9733773873

w pierwszej fazie lego okresu spowodowało wzrósł powierzchni lasów brzozowo-sosnowych, z dużym udziałem roślin światłolubnych (Junipenis, Hippophae, Artemisia, Heliantlte-mam, Sanguisorba) i zielnych (Agrimonia, Campanula. Drosera, Ge nt i aria, Potarnogeton, Saxifraga, Trollius, Typka). Natomiast w drugiej fazie allerodu zdecydowanie dominowały bory sosnowe z niewielkim udziałem modrzewia (lMrix) i świerka (Picea), pojawiła się olsza (Alnus), a liczba gatunków heliolilnych się zmniejszyła. Z tego okresu oznaczono między innymi ziarna pyłków albo zarodniki Bupleu-ru/n, Epilobium, Hot tania. Pleurospermum au-striacutn, Polygonum bis tor ta, Polypodium vui-gare, Rubus, Spergula.

Kolejne stadium to młodszy dryas (10 700— 10 250 lat BP) — nastąpiło wtedy kolejne ochłodzenie i wysuszenie klimatu. Lasy znowu stały się nieco rzadsze — zmniejszył się udział sosny, natomiast wzrosło znaczenie modrzewia i świerka. Zaobserwowano także ziarna pyłku Ep/iedra distac/tya. Hippophae rharnnoides i Pleurospermum austriacum. Zwiększył się udział roślin światłolubnych (Juniperus, Artemisia), a zmniejszyła rola roślin miejsc wilgotnych (Salix, Tlialictrum, Unica).

Wymienione stadia dotyczyły schyłku epoki lodowcowej (plejstocenu), natomiast kolejne wchodzą w skład epoki współczesnej (łioloce-nu). Pierwszym z nich jest okres preborealny (10 250—9100 lat BP), w którym nastąpiło wyraźne ocieplenie i wzrost wilgotności. Rozwijały się wtedy lasy sosnowe z domieszką brzozy i świerka. Zmniejszył się udział modrzewia i roślin światłolubnych, a zaczął rozprzestrzeniać się wiąz (Ulmus) i pojawiła się leszczyna (Corylus). Wzrósł udział roślin miejsc wilgotnych (Alnus, Betula humilis, B. narta, Filipendula, Salix, Sphagniun, Thelypteris palustris, Urtica).

W okresie borealnym (9100—7700 lal BP) nastąpiło dalsze ocieplenie klimatu. Zmniejszył się udział Cyperaceae, Polypodiaceae i Spha-gnurn, zwiększyła się zaś rola traw. Dominował wówczas bór sosnowy i wzrosło znaczenie świerka, wiązu i leszczyny. Zwiększyła się różnorodność lasów — pojawił się jesion (Fraxi-nus), dąb (Qurecus), lipa (Tilia) i klon (Acer). Na żyźniejszych glebach drzewa liściaste zaczęły wypierać sosnę. Zaobserwowano ziarna pyłku jemioły (Viscurn), winorośli (Vitis) oraz rozchodnika (Sedurn).

Okres atlantycki (7700—5100 lat BP) cecho-18 wał bardzo ciepły i wilgotny klimat. W tym czasie coraz bardziej zmniejszał się udział sosny, a zwiększał udział drzew liściastych, szczególnie miejsc wilgotnych (Alnus, Fraxinus, Ulmus). Pojawiły się wtedy: grab (Carpinus), buk (Fagas) i jodła (Abieś), a ważną rolę odgrywały torfowce (Sphagnurn). Na początku tego okresu występowały korzystne warunki do rozprzestrzeniania się gatunków kserotermicznych. Większość z nich przybyła na teren Wyżyny szlakiem podolskim (Cerasus fruticosa, La\ atera thuringiaca, Peucedanum cenaria) lub morawskim (Chamaecytisus supinus, Teucrium bo-trys, Verbascum chaixii ssp. austriacum). Z tego czasu pochodzą także reliktowe stanowiska Aram alpinum i Omphalodes scorpioides — W. Szafer (1977b). Znaleziono również ziarna pyłków i zarodniki: Anernone, Artemisia, Drosera rotundifolia, Lycopodiurn clavatum, Lysirna-chia, Melampyrum, Mercurialis, Pteridiurn, Ru-mex, Urtica. Dopiero pod koniec tego okresu pojawił się pyłek babki lancetowatej (Plantago lanceolata) — gatunku łąkowego, uważanego za wskaźnik pasterstwa związanego z odlesianiem.

W okresie subborealnym (5100—2300 lat BP) nastąpiło lekkie oziębienie i wysuszenie klimatu. W diagramie pyłkowym z torfowiska w Wolbromiu okres ten nie został wyróżniony (Latałowa 1976). Być może pod jego koniec doszło do rozprzestrzeniania się gatunków górskich. które na Wyżynę Krakowsko-Częstochowską dotarły przez Bramę Krakowską (Aco-nitum moldavicum, Dentaria glandulosa. Ga-lium rotundifoliurn, Lunaria redivi\a, Polysti-churn aculeatum. Petasites albus, Veronica rnontana) — S. Michalik (1974).

Okres subatlantycki (od 23(X) lat BP do chwili obecnej). Jego pierwszą fazę cechowało lekkie ocieplenie i wzrost wilgotności klimatu. Na żyznych glebach rozprzestrzeniły się lasy buko-wo-jodłowe oraz grądy. Zmniejszył się udział: wiązu, leszczyny, lipy, jesionu i świerka. Wykształciły się wszystkie współczesne zbiorowiska leśne, równocześnie zaś powstawały zbiorowiska antropogeniczne i pojawiły się wskaźniki intensywnej gospodarki rolnej — ziarna pyłków żyta (Secale), pszenicy (Triticum), gryki (Fago-pyrum) i chabra bławatka (Centaurea cyanus). Stwierdzono także duży udział chwastów (Artemisia, Rumex, Plantago). Innymi interesującymi roślinami, które tu odnotowano, są: Aconitum, Echiurn, Frangula. Hedera. Myriopliyllum spica-turn i Napitar. Pod koniec okresu subatlantyckie-go nastąpił spadek udziału graba, buka oraz jodły.