pośrednio odnosi się do tej symboliki, ujęte jest w zwartą, zamkniętą kompozycję, dostrzegalną w wymiarze pionowym i poziomym:
ogień
ojcowski sąd: spala karze
oczyszczenie
Przeciwieństwo odmiennych żywiołów i jedność
woda
matczyna łaska chłodzi wybacza oczyszczenie
%
Żaden z ewangelistów nie pisze o tym, źe Jezus będzie chrzcił wodą - synoptycy mówią o chrzcie w ogniu i Duchu Świętym, Jan zaś pomija aspekt ognia i zaznacza tylko, źe Jezus będzie chrzcił w Duchu Świętym. Jednak symboliczne sformułowanie Żywa Woda Ognia ma swoje biblijne i teologiczne uzasadnienie. Zarówno woda, jak i ogień wielokrotnie w Biblii oznaczają Boże działanie. Na związek wody z Duchem Świętym wskazuje już Księga Rodzaju50. Połączenie tych dwu rzeczywistości wyraźne jest w księgach prorockich31, a także w Ewangelii wg św. Jana3:. Woda ma nie tylko moc życia, ale także zdolność do oczyszczania - również w aspekcie eschatologicznym.
Ogień jest częstym symbolem istoty i działania Bożego33. Występuje jako znak obecności Boga w starotestamentalnych teo-
M> Por. Rdz 1, 2. Zob. J.Kudaslewicz, Odkrywanie Ducha Świętego, Kielce 1998, s. 65-71.
;| Ezechiel pisząc o czasach mesjańskich wiele uwagi poświęca wodzie wypływającej ze s'wiątyni (Ez 47, 1-2). Zachariasz zapowiada, że w Dniu Pańskim z Jerozolimy wypłyną strumienie wody (Zach 14,8); u proroka Izajasza woda jest symbolem Ducha Świętego, który nic tylko zamieni pustynię w pełen kwiatów ogród, ale także i przemieni ludzkie serca (Iz 44, 3).
32 Symbol żywej wody został wprost odniesiony do Ducha Świętego: „jeśli ktoś jest spragniony, a wierzy wc mnie, - niech przyjdzie do mnie i pije. - Jak rzekło Pismo, strumienie wody żywej popłyną z jego wnętrza. A mówił to o Duchu Świętym, którego midi otrzymać i wierze w Niego” (J 7, 37). Także w rozmowie z Samarytanką Jezus zwrócił uwagę na różnicę, jaka istnieje między zwykłą wodą oraz wodą żywą, którą On da spragnionym: „kto zaś będzie pił wodę, którą ja mu dam, nic będzie pragnął na wieki” (J 4, 7-14).
3J Zob. M. Lu rker, Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989. s. 149.
161