9576709251

Kotliny Żywieckiej. Na zachodzie obniżenie Bramy Wilkowickiej oraz dolina rzeki Białej oddzielają Beskid Mały od Beskidu Śląskiego [Matuszczyk 1993]. Natomiast północną granicę na odcinku Bielsko-Biała - Kęty - Wadowice wytycza trasa kolejowa oraz droga łącząca wymienione miasta [por. ryc. 1].

Beskid Mały swoją nazwę zawdzięcza przede wszystkim niewielkiemu wyniesieniu nad poziom morza, w stosunku do innych masywów Beskidów Zachodnich [Myczkowski 1958], i jest zaliczany do gór średniego typu [Pelc 1958, za Sosnowskim 1925]. Przeciętna wysokość wzniesień kształtuje się w granicy 850 m n.p.m. [Pelc l.c.]. Tylko nieliczne, najwyższe szczyty przekraczają wysokość 900 m n.m.p.: Czupel (933 m), Łamana Skała (929 m), Leskowiec (922 m), mieszczą się one w południowym paśmie gór [Kondracki l.c.]. Pomimo stosunkowo niewielkich wysokości bezwzględnych, osiągających w najniższym punkcie 260 m n.p.m., wierzchowiny Beskidu Małego odznaczają się dużą wysokością względną, dochodzącą niekiedy do 500 m [Myczkowski l.c., za Sosnowskim

Od północy strome stoki Beskidu Małego, będące jednocześnie południowym kresem zlodowacenia Cracovien, opadają bardzo wyraźnym progiem w wierzchowinę Pogórza Śląskiego [Klimaszewski 1948], osiągającego wysokość 300 m n.p.m. Stromość stoków spowodowana jest dużą odpornością warstw dolnogodulskich budujących górną część progu [Ziętara 1968]. Natomiast od strony południowej stoki łagodnie skłaniają się ku kotlinom Żywca i Suchej, wzniesionym przeciętnie do 400 m n.p.m. [Myczkowski l.c.].

Teren Beskidu Małego ma przebieg równoleżnikowy i jest rozcięty przełomową doliną Soły, która dzieli go na dwie części: zachodnią oraz wschodnią, określaną Górami Zasolskimi lub Beskidem Kocierskim. Część zachodnia, zwana grupą Magurki Wilkowickiej, utworzona jest przez dwa wały górskie ciągnące się od doliny Białej po dolinę Soły złączone przełęczą Przegibek (663 m) [Krygowski l.c.]. Pierwszy wał na północnym wschodzie przebiega przez następujące szczyty: Gaiki (808 m), Groniczki (839 m), Hrobaczą Łąkę (828 m), Bujakowski Groń (749 m) i Zasolnicę (556 m). Drugi wał natomiast jest wyższy i znajduje się na wschodzie, przebiega m.in. przez Rogacz (828 m), Magurkę Wilkowicką (909 m) i Czupel (933 m) - będący jednocześnie najwyższym szczytem Beskidu Małego. Główne pasmo wschodniej części terenu badań, pasmo Leskowca, przebiega z południowego zachodu ku północnemu wschodowi. Kulminuje ono stopniowo następującymi szczytami: Łamana Skała (929 m), Leskowiec (922 m), a następnie obniża się w stronę Królewizny (819 m). Od głównego grzbietu odbiegają, przeważnie w kierunku północnym, liczne, boczne pasemka, między którymi wytworzyły

-5-