P1050353

180 Jeny Bartmlński [12]

rym odnośny wskaźnik obliczony przez R. Morgenthalera wynosi 70%“. Potwierdzeniem istnienia omawianej różnicy między tekstami mówionymi a pisanymi są np. obliczenia G. Herdana oparte na danych G. Deweya i N. R. Frencha: 100 najczęstszych wyrazów występujących w angielskich rozmowach telefonicznych pokrywa około 73—75% tekstu, w angielszczyźnie pisanej tylko około 53—55% tekstu²*. Tak więc — po raz drugi — stwierdzamy, że statystyczne cechy słownictwa pieśni ludowej sytuują ją pośrodku: między tekstami literackimi a mówionymi.

Jeśli w dalszej kolejności rozszerzyć pole obserwacji i uwzględnić np. udział w budowaniu tekstu kolejnych dziesiątek haseł z trzech list rangowych, sporządzonych dla prób S, R i P, ujawnią się nam dalsze interesujące rozbieżności dotyczące m. in. obu wersji pieśni.

Tabela 4. Procent pokrycia tekstu przez kolejne grupy haseł z list rangowych

Kolejne hasła	z list rang.	Procent budowanego przez nie tekstu
		S	R	P
do 10	miejsca	20,9	22,3	26,1
1 20	»	30,7	32,7	38,0
„ 30	»	35,8	37,1	45,7
.. 40	u	39,4	40,7	50,3
„ 50		42,8	43,7	53,6
.. 60	»».	45,7	46,3	56,2
„ 70	u	48,2	48,6	58,3
„ 80	i»	50,3	50,6	60,3
i 90	j»	52,2	52,3	62,0
„ 100	n	53,9	53,9	63,8
.. 150	u	60,6	60,5	69,8

Szczególnie ciekawa jest zmienność danych procentowych dla 5 i R, której nie ujawnił wskaźnik „punktowy” obliczony dla 100 pierwszych haseł: był on taki sam (53,9) dla obu prób. Tymczasem zgodność ta okazuje się przypadkowa. Pomiary dokonane w innych, niżej położonych (bliższych początku) miejscach listy rangowej wykazują istnienie różnicy między S a R, polegającej na tym, że skupienie słownictwa R jest nieco (do 2%) silniejsze niż S. W końcowych zaś partiach list kierunek różnic jest odwrotny, teksty S mają koncentrację wyższą niż R. Z tej zmienności pozwala zdać sprawę tylko liniowy wykres zależności wiążącej hasła i pokryty przez nie tekst (zob. tabela 5 oraz wykresy 4 i 5).

Linie dla P i R biegną na całej długości wykresu 4 prawie równolegle, z tym że krzywa dla P leży ponad krzywą dla R, co informuje o większej roli w prozaicz-ogólnopolskich, a to z powodu innej zasady doboru materiału. W przeciwieństwie do silnego zróżnicowania prób pierwszych analizę statystyczną gwary oparto nu kilku zaledwie dłuższych monologach, mało urozmaiconych tematycznie.

** Sambor, Badania statystyczne..,, s. 53.

“ G. Herdan, Lamiuage as Cholce aiul Chance, Groningen 1956, s. 16.