9576709002

2. Geologia, rzeźba terenu i gleby

Karpaty zewnętrzne, obejmujące Beskidy i Pogórze Karpackie są zbudowane ze skał fliszowych, charakteryzujących się skośnie ułożonymi warstwami piaskowca na przemian z warstwami łupków [Dylikowa 1973]. Beskid Mały leży częściowo na terenie dwóch krain: pogórza fliszowego ciągnącego się od 300 do 500 m n.p.m. oraz piętra regla dolnego od 500 do 933 m n.p.m. Rejony Beskidu Małego należące do Pogórza Karpackiego charakteryzują utwory fliszowe, tworzące szerokie garby terenowe, oddzielone dolinami potoków o płaskich, podmokłych dnach [Matuszczyk 1981]. Natomiast obszar szczytowych partii gór budują głównie piaskowce, łupki i zlepieńce warstw godulskich, podczas gdy dolne partie stoków pokrywają iły, gliny i piaski zwietrzlinowe [Mikołajski, Sołtysik 1995].

Zamykający od północy Kotlinę Żywiecką Beskid Mały jest pod względem geologicznym przedłużeniem Beskidu Śląskiego [Kondracki 1994], co obrazuje ryc. 2.

N

;

Beskid

Mały

Beskid

Śląski

Żywieckie okno teklonicoic

S

Ryc. 2. Schemat uskoku nożycowego [Unrug 1979, zmienione]

Rozpoczynający się na południe od Bielska Białej wielki uskok nożycowy

ogranicza od wschodu blok Beskidu Śląskiego. Wzdłuż tego uskoku oligoceńskie warstwy

krośnieńskie Beskidu Małego kontaktują się z ogniwami Beskidu Śląskiego. Blok Beskidu

0

Małego jest więc obniżony w stosunku do Beskidu Śląskiego wzdłuż swego północnego brzegu.

W okresie fałdowania się Karpat, poszczególne serie budujące obszar Beskidu Małego zostały nasunięte na siebie w postaci dwóch płaszczowin: godulskiej i magurskiej. Płaszczowina godulska obejmująca utwory istebniańskie, godulskie, lgockie i wierzowskie zajmuje około 95% powierzchni Beskidu Małego. Od południa i południowego wschodu zalega płaszczowina magurska, natomiast od północy, w niższych położeniach górskich występują łupki cieszyńskie. Ciekawostką geologiczną tego terenu są także enklawy