siedliska, ale również z brakiem w drzewostanie gatunków iglastych: Picea abies, Lańx decidua czy Pinus sylvestris.
Grądy czosnkowe należą do bogatych florystycznie zespołów leśnych obszaru badań, średnia liczba gatunków w zdjęciu wynosi 30, maksymalnie osiąga wartość 44. Wartość przyrodniczą tych płatów podkreśla obecność gatunków podlegających ochronie prawnej, jak: Lilium martagon, Primula elatior, Daphne mezereum oraz uznanego za niezwykłą rzadkość dla tego terenu, subendemitu karpackiego - Symphytum cordatum.
W obrębie grądów, podzespół wilgotny z Allium ursinum prezentuje najniższy stopień zniekształcenia na terenie objętym badaniami. Udział typowych gatunków grądowych jest tu co prawda słabo zaznaczony, ale może to wynikać po części z masowej ekspansji czosnku niedźwiedziego, jak również występowania tych grądów na kresach ich zasięgów.
Warstwa mszysta jest zróżnicowana pod względem gatunkowym, choć jej pokrycie jest najczęściej znikome, a maksymalna wartość nie przekracza 10%. Powszechnie występuje Atrichum undulatum, Plagiomnium undulatum, Mnium hornum i inne. Ogółem stwierdzono 11 gatunków mszaków.
Dyskusja
Grąd wilgotny w literaturze najczęściej charakteryzowany jest jako Tilio-Carpinetum stachyetosum. W obrębie tak ujętej subasocjacji, Swięs [1985] wyróżnił w Beskidzie Niskim wariant ziołoroślowy oraz eutroficzny z dwiema facjami: Allium ursinum oraz Symphytum cordatum i Aegopodium podagraria. T.-C. allietosum Beskidu Małego nawiązuje składem florystycznym do wspomnianego wariantu eutroficznego. Wyraża się to szczególnie poprzez facjalny udział czosnku niedźwiedziego oraz obecność subendemitu - Symphytum cordatum w runie. Grądy wilgotne z terenu Pogórza Wielickiego opisane przez Stachurską [1998], ujęte jako T.-C. stachyetosum cechuje obecność gatunków charakterystycznych dla zespołu - Stellaria holostea i Carex pilosa oraz całkowity brak czosnku niedźwiedziego. W stosunku do wspomnianych płatów, grądy wilgotne w Beskidzie Małym odróżniają się pozytywnie obecnością Tilia cordata w drzewostanie oraz Allium ursinum, Galium schultesii i Symphytum cordatum w warstwie zielnej.
Tilio-Carpinetum typicum (tabela 11)
Rozmieszczenie i warunki siedliskowe
Płaty podzespołu typowego występują w rozproszeniu na obszarze piętra pogórza w Beskidzie Małym. Porastają zarówno bardzo strome stoki o nachyleniu dochodzącym do 45°, jak również wypłaszczenia terenowe u podstawy stoków. Nie wykazują określonych
-66-