9576709249

Przeciętne pokrycie runa w badanych fitocenozach wynosi 70%, choć stwierdzono także płaty o zredukowanym runie osiągającym 35% pokrycia. Uwagę zwraca zaledwie sporadyczne występowanie gatunków charakterystycznych dla zespołu i związku. Dwa stwierdzone gatunki: Galium schultesii i Euonymus verrucosus osiągają zaledwie I stopień stałości. Klasa Querco-Fagetea jest reprezentowana przez 26 gatunki, ale aż 21 z nich występuje w I klasie stałości. Proces borowienia znajduje swe odzwierciedlenie w udziale gatunków klasy Yaccinio-Piceetea, które pokryciem i stopniami stałości przewyższają rośliny z Querco-Fagetea. Występowanie, miejscami obfite, Yaccinium myrtillus może być po części następstwem zakwaszenia podłoża wskutek opadu i rozkładu posuszu sosnowego. Wysokie pokrycie borówki i jeżyny gruczołowatej wpływa na niewielką różnorodność gatunkową wspomnianych fitocenoz.

Dyskusja

Zastępcze zbiorowiska leśne na siedliskach grądowych przedstawiają przekształcone fitocenozy Tilio-Carpinetum typicum. Układy grądowe z panującymi gatunkami iglastymi w drzewostanie były licznie opisywane z terenu niżu polskiego [Faliński 1966b, Olaczek 1972, Olaczek, Sowa 1972, Zielski 1978, Kurowski 1979, Jakubowska-Gabara 1985, 1992a, 1992b, Olaczek, Piotrowska 1986]. Etapy pinetyzacji grądu zostały dokładnie omówione przez Olaczka [1974 b]. Podobne, zniekształcone fitocenozy opisała Stachurska [1998] z Pogórza Wielickiego, wyróżniając postać grądu z Pinus syfoestris oraz wtórny las modrzewiowy na siedlisku grądowym. W Beskidzie Małym podsadzanie sosny czy modrzewia było częstą praktyką, a wpływ tych działań na borowienie zbiorowisk grądowych jest widoczny. Ubóstwo florystyczne niektórych płatów drastycznie odbiega od typowo grądowych układów, jest to wynik zmian siedliska wskutek długotrwałej protekcji sosny, jak również specyficznego podłoża geologicznego. O przynależności syntaksonomicznej tych płatów niejednokrotnie decydowało liczne występowanie i znaczna żywotność leszczyny, która wskazuje na dynamiczno-genetyczne przywiązanie do kręgu zbiorowisk Tilio-Carpinetum [Matuszkiewicz W. i A. 1975].

Powszechną formą zmian antropogenicznych w dyskutowanych zastępczych zbiorowiskach na siedliskach grądowych jest neofityzacja, która odnosi się do obecności w drzewostanie Pinus syhestris, Larix decidua, Aesculus hippocastanum i Quercus rubra, a w runie Impatiens parviflora. Sosna i modrzew są elementami sztucznie wprowadzonymi do leśnych fitocenoz Beskidu Małego, występują poza swym naturalnym zasięgiem, dlatego w tym wypadku nie może być mowy o pinetyzacji grądu, jak ma to miejsce w podobnych układach na niżu. Za przejaw pinetyzacji na badanym terenie można

-76-