984501867

odwiedzanie chorego mącą spoczynek i radość szabatu, Hillel zaś zezwalał na odwiedzanie chorych i modlitwę o zdrowie. W kontekście praw obowiązujących w szabat opowiadający umieszcza także wzmiankę o traktowaniu zwierząt i cytuje jako wtrącenie nawiasowe fragment Księgi Rodzaju⁴². W ten sposób uzasadnia, dlaczego uczeni w Piśmie rozważali, jakie człowiek ma obowiązki wobec cierpiących zwierząt, które też obowiązywał spoczynek szabatowy. Przy okazji tłumaczy, że i w tej kwestii zdania były podzielone. Cytaty miały wartość egzegetyczną, gdyż stanowiły w obu tych przypadkach punkt wyjścia dla ukazania sytuacji reli-gijno-prawnej za czasów Jezusa.

Przedstawione powyżej przykłady nawiązać do midraszu halachicznego wskazują na to, że Brandstaetter w niektórych fragmentach powieści kontynuuje rabiniczną ideę wyjaśniania Prawa. Jednakże jego halachy - podobnie jak hagady - zostały włączone w fabularny układ zdarzeń, a ich walory artystyczne także służą wydobyciu wartości egzegetyczno-teologicznych. Biblijna tetralogia Romana Brandstaetera głęboko osadzona jest kulturze judaistycznej. Jej bogactwo można podziwiać nie tylko na płaszczyźnie prezentowanych treści, lecz także charakterystycznych dla judaizmu literackich form wypowiedzi, jakimi posłużył się autor w niektórych fragmentach tetralogii.

Epopeiczność - spotkanie z kulturą helleńską

Maria Jasińska-Wojtkowska, posługując się w odniesieniu do Jezusa z Nazarethu terminem powieść-epopejtf*', wskazała na rozległość fabuły i niezwykłość prezentacji bohatera tytułowego. Warto też nadmienić, że na elementy epopeiczne tetralogii zwróci!

⁴²    Rdz. 9, 9-10.

⁴³    M. J a s i ń s k a-W o j c k o w s k a, Powieść o Jezusie..., s. 45.

243