formułowania tej samej treści z równoczesnym wskazywaniem funkcji tych przekształceń (np. zdanie z orzeczeniem w stronie czynnej — zdanie z orzeczeniem w stronie biernej, zdanie podrzędne — imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie — równoważnik zdania).
Ćwiczenia w osiąganiu spójności dłuższej wypowiedzi (poprzez ćwiczenia redakcyjne wyzyskujące nawiązującą funkcję szyku wyrazów oraz powtórzenia wyrazowe i składniowe).
W związku z rozprawką ćwiczenia w konstruowaniu zdań ukazujących stosunki logiczne (przyczynowość, wynikanie, skutek, warunek, cel). W związku z podaniem wspólne redagowanie właściwych stylowi kancelaryjnemu struktur składniowych (np. zwracam się z uprzejmą prośbą..., prośbę swą motywuję..., proszę o pozytywne załatwienie... itp.).
Ćwiczenia w poprawianiu i ocenianiu komunikatywności własnej i cudzej wypowiedzi.
3. Ćwiczenia kompozycyjne
Główne schematy kompozycyjne rozprawki.
Proporcje poszczególnych części rozprawki; układ graficzny. Schemat kompozycyjny podania i życiorysu.
39