Rozdział 28.
Konfiguracja
własnego serwera WWW
Jeśli publikujesz informacje na WWW, to zarządzanie serwerem WWW daje Ci
największe możliwości w zakresie kontroli sposobu prowadzenia witryny. Zarządzanie
serwerem można by porównać z napisaniem książki, zaopatrzeniem jej w ilustracje,
wydaniem, dystrybucją oraz prowadzeniem księgarni, w której zostanie sprzedana.
Własny serwer daje Ci sposobność wzbogacania stron o dowolne możliwości,
publikowania różnych informacji i dostępu do wszelkich wiadomości dotyczących
odwiedzanych stron.
Jednak zarządzanie serwerem nie jest zadaniem, którego każdy może się podjąć.
Utrzymując pełną kontrolę nad serwerem, narażasz się na dodatkowe zajęcia, a
niejednokrotnie, także na nadprogramowe, całkiem znaczące koszty. Dla wielu osób
problemy związane z zarządzaniem serwerem WWW nie są równoważone przez
uzyskiwane możliwości. W tym rozdziale dowiesz się, z czym związane jest
prowadzenie własnego serwera i jak należy go skonfigurować. Szczegółowo opiszę
następujące zagadnienia:
korzyści i wady wynikające z prowadzenia własnego serwera WWW;
sprzęt, oprogramowanie oraz połączenia sieciowe konieczne do prowadzenia
własnego serwera WWW;
przegląd dostępnych serwerów WWW: jakie są koszty i możliwości
oprogramowania przeznaczonego dla poszczególnych platform komputerowych;
porady dotyczące administracji własnym serwerem WWW.
Rozdział ten należy traktować jak przegląd informacji dotyczących wymagań, jakie należy
spełnić, aby prowadzić własny serwer WWW. Przedstawienie wszystkich informacji z
zakresu połączeń sieciowych oraz administracji serwerem WWW, wykracza niestety poza
obszar tematyczny niniejszej książki. Jeśli jednak będziesz chciał dokładniej poznać
zagadnienia administracji serwerem WWW, to polecam jedną z książek poświęconych
wyłącznie tej tematyce, na przykład,  Apache  przewodnik encyklopedyczny , wydaną
przez Wydawnictwo HELION.
784 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Zalety i wady posiadania własnego serwera WWW
Publikując witrynę WWW na serwerze zarządzanym przez inną osobę, musisz
zazwyczaj dostosować się do narzuconych przez nią zasad. Być może będziesz musiał
wnosić dodatkowe opłaty za bardzo dużą lub bardzo popularną witrynę. Może nie
będziesz mógł instalować programów CGI, co w bardzo poważnym stopniu ograniczy
możliwości witryny. A w zależności od serwera i jego administratorów, możesz także
podlegać ograniczeniom dotyczącym treści publikowanych informacji.
Dysponując własnym serwerem, nie podlegasz żadnym ograniczeniom tego typu. To
Twój komputer, a zatem możesz uruchamiać na nim dowolne programy,
wykorzystywać wszystkie możliwości WWW i publikować informacje bez żadnych
ograniczeń. Dysponując własnym serwerem, trzymasz w ręku wszystkie atuty.
Oczywiście, posiadanie własnego serwera ma także kilka wad. Aby uruchomić serwer,
potrzebujesz systemu komputerowego oraz połączenia z Internetem. Utrzymanie
komputera i administracja serwera będzie także wymagała od Ciebie głębokiej wiedzy.
Co więcej, zapewnienie nieprzerwanej i efektywnej pracy serwera będzie wymagało
poświęcenia znacznych ilości czasu.
Ze względu na koszty oraz obciążenie czasowe posiadanie własnego serwera WWW
jest w wielu przypadkach znacznie mniej opłacalne od nawiązania współpracy z
dobrym dostawcą usług internetowych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy usługi
sieciowe dostarczane za niewielką, miesięczną opłatę mogą zaspokoić większość
Twych potrzeb, nie narażając Cię jednocześnie na niepotrzebne problemy. W praktyce,
rozpoczynając publikowanie informacji na WWW, warto przez jakiś czas
współpracować z dostawcą usług internetowych i przekonać się, czy oferowane usługi
spełniają Twoje oczekiwania. Jeśli dojedziesz do wniosku, że potrzebujesz większej
elastyczności, będziesz mógł uruchomić własny serwer WWW.
Określenie odpowiedniego komputera
Czy, mimo wszystko, chcesz stworzyć własny serwer WWW? A zatem, pierwszą
rzeczą, jakiej będziesz potrzebował, jest komputer.
Komputer, na którym będzie działał serwer WWW, nie musi być niesamowitą, superszybką
i najnowocześniejszą maszyną. Jeśli masz zamiar udostępniać wyłącznie strony WWW
oraz ewentualnie wykonywać kilka prostych formularzy i skryptów CGI, to w
zupełności wystarczy Ci prosty komputer PC wyposażony w procesor Pentium, każdy
Power Macintosh lub stacja robocza działająca w systemie Unix.
Jeśli jednak oczekujesz, że obciążenie serwera będzie wysokie lub chcesz uruchamiać
na nim wiele programów, to prawdopodobnie będziesz wolał rozważyć wybór lepszego
komputera. Aktualnie wielu producentów tworzy komputery zoptymalizowane pod
kątem udostępniania plików na Internecie, a niektóre z nich są już przez producenta
wyposażane w odpowiednie oprogramowanie. Dla większości osób najlepszym
rozwiązaniem będzie uruchomienie serwera na prostym i tanim komputerze.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 785
Unix, Windows czy też Macintosh  jakiej platformy systemowej należy użyć? Różne
osoby mają różne opinie na temat najtańszej i najbardziej efektywnej platformy syste-
mowej, na której można uruchomić serwer WWW. W większości przypadków, wybór
jednej z nich sprowadza się do preferencji konkretnej osoby. Wybór platformy zależy,
w głównej mierze, od używanego oprogramowania oraz przyzwyczajeń. Komputery
wyposażone w system Unix dają możliwość korzystania z darmowego oprogramowania
oraz najnowszych osiągnięć technologicznych; jeśli jednak nigdy wcześniej nie praco-
wałeś w tym systemie operacyjnym, to nauka jego obsługi będzie niezwykle trudnym
zadaniem. Komputery wyposażone w system Windows lub Macintosh także nadają się
do obsługi efektywnego serwera WWW, a ich ogromną zaletą, w porównaniu z syste-
mem Unix, jest stosunkowo prosty system operacyjny. A zatem, wybierz ten, który znasz
i na który możesz sobie pozwolić.
Określenie odpowiedniego
połączenia z Internetem
Podczas prowadzenia serwera WWW najpoważniejszych problemów nie przysparza
szybkość działania lub typ komputera, lecz połączenie z Internetem. Jeśli prowadzona
witryna WWW stanie się bardzo popularna, to przepustowość łączy zostanie wykorzy-
stana znacznie szybciej niż możliwości komputera.
Komutowane połączenie modemowe o szybkości 28,8 kb/s może wystarczyć do prze-
glądania stron udostępnianych przez innych użytkowników Internetu. Jeśli jednak sam
chcesz publikować informacje, to niewątpliwie będziesz wolał, aby Twój serwer był do-
stępny przez 24 godziny na dobę i podłączony do Internetu przy użyciu najszybszego
łącza, na jakie Cię stać. A
ącze o szybkości 28,8 kb/s to absolutne minimum, które moż-
na wykorzystać przy publikowaniu niewielkich witryn. Znacznie lepszym rozwiązaniem
będzie dzierżawione połączenie o szybkości transmisji 56 kb/s lub połączenie ISDN.
W przypadku profesjonalnych witryny możesz rozważać możliwość wykupienia połą-
czenia typu T1. Zapewnia ono szybkość transmisji do 1,54 megabitów na sekundkę,
czyli jest około 50 razy szybsze od modemowego połączenia 28,8 kb/s.
Im szybsze połączenie, tym więcej będziesz musiał za nie zapłacić i bardziej specjali-
styczny sprzęt będzie konieczny do jego zestawienia i obsługi. Szybkie połączenia mo-
gą także wymagać użycia specjalnego typu łączy, co może dodatkowo zwiększyć kosz-
ty. W zależności od wymaganej szybkości łącza, miesięczne opłaty za jego utrzymanie
mogą sięgnąć kilkuset lub nawet kilku tysięcy złotych.
Jeśli Twe zasoby finansowe są ograniczone, a musisz publikować strony na własnym
serwerze WWW, to łącze modemowe o szybkości transmisji 28,8 Kbps może wystarczyć,
pod warunkiem, że Twoja witryna nie będzie bardzo popularna, a strony zostaną starannie
zaprojektowane. Jeśli przy tworzeniu stron WWW ograniczysz się do użycia tekstu i nie
będziesz wykorzystywał plików wymagających łączy o dużej przepustowości, takich jak duże
pliki graficzne lub multimedialne, to nawet wolne połączenia modemowe powinny zaspokoić
Twoje potrzeby. Gdyby jednak Twój budżet był bardzo ograniczony, pomyśl o wykupieniu
przestrzeni na witrynę u jednego dostawców usług internetowych, którzy dysponują bardzo
szybkimi połączeniami z Internetem i mają niskie ceny obsługi.
786 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Czy perspektywa kosztów nie przeraziła Cię? Zatem kolejnym krokiem będzie znale-
zienie firmy, która udostępni Ci połączenie z Internetem. Ogólnie rzecz biorąc, masz
dwie możliwości: załatwić połączenie bezpośrednio u dostawcy usług internetowych
lub wykorzystać istniejące połączenie.
Współpraca z dostawcą usług internetowych
Aby uzyskać bezpośrednie, szybkie połączenie z Internetem, będziesz musiał skorzystać
z oferty firmy telekomunikacyjnej zestawiającej połączenia z Internetem lub dostawcy
usług internetowych. Niejednokrotnie dostawcy mogą także zastawiać połączenia z In-
ternetem. Firmy telekomunikacyjne rzadko udostępniają inne usługi, oprócz zestawiania
połączeń. A zatem, korzystając z nich, nie uzyskasz możliwości przechowywania pli-
ków na serwerze firmy, nie będziesz mógł korzystać z grup dyskusyjnych, poczty elek-
tronicznej ani żadnych innych usług tego typu. (Oczywiście, oferowane usługi zależą
wyłącznie do firmy, a zatem sprawdz
ich oferty.)
Wiele firm telekomunikacyjnych zapewniających połączenie z Internetem, może się
także zająć wszelkimi czynnościami, które należy wykonać, aby Twój serwer  pojawił
się na Internecie. Mam tu na myśli zdefiniowanie i konfigurację nazw domen oraz za-
rządzanie DNS (usługami nazewniczymi domen). Jeśli firma nie zapewnia usług tego
typu, to całą tę pracę będziesz musiał wykonać sam. Na szczęście istnieje sporo książek
dotyczących konfiguracji i zarządzania własnym serwerem, bardzo wiele informacji na
ten temat można także znalez
ć na WWW.
Pamiętaj, że opłaty, wnoszone na rzecz dostawcy usług internetowych lub firmy zapew-
niającej dostęp do Internetu, dotyczą wyłącznie połączenia internetowego. Być może,
będziesz musiał ponosić dodatkowe koszty z tytułu używanego sprzętu oraz linii tele-
komunikacyjnych, pobierane, na przykład, przez firmę telekomunikacyjną. Zanim zde-
cydujesz się i podpiszesz umowę, upewnij się, że dobrze rozumiesz wszystkie ewentu-
alne możliwości oraz ich koszty.
Wykorzystanie istniejącego połączenia
Wykorzystanie istniejącego połączenia jest rozwiązaniem pośrednim między posiada-
niem własnego serwera (czyli własnego komputera, połączenia internetowego, opro-
gramowania oraz wszelkiego dodatkowego sprzętu) oraz wykupieniem przestrzeni na
serwerze prowadzonym przez kogoś innego. Cała idea tego rozwiązania opiera się na
uruchomieniu własnego serwera WWW (na własnym komputerze, z własnym oprogra-
mowaniem), którym sam zarządzasz, lecz podłączonego do sieci należącej do kogoś in-
nego i fizycznie znajdującej się poza Twoim domem lub firmą.
Koszty takiego rozwiązania są znacznie niższe od opłat za własne połączenie, gdyż nie
musisz płacić za zestawienie i eksploatację łącza ani za urządzenia do jego obsługi. Jed-
nocześnie zyskujesz niezależność i elastyczność wynikającą z posiadania własnego
serwera. Rozwiązanie to posiada także wady. Otóż często się zdarza, iż będziesz musiał
używać tego samego połączenia wspólnie z kilkoma innymi komputerami. Jeśli Twoja
witryna jest bardzo często odwiedzana, może się okazać, że wspólne wykorzystywanie
istniejącego połączenia nie wystarcza na Twoje potrzeby.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 787
Zazwyczaj, wykupując usługę wykorzystania istniejącego połączenia, uzyskasz także
pomoc w jego konfiguracji, na przykład, określenie DNS oraz informacji dotyczących
trasowania. Zdarza się, że firmy sprzedające usługi tego typu dysponują 24-godzinnym
serwisem, dzięki czemu nie będziesz musiał czekać do rana na otworzenie budynku, je-
śli Twój komputer ulegnie poważnej awarii i trzeba go będzie ponownie uruchomić.
Poszukując możliwości wykorzystania istniejącego połączenia, przejrzyj oferty firm te-
lekomunikacyjnych oraz dostawców usług internetowych, zapytaj o koszty usług tego
typu i porównaj je z kosztami zestawienia i eksploatacji własnego połączenia.
Oprogramowanie
Gdy już zdobędziesz i przygotujesz potrzebny sprzęt komputerowy, kolejnym etapem
będzie zdobycie oprogramowania koniecznego do publikowania stron WWW. Aktual-
nie dostępnych jest bardzo wiele serwerów WWW, począwszy od bezpłatnych, a skoń-
czywszy na programach wartości tysięcy dolarów.
Wszystkie serwery przedstawione w tym rozdziale posiadają podstawowe możliwości
związane z udostępnianiem strony WWW oraz rejestracją zgłaszanych żądań. Wszyst-
kie te serwery można konfigurować w celu odpowiedniej obsługi różnych typów zawar-
tości. Wszystkie udostępniają metody obsługi programów CGI oraz formularzy (choć
dostęp do tych możliwości może być różny). Większość przedstawionych serwerów
dysponuje także mechanizmami autoryzacji użytkowników oraz kontroli dostępu, bazu-
jącymi na wykorzystaniu nazw komputerów, użytkowników oraz haseł. Wiele serwe-
rów zostało także wyposażonych w bardziej zaawansowane narzędzia przeznaczone do
obsługi dużych witryn, a niektóre komercyjne posiadają możliwości szyfrowania połą-
czenia z przeglądarką w celu zapewniania bezpiecznej transmisji. Wybór oprogramo-
wania serwera będzie zależał od jego przeznaczenia oraz posiadanego budżetu.
W kilku kolejnych podrozdziałach podałam ogólne informacje o najpopularniejszych
serwerach WWW działających w systemach Unix, Windows oraz Macintosh. Przedsta-
wiona tu lista nie jest kompletna, aktualnie dostępnych jest 50-60 serwerów przezna-
czonych dla wielu różnych platform komputerowych1. Jednak przedstawione w tym
rozdziale są najczęściej używane i dysponują najlepszym wsparciem.
Wiele prezentowanych tutaj możliwości serwerów WWW może być dla Ciebie czymś
zupełnie nowym, na przykład, mapy graficzne obsługiwane na serwerze
lub mechanizm SSI. Jeśli czegoś nie zrozumiesz, nie przejmuj się. Niemal wszystkie
przedstawione tu zagadnienia poznasz dokładniej w dalszej części książki.
Jeśli chcesz zdobyć więcej szczegółowych informacji na temat możliwości każdego
z serwerów, odwiedz
poświęconą mu witrynę WWW (adresy tych witryn podałam
w podrozdziałach poświęconych poszczególnym serwerom). Szczegółowe porównanie
dostępnych serwerów WWW oraz ich możliwości znajdziesz na witrynie WebServer
Compare pod adresem http://webcompare.iworld.com/compare/chart.html.
1
(przyp. tłum.) Znacznie bardziej wyczerpującą listę serwerów WWW wraz z podstawowymi informacjami
na ich temat, można znalez
ć na witrynie ServerWatch, pod adresem
http://serverwatch.internet.com/webservers.html.
788 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Serwery przeznaczone dla systemów Unix
Początkowo największą popularnością cieszyło się korzystanie z Internetu na kompute-
rach działających w systemie Unix. Nawet dziś, wszelkie nowości pojawiają się naj-
pierw właśnie w tej rodzinie systemów operacyjnych. Istnieje wiele serwerów WWW
działających w tych systemach operacyjnych; jednym z nich jest najpopularniejszy
obecnie serwer Apache, który można bezpłatne skopiować i używać. Apache cieszy się
dużą popularnością, jeśli jednak wolisz korzystać z oprogramowania komercyjnego, to
możesz wybrać jeden z serwerów WWW firmy Netscape. Podstawową ich wadą jest
fakt, iż trzeba za nie zapłacić. W tym rozdziale przedstawię także serwer NCSA HTTPD,
który był jednym z pierwszych i wciąż jest bardzo popularny.
Trzeba pamiętać, iż instalacja oraz użycie omawianych tu serwerów, w ich oryginalnej
konfiguracji, wymaga posiadania uprawnień administracyjnych na danym komputerze.
Choć serwery te można zainstalować i uruchomić bez uprawnień administracyjnych, to
uzyskane w ten sposób możliwości funkcjonalne będą nieporównanie skromniejsze.
Przede wszystkim nie będziesz w stanie uruchomić serwera na porcie 80, a przez to
Twoi użytkownicy będą musieli wiedzieć, którego użyć, aby się z nim połączyć.
NCSA HTTPD
NCSA HTTPD to jeden z pierwszych stworzonych serwerów WWW. W rzeczywistości
Apache bazował na kodzie tego serwera, a serwer Netscape Web został stworzony przez
te same osoby, które pomogły zbudować serwer NCSA. Serwer ten został opracowany
w National Center for Supercomputing Applications (krajowe centrum do spraw aplika-
cji superobliczeniowych, stąd skrót NCSA) na Uniwersytecie Illinois. Serwer NCSA
dysponuje wszystkimi możliwościami, jakich można oczekiwać od serwera WWW,
udostępnia mechanizmy zabezpieczeń i sprawdzania tożsamości użytkownika przy uży-
ciu nazw i haseł, obsługuje skrypty CGI, formularze oraz mechanizm SSI, jak również
dysponuje szerokimi możliwościami rejestracji pracy. Nowe wersje serwera (1.5 i wyż-
sze) udostępniają sposoby uwierzytelniania przy użyciu algorytmu MD5 oraz protokołu
Kerberos i pozwalają na obsługę  wirtualnych hostów (czyli nazw domen pobierają-
cych informacje z różnych katalogów na tym samym serwerze i sprawiających wraże-
nie, jakby były niezależnymi serwerami). Niestety, jego rozwój uległ, można by rzec,
zatrzymaniu. Serwer NCSA posłużył do stworzenia serwera Apache, który omówię
w następnym podrozdziale. Więcej informacji na temat tego serwera znajdziesz na jego
witrynie, pod adresem http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/.
Apache
Apache to kolejny serwer WWW, którego kod z
ródłowy jest ogólnie dostępny. Apache
był wzorowany na serwerze NCSA HTTPD. Aktualnie jest on najpopularniejszym ser-
werem WWW na świecie. Wszelkie informacje na jego temat można znalez
ć na witry-
nie WWW, pod adresem http://www.apache.org/.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 789
Apache (którego nazwa pochodzi od angielskich słów  a patchy server 2) został stwo-
rzony na podstawie starej wersji serwer NCSA HTTPD i zawiera wiele usprawnień ma-
jących na celu zapewnienie większej szybkości działania, polepszenie efektywności,
obsługę wirtualnych hostów oraz wzbogacenie możliwości administracyjnych. (Wiele
spośród tych usprawnień zostało także wprowadzonych w serwerze NCSA.) Jednym
z powodów ogromnej popularności serwera jest fakt, iż znaczna część jego możliwości
funkcjonalnych została zaimplementowana jako zewnętrzne moduły. Na przykład, wie-
le interfejsów, umożliwiających korzystanie z popularnych serwerów aplikacji, zostało
zaimplementowanych właśnie jako moduły. A
atwy dostęp do tych modułów zagwaran-
tował ogromną popularność serwera Apache.
Standardowa wersja serwera została zmodyfikowana i zawiera narzędzia umożliwiające
korzystanie z protokołu SSL opracowanego przez firmę Netscape. Protokół ten pozwala
na szyfrowanie i bezpieczne przekazywanie informacji pomiędzy serwerem i przeglą-
darką. ApacheSSL, tak bowiem nazywa się bezpieczna wersja serwera, można znalez
ć
na WWW, pod adresem http://www.apache-ssl.org/. Można także kupić komercyjną
wersję serwera wyposażoną w możliwość użycia protokołu SSL, o nazwie Stronghold.
Więcej informacji na jego temat można znalez
ć na witrynie http://www.c2.net/.
W3 (CERN) HTTPD
CERN3 HTTPD był jednym z pierwszych dostępnych serwerów WWW i przez długi
czas cieszył się największą popularnością. Choć aktualnie serwer ten znajduje się pod
kontrolą W3 Consortium, wciąż określa się go jako serwer CERN.
Sewer CERN HTTPD może działać jako serwer pośredniczący. Oznacza to, że można
skonfigurować go w taki sposób, aby obsługiwał połączenia sieciowe wychodzące poza
zaporę sieciową (firewall). Niektóre organizacje konfigurują swoje sieci w taki sposób,
iż większość komputerów jest podłączonych do sieci wewnętrznej, a tylko jeden z nich
może się bezpośrednio komunikować z Internetem. Ten komputer, tak zwana zapora
sieciowa, zapobiega (a przynajmniej minimalizuje) możliwości nieupoważnionego do-
stępu do wewnętrznej sieci komputerowej. Jeśli na komputerze działającym jako zapora
sieciowa uruchomiony zostanie serwer CERN HTTPD, będzie można przekazywać in-
formacje pochodzące z WWW pomiędzy siecią wewnętrzną i Internetem.
Zapora sieciowa (firewall) to niewielka grupa komputerów (a bardzo często pojedynczy
komputer), obsługujących całą komunikację pomiędzy siecią wewnętrzną i Internetem. Na
komputerach działających jako zapory sieciowe definiowane są ścisłe reguły bezpieczeństwa,
których celem jest uniemożliwienie nieupoważnionym osobom dostępu do sieci wewnętrznej.
Serwer pośredniczący to serwer WWW uruchamiany na komputerze działającym jako zapora
sieciowa i umożliwiający wymianę informacji pomiędzy Internetem i siecią wewnętrzną.
2
 a patchy serwer   serwer składający się z łatek .
3
CERN to European Laboratory for Particle Physics  czyli europejskie laboratorium fizyki cząsteczkowej.
790 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Serwery CERN działające jako serwery pośredniczące dysponują także możliwością
przechowywania stron WWW w pamięci podręcznej. Dzięki temu najczęściej odwie-
dzane strony WWW mogą być przechowywane w pamięci podręcznej na komputerze
działającym jako zapora sieciowa, a nie pobierane każdorazowo z Internetu. Wykorzy-
stanie pamięci podręcznej może w radykalnym stopniu skrócić czas pobierania strony
za pośrednictwem komputera spełniającego funkcję zapory sieciowej.
Aktualnie największym problemem serwera CERN HTTPD jest fakt, iż nie jest aktyw-
nie rozwijany. Serwer nie był aktualizowany od 1996 roku i brakuje w nim wielu naj-
nowszych możliwości. Uwaga W3C koncentruje się na tworzeniu serwera o nazwie
Jigsaw, opartego na języku Java, a rozwój serwera CERN został zatrzymany na wersji 3.0.
A zatem, jeśli potrzebujesz serwera pośredniczącego lub dysponującego możliwością
przechowywania stron w pamięci podręcznej, to możesz skorzystać z CERN HTTPD
(choć także najnowsze wersje serwera Apache zostały w nie wyposażone). W innych
przypadkach możesz użyć serwera CERN, Apache lub kupić serwer firmy Netscape.
Więcej informacji na temat serwera CERN (W3) HTTPD znajdziesz na WWW pod ad-
resem http://www.w3.org/Daemon/ (informacje na temat serwera Jigsaw można znalez
ć
pod adresem http://www.w3.org/Jigsaw/).
Web Server firmy Netscape
Firma Netscape Communications dostarcza wiele różnych typów serwerów interneto-
wych, w tym także serwerów WWW. W odróżnieniu od bezpłatnych, przeznaczonych
dla systemów Unix, serwery firmy Netscape są wyposażone w graficzne narzędzia ad-
ministracyjne, a firma zapewnia ich serwis i pomoc techniczną.
Aktualnie firma Netscape oferuje dwa serwery WWW: FastTrack Serwer oraz Enterpri-
se Server. Oba te produkty posiadają wszystkie podstawowe możliwości funkcjonalne
serwerów NCSA oraz CERN (takie jak obsługa programów CGI, mechanizmu SSI, au-
toryzację, itp.). Oba serwery obsługują także NSAPI, mechanizm umożliwiający two-
rzenie programów spełniających funkcję skryptów CGI oraz pozwalający na rozszerza-
nie możliwości funkcjonalnych samego serwera. Różnica pomiędzy oboma produktami
polega na tym, iż Enterprise Server został wyposażony w dodatkowe narzędzia progra-
mistyczne, takie jak możliwość pisania skryptów w języku JavaScript, wykonywanych
na serwerze.
Oba są dostępne w wersjach przeznaczonych do użytku na uniksowych stacjach robo-
czych niemal wszystkich głównych producentów (Sun, SGI, DEC, HP oraz IBM), kom-
puterach wyposażonych w procesor Pentium i działających w systemie BSDI oraz kom-
puterach działających w systemie Windows NT i wyposażonych w procesory firmy
Intel lub procesor DEC Alpha. Więcej informacji na temat serwerów firmy Netscape
można znalez
ć na jej witrynie WWW (http://www.netscape.com), a w szczególności
w części poświęconej serwerom pod adresem
http://home.netscape.com/servers/index.html.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 791
Aktualna generacja serwerów firmy Netscape skupia się wokół Enterprise Server, który
posiada wiele interesujących możliwości, takich jak usprawnione zarządzanie zdalnymi
serwerami oraz możliwość obsługi technologii CORBA (Common Request Broker
Architecutre).
Firma Netscape połączyła grupę wybranych serwerów w jeden produkt o nazwie Suit-
Spot. Stanowi on zintegrowany pakiet serwerów, które mają dostarczać wszelkich usług
internetowych i intranetowych. SuitSpot 3.5, najnowsza wersja produktu, składa się
z: Calendar Server umożliwiającego rozplanowanie pracy zespołu, Collabra Server ob-
sługującego grupy dyskusyjne, Directory Server zarządzającego dokumentami, Enter-
prise Server Pro  serwera WWW oraz Messaging Server obsługującego pocztę elek-
troniczną. Pakiet SuitSpot Pro dodatkowo zawiera trzy kolejne serwery: Proxy Server,
Compass Server oraz Certificate Server. Więcej informacji na temat pakietu SuitSpot
można znalez
ć na WWW pod adresem
http://home.netscape.com/suitespot/v3.5/index.html.
Serwery przeznaczone dla systemu Windows
Jeśli dysponujesz komputerem PC działającym w systemie Windows, Windows NT lub
Windows 95, to z powodzeniem będziesz mógł go wykorzystać jako serwer WWW. Do
obsługi profesjonalnych witryn WWW najczęściej używany jest Internet Information
Server firmy Microsoft; zapewne dlatego, że jest dostępny bezpłatnie i dostarczany
wraz z systemem operacyjnym Windows NT Server. Do innych popularnych serwerów
należą WebSite firmy O Reilly oraz Apache for Windows; oprócz nich dostępnych jest
także wiele innych serwerów, których jednak nie będę omawiała.
Microsoft Internet Information Server
Firma Microsoft udostępnia Microsoft Internet Information Server (IIS)  produkt
przeznaczony wyłącznie dla systemu operacyjnego Windows NT, składający się w rze-
czywistości z trzech serwerów: serwera WWW, serwera FTP oraz Gopher4. Serwer IIS
4.0 jest dostarczany wraz z systemem Windows NT 4.0 Server; wcześniejsze wersje IIS
można natomiast skopiować z witryny WWW firmy Microsoft. Internet Information
Serwer jest produktem o bardzo wysokiej jakości dostarczanym bezpłatnie wraz z sys-
temem Windows NT Server, zapewne z tych powodów jest to aktualnie najpopularniej-
szy serwer WWW przeznaczony dla systemów operacyjnego Windows NT.
IIS obsługuje programy CGI oraz udostępnia inne narzędzia umożliwiające współpracę
serwera z bazami danych oraz innymi programami. Narzędzia te, określane jako Inter-
net Server Application Programming Interface (ISAPI) są wykorzystywane przez ser-
wery aplikacji działające w systemie Windows NT.
4
Najnowsza wersja Microsoft Internet Information Servera  IIS 5.0  nie zawiera już serwera Gopher.
792 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Najpopularniejszym serwerem aplikacji przeznaczonym dla systemu Windows jest
Active Server Pages (ASP). ASP umożliwia tworzenie stron WWW zawierających
skrypty pisane w językach VBScript oraz JScript (wersja języka JavaScript opracowana
przez firmę Microsoft) i wykonywanie ich na serwerze przed przesłaniem strony do
przeglądarki. ASP został zaimplementowany jako program ISAPI i jest dostarczany
wraz z IIS. Jego możliwości funkcjonalne są porównywalne z możliwościami LiveWire,
środowiska skryptowego dostępnego na serwerach firmy Netscape.
Zarządzenie serwerem IIS 4.0 oraz 5.0 odbywa się za pomocą specjalnego programu
uruchamianego w Microsoft Management Console, środowisku służącym do urucha-
miania wszystkich programów związanych z administracją systemu Windows NT i 2000
oraz jego usług. Program umożliwia zarządzanie serwerem oraz wszelkimi aspektami
działania witryn WWW i FTP. Serwerem można także zarządzać za pośrednictwem
specjalnej witryny WWW. (Na rysunku 28.1 przedstawiony został program umożliwia-
jący zarządzanie serwerem IIS oraz okno dialogowe prezentujące właściwości przykła-
dowej witryny WWW.) Zarządzenie serwerem IIS 3.0 odbywa się za pośrednictwem
programu Internet Service Manager, który można uruchomić z dowolnego komputera
dysponującego sieciowym połączeniem z serwerem. Narzędzie to umożliwia zarządza-
nie serwerem WWW, jak również FTP oraz Gopher.
Rysunek 28.1.
Program zarządzający
serwerem IIS 5.0
oraz okno dialogowe
prezentujące
właściwości witryny
Wszystkie serwery dysponują także doskonałymi możliwościami rejestrowania działal-
ności: pliki dzienników mogą być zapisywane w wielu różnych formatach (w tym także
w formacie standardowo używanym przez serwer NCSA i inne), a informacje mogą być
umieszczane w pliku lub bezpośrednio w bazie danych.
IIS został zintegrowany z modelem zabezpieczeń wykorzystywanym przez Windows
NT. Dzięki temu autoryzacja i kontrola dostępu może bazować na użytkownikach i gru-
pach użytkowników systemu Windows NT, jak również na adresach IP i nazwach do-
men. Serwer obsługuje także bezpieczne połączenia realizowane przy użyciu protokołu
SSL, opracowanego przez firmę Netscape.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 793
Jedną z innych interesujących możliwości IIS jest, tak zwane,  dławienie oraz monito-
rowanie działalności serwera, które pozwala na określenie okresów największego ruchu.
 Dławienie jest z kolei mechanizmem, który zapobiega zablokowaniu sieci w przy-
padku, gdy jeden z podłączonych do niej serwerów WWW jest bardzo obciążony.
Najnowsze wersje serwera, IIS 4.0 (a ostatnio także 5.0), posiadają wiele interesujących
możliwości, jedną z nich jest obsługa ASP. IIS został także wyposażony w dodatkowe
narzędzie  Microsoft Index Server. To potężne narzędzie zintegrowane z IIS udostęp-
nia pełne możliwości indeksowania i przeszukiwania tekstu w dokumentach HTML,
plikach tekstowych i dokumentach Microsoft Word oraz wyświetlane wyników w prze-
glądarce WWW. Dostępna jest także specjalna wersja Crystal Report for IIS zapewnia-
jąca duże możliwości tworzenia raportów na podstawie informacji pochodzących z pli-
ków dziennika serwera oraz baz danych programu Access oraz Microsoft SQL.
Microsoft Personal Web Server
Kolejnym serwerem WWW, oferowanym przez firmę Microsoft, jest Personal Web Se-
rver. Jest on dostarczany wraz z systemem Windows 98, programem Internet Explorer 4
(oraz kolejnymi wersjami), jak również programem FrontPage przeznaczonym dla sys-
temów Macintosh oraz Windows. Został stworzony jako serwer przeznaczony do ob-
sługi małych witryn WWW o niewielkim obciążeniu lub jako serwer wykorzystywany
do tworzenia witryn przed ich opublikowaniem na serwerze docelowym.
Zazwyczaj jednak Personal Web Server nie jest wykorzystywany do obsługi publicznie
dostępnych witryn WWW, gdyż wiadomo o kilku lukach w systemie zabezpieczeń, które
poważnie psują reputację tego produktu. Do obsługi publicznie dostępnych witryn WWW
powinien być stosowany Microsoft Internet Information Server, dostępny bezpłatnie
i znacznie lepszy bowiem nie ma luk w systemie zabezpieczeń.
WebSite firmy O Reilly
WebSite, stworzony przez firmę O Reilly and Associates, jest 32 bitowym serwerem
WWW bazującym na serwerze WinHTTPD, starej wersji serwera WWW przeznaczonej
dla systemu Windows 3.1. W porównaniu ze swym poprzednikiem WebSite został
znacznie ulepszony, zarówno pod względem efektywności działania, jak również łatwo-
ści obsługi. WebSite dysponuje wszelkimi możliwościami, w jakie były wyposażony
serwer WinHTTPD, obsługuje mechanizm SSI, umożliwia dostęp do baz danych sys-
temu Windows (na przykład, FoxPro oraz Access) oraz pozwala na tworzenie  wirtual-
nych hostów , czyli nazw domen skojarzonych z różnymi folderami na dysku serwera.
Więcej informacji na temat tego produktu znajdziesz na witrynie firmy O Reilly pod
adresem http://website.oreilly.com/.
Podobnie jak WinHTTPD, także i WebSite obsługuje programy CGI działające w sys-
temie DOS oraz pisane w języku Visual Basic. Skrypty CGI można także pisać w języ-
ku Perl oraz języku powłoki systemu Unix.
794 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Bardzo dobrze została rozwiązana instalacja oraz zarządzanie serwerem, obsługiwane
przez program WebSite Server Admin, przedstawiony na rysunku 28.2. Narzędzie to
pozwala na konfigurację wszelkich aspektów działania serwera, w tym jego nazwy,
uwierzytelniania przy użyciu hasła, definiowania nowych typów zawartości, kontroli
dostępu, konfiguracji CGI oraz rejestracji operacji wykonywanych przez serwer. Serwe-
rem WebSite można zarządzać zdalnie z dowolnego komputera podłączonego do sieci
(w tym także do Internetu).
Rysunek 28.2.
Zarządzanie serwerem
WebSite
Wraz z serwerem dostarczane są także zintegrowane z nim narzędzia do zarządzania wi-
trynami WWW. Są nimi: edytor HTML HomeSite, łatwy w konfiguracji, wbudowany
mechanizm wyszukiwawczy, narzędzie do generacji map graficznych oraz narzędzie
prezentujące wszystkie łącza umieszczone na wszystkich stronach witryny, automa-
tycznie sprawdzające ich poprawności i modyfikujące w razie konieczności. Okno pro-
gramu WebView przestawione zostało na rysunku 28.3.
Rysunek 28.3.
WebSite WebView
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 795
Standardowa wersja serwera WebSite udostępnia podstawowe możliwości autoryzacji
i kontroli dostępu. Osiągalny na rynku pakiet o nazwie WebSite Professional zawiera
narzędzia pozwalające na szyfrowanie transmisji przy użyciu protokołów SSL i HTTP-S,
integrację z bazami danych, obsługę programów pisanych w języku Java i wykonywa-
nych na serwerze oraz współpracę z programem Microsoft FrontPage. Pakiet ten kosz-
tuje 799 USD5.
Serwer WebSite może działać na dowolnych komputerach wyposażonych w procesory
Intel 486 oraz Pentium i pracujących w systemie Windows 95/98 lub NT, choć zalecane
jest użycie szybszych komputerów. Wszelkie informacje na temat tego serwera można
znalez
ć na specjalnej witrynie WWW pod adresem http://website.oreilly.com/.
Serwery firmy Netscape przeznaczone dla systemu Windows
Oba serwery firmy Netscape mogą działać w systemie Windows NT. Informacje na ich
temat znajdziesz w poprzedniej części rozdziału, poświęconej serwerom działającym
w systemach Unix. Dodatkowe wiadomości zamieszcza witryna firmy Netscape (http://
home.netscape.com/servers/index.html). FastTrack Server może także działać w syste-
mie Windows 95, choć w tej wersji nadaje się wyłącznie do obsługi najmniejszych, pry-
watnych stron WWW oraz tworzenia i testowania tworzonych witryn.
Apache for Windows
Dostępna jest także wersja serwera Apache (najpopularniejszego serwera WWW prze-
znaczonego dla systemów Unix) działająca w systemach rodziny Windows. Użycie tej
wersji serwera ma dwie zalety. Pierwszą z nich jest duża łatwość instalacji i uruchomie-
nia. Druga wynika z faktu, iż konfiguracja serwera Apache for Windows niczym się nie
różni od konfiguracji serwera Apache przeznaczonego dla systemów Unix, wykorzysty-
wane są te same pliki oraz dyrektywy konfiguracyjne. Jeśli jesteś ekspertem w dziedzi-
nie obsługi serwera Apache i chcesz uruchomić serwer na komputerze wyposażonym
w system Windows, to Apache będzie doskonałym rozwiązaniem. Wykorzystanie wer-
sji for Windows serwera jest dobrym rozwiązaniem nawet w sytuacji, gdy tworzona wi-
tryna docelowo będzie obsługiwana przez serwer działający w systemie Unix, jednak
środowisko, w którym ją tworzysz, musi działać w systemie Windows.
Serwer Apache może działać na każdej 32-bitowej wersji systemu Windows, a zatem
mogą go zainstalować i używać wszystkie osoby korzystające z systemów Windows 95,
Windows 98, jak również Windows NT. Apache Group, organizacja zajmująca się two-
rzeniem serwera Apache, wciąż jednak uważa, że serwer przeznaczony dla systemów
Windows nie osiągnął najwyższej zamierzonej jakości, choć jest w pełni stabilny, a jego
efektywność działania pozwala stosować go do aplikacji o niewielkim obciążeniu. Ser-
wer Apache for Windows można znalez
ć na WWW pod adresem:
http://www.apache.org/.
5
Istnieje także możliwość skopiowania bezpłatnej 30-dniowej wersji testowej serwera. Wersja
demonstracyjna ma wielkość 79 MB, a aby ją pobrać trzeba wcześniej wypełnić formularz rejestracyjny
dostępny na WWW pod adresem http://website.oreilly.com/wsp3/demo.cfm.
796 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Serwery działające na komputerach Macintosh
Zdecydowanie najpopularniejszym serwerem przeznaczonym dla komputerów Macin-
tosh jest WebStar. Został on stworzony na podstawie serwera MacHTTP (napisanego
przez Chucka Shttona), jednego z pierwszych przeznaczonych dla komputerów Macin-
tosh. WebStar jest komercyjną wersją tego serwera, sprzedawaną i wspieraną przez fir-
mę StarNine (http://www.starnine.com/). Działa znacznie szybciej od swojego pierwo-
wzoru, jest w stanie obsługiwać więcej połączeń, dysponuje większymi możliwościami
i jest od niego znacznie droższy. WebStar, przeznaczony do zastosowań profesjonal-
nych, jest dołączany do komputerów firmy Apple, które mają spełniać role serwerów
sieciowych. Serwer został wyposażony w pełne możliwości obsługi Apple-script i po-
siada także możliwości rozbudowy. Można nim zarządzać zdalnie z dowolnego kompu-
tera podłączonego do Internetu.
Najnowsza wersja serwera WebStar  4.3  dysponuje wieloma możliwościami, które
sprawiają, iż serwer jest w pełni porównywalny z czołowymi produktami przeznaczo-
nymi dla systemów Windows i Unix. Możliwości te obejmują obsługę apletów (nie-
wielkich programów pisanych w języku Java), protokołu SSL służącego do szyfrowania
transmisji, zdalne administrowanie serwerem za pośrednictwem stron WWW, możli-
wość przesyłania plików na serwer oraz zintegrowaną obsługę map graficznych obsłu-
giwanych po stronie serwera. Do pakietu dołączany jest także CD-ROM zawierający
dodatkowe narzędzia i programy, na przykład, Microsoft Internet Explorer, program prze-
znaczony do tworzenia skryptów CGI oraz wiele demonstracyjnych skryptów i pluginów.
Aby uruchomić serwer, konieczny będzie komputer Macintosh wyposażony w system
operacyjny System 7.0.1 (lub póz
niejszy), MacTCP lub OpenTransport oraz Apple-
Script. Wymagane jest także, co najmniej, 8 MB pamięci operacyjnej (RAM).
Personal Web Sharing firmy Apple
Personal Web Sharing firmy Apple jest odpowiednikiem serwera Personal Web Serwer
firmy Microsoft. Serwer Personal Web Sharing reklamowany jest jako idealne rozwią-
zanie dla osób prywatnych posiadających komputery Macintosh i pragnących publiko-
wać informacje na Internecie.
Pliki tworzone przez procesory tekstów oraz arkusze kalkulacyjne można publikować
przez umieszczenie ich w specjalnych folderach na dysku. Zgodnie z informacjami
podanymi przez firmę Apple, serwer jest w stanie obsługiwać do 16 jednoczesnych po-
łączeń bez znaczącego spadku efektywności działania. Serwer obsługuje skrypty CGI,
dzięki którym można tworzyć liczniki odwiedzin oraz publikować na stronach WWW
informacje pobierane z baz danych. Kontrola dostępu możliwa jest dzięki wykorzysta-
niu użytkowników oraz grup dostępnych w systemie operacyjnym. Serwer dostarczany
jest wraz z programem Claris Home Page Lite, służącym do tworzenia stron WWW.
Personal Web Sharing kosztuje 19,95 USD i można go skopiować z witryny WWW.
Serwer wymaga systemu operacyjnego System 7.5.3 (lub póz
niejszego) oraz protoko-
łów Open Transport 1.1.1 lub MacTCP 2.0.6.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 797
Podpowiedzi związane
z poprawnym zarządzaniem serwerem
Gdy już zainstalujesz i uruchomisz serwer WWW, kilka prostych czynności pozwoli Ci
zapewnić, że serwer będzie przydatny i łatwy w obsłudze (zwłaszcza dla odwiedzają-
cych go użytkowników Internetu).
Skojarz adres komputera z nazwą witryny 
www.twoja_witryna.com
Zgodnie z ogólnie przyjętą i stosowaną konwencją, nazwy komputerów udostępniają-
cych strony WWW na Internecie rozpoczynają się do liter  www . Zazwyczaj to admi-
nistrator sieci lub dostawca usług internetowych stworzy pseudonim nazwy hosta, tak
zwany CNAME, wskazujący konkretny komputer podłączony do sieci i udostępniający
strony WWW. Oczywiście, nie musisz postępować zgodnie z tą konwencją, lecz istnieją
przynajmniej dwa powody, dla których warto tak postąpić:
nazwy hostów można łatwiej zapamiętać od innych sposobów określania
komputerów, a co więcej, są one najczęściej używane przy poszukiwaniu serwera
WWW dla danej witryny. A zatem, jeśli wiem, że podstawową nazwą Twojego
systemu komputerowego jest twojsystem.com i chciałbym przejrzeć Twoje
strony WWW, to przede wszystkim powinienem ich szukać pod adresem
www.twojsystem.com;
jeśli zmienisz komputer, na którym działa serwer WWW, to bez większych
trudności skojarzysz nazwę witryny z adresem nowego komputera.
Jeśli nie będziesz używał takiego skojarzenia, to wszystkie łącza, odwołujące się
do Twojego serwera, przestaną działać.
Stwórz adres poczty elektronicznej administratora
Jeśli system, którego używasz, dysponuje możliwością wysyłania i odbierania poczty
elektronicznej, to stwórz ogólnie dostępne pseudonimy, takie jak webmaster, skojarzone
z Twoim adresem poczty elektronicznej. Dzięki temu, jeśli ktoś wyśle wiadomość na
adres [e-mail], to dotrze ona do Ciebie. Istnieje kilka pseudonimów
adresów poczty elektronicznej powszechnie wykorzystywanych do celów administra-
cyjnych. Są nimi: root (używany do ogólnych celów), postmaster (używany w przyt-
padku problemów związanych z pocztą elektroniczną), Usenet (używany w sytuacjach
związanych z grupami dyskusyjnymi) oraz webmaster, zapewniający standardowy kon-
takt przy wszelkich problemach związanych z serwerem WWW. (Być może nie życzysz
sobie żadnych skarg ani informacji o problemach, jednak stworzenie takiego adresu bę-
dzie ukłonem w kierunku użytkownków.)
798 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
Stwórz stronę główną serwera
Na serwerze możesz przechowywać kilka różnych prezentacji, w szczególności dotyczy
to sytuacji, gdy obsługujesz wielu różnych użytkowników. W takich przypadkach warto
stworzyć jedną stronę zawierającą ogólne dane o witrynie, informacje prawne, a być może
także opis zawartości witryny wraz z łączami do poszczególnych prezentacji. Zazwy-
czaj taka strona posiada adres http://www.twojsystem.com/index.html.
Plik konfiguracyjny serwera powinien zawierać informacje określające główną stronę witryny.
Określ wytyczne dotyczące zarządzania i projektu witryny
Jeśli zarządzasz serwerem WWW w dużej firmie, warto określić, kto jest odpowiedzial-
ny za ten serwer. Precyzyjny zakres odpowiedzialności może pomóc zarówno Tobie,
jak i całej firmie. Dotyczy to określenia osoby, do jakiej należy kierować skargi zwią-
zane z działaniem serwera, kto odpowiada za określanie praw dostępu poszczególnych
użytkowników oraz kto powinien decydować, jakie informacje powinny być publiko-
wane na ogólnie dostępnej witrynie WWW.
Co więcej, może się zdarzyć, że firma będzie chciała sprawować jakąś kontrolę nad
procesem tworzenia i postacią publikowanych stron WWW. W tej książce możesz zna-
lez
ć wiele informacji i wskazówek, które mogą Ci pomóc przy opracowywaniu sugestii
dotyczących stylu tworzonych stron oraz przykładów służących Twoim użytkownikom
za wzór przy tworzeniu własnych stron WWW.
Podsumowanie
Strony WWW można publikować na wiele sposobów. Jeśli jesteś osobą prywatną po-
siadającą ograniczony budżet, to doskonałym rozwiązaniem może być wykupienie
przestrzeni na serwerze dostawcy usług internetowych. Jeśli jednak tworzysz rozbudo-
waną prezentację lub reprezentujesz dużą organizację, to znacznie lepszym rozwiąza-
niem może być instalacja i uruchomienie własnego serwera WWW. W tym rozdziale
omówiłam elementy, jakich będziesz potrzebował, by zainstalować i uruchomić serwer
WWW oraz przedstawiłam oprogramowanie dostępne na WWW.
Podsumowanie najważniejszych informacji podanych w tym rozdziale znajdziesz ta-
beli 28.1. Przedstawiłam w niej platformę systemową, na jakiej działają poszczególne
serwery, ich producentów, koszty oraz adresy witryny, na jakich możesz znalez
ć więcej
informacji.
Warsztat
W tym podrozdziale przedstawiłam pytania i odpowiedzi oraz quiz z zakresu zarządza-
nia serwerem WWW.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 799
Tabela 28.1.
Dostępne serwery WWW.
Nazwa Platforma Producent Koszty URL
NCSA Unix NCSA Bezpłatny http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/
Apache Unix Apache Bezpłatny http://www.apache.org/
CERN HTTPD Unix W3 Bezpłatny http://www.w3.org/Daemon/
Consortium
Netscape Unix, NT Netscape 295 USD http://home.netscape.com/
FastTrack servers/index.html
Server
Netscape Unix, NT Netscape 1295 USD http://home.netscape.com/
Enterprise servers/index.html
Server
Netscape Unix, NT Netscape 4100 USD http://home.netscape.com/
SuitSpot servers/index.html
WinHTTPD Windows 3.1, Robert Denny Bezpłatny http://helpdesk.uvic.ca/how-
Windows 95, do zastosowań to/support/windows/winhttpd.html
Windows NT niekomercyjnych,
w przeciwnym
przypadku 99 USD
WebSite Windows 95, O Reilly 995 USD http://website.oreilly.com/
Windows NT
Microsoft Windows 95, Microsoft Bezpłatny
Personal Web Windows NT,
Server Macintosh
Microsoft Windows NT Microsoft Bezpłatny http://www.microsoft.com/ntserver/
Internet nts/downloads/recommended/
Information NT4OptPk/default.asp
Server
Personal Web Macintosh Apple 19.90 USD
Sharing
WebStar Macintosh StarNine 499 USD http://www.starnine.com/
Pytania i odpowiedzi
P. Właśnie rozpoczynam publikowanie informacji na WWW i chciałbym stworzyć
internetowe czasopismo. Nie wiem, jaką popularność może mieć moja witryna
ani jakich możliwości mogę potrzebować przy jej tworzeniu. Te wszystkie pró-
by określenia, czego będę potrzebował i czego mogę chcieć, przysparzają mi
wiele kłopotów. Nie rozumiem blisko połowy informacji o możliwościach ser-
werów WWW, które podałaś w tym rozdziale i nie mam pojęcia, co one mogą
dla mnie oznaczać. To wszystko mnie przytłacza. Co mam zrobić?
O. Nie wpadaj w panikę. Jeśli właśnie zaczynasz zajmować się publikowaniem infor-
macji na WWW, to zapewne ten rozdział przekraczał Twoje możliwości. Najlep-
szym sposobem, aby rozpocząć publikowanie informacji na WWW, jest wykupienie
miejsca na serwerze dostawcy usług internetowych. Rozwiązanie to jest szczególnie
800 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW
godne polecenia, jeśli nie dysponujesz dużym budżetem. A zatem zacznij właśnie
w ten sposób, dowiedz się, co możesz zrobić oraz jakich możliwości będziesz po-
trzebował przy tworzeniu swojej witryny. Jeśli okaże się, że Twoje potrzeby wykra-
czają poza zakres usług oferowanych przez dostawcę usług internetowych, to poszu-
kaj innej firmy lub uruchom własny serwer WWW.
P. W jaki sposób należy skonfigurować serwer WWW, tak aby wykorzystać jego
możliwości kontroli dostępu (udzielić dostępu wyłącznie określonym kompute-
rom) lub uruchomić go jako serwer pośredniczący na zaporze sieciowej?
O. Gdy tak książka była poświęcona wyłącznie obsłudze serwerów WWW, to musiała-
bym poświecić tym zagadnieniom wiele rozdziałów. Informacje na temat sposobów
konfiguracji używanego serwera WWW powinieneś znalez
ć w jego dokumentacji.
Wszystkie serwery, o jakich pisałam w tym rozdziale, dysponują doskonałą doku-
mentacją, a zatem bez większych problemów powinieneś znalez
ć poszukiwane in-
formacje.
P. Znam system operacyjny Unix i chciałbym uruchomić jeden z serwerów WWW
działających właśnie w tym systemie, gdyż udostępniają one najwięcej możliwo-
ści i są najbardziej elastyczne. Jednak stacje robocze działające w systemie
Unix są wyjątkowo drogie. Co mogę zrobić?
O. Możesz kupić tani komputer PC (wyposażony w procesor Intel 486 lub wolny pro-
cesor Pentium), zainstalować na nim system Unix, a następnie uruchomić na nim
wybrany serwer WWW. Istnieje kilka wersji systemu Unix przeznaczonych dla
komputerów PC, między innymi są to systemy: Linux, BSDI oraz FreeBSD. Ja oso-
biście lubię system Linux, można go używać bezpłatnie, a jedyny koszt to cena no-
śnika, wahająca się od 15 do 50 PLN. Zarówno serwer Apache, jak i NCSA HTTPD
są rozprowadzane wraz z systemem. (Mój własny serwer WWW działa właśnie
w systemie Linux, a wszystkie skrypty, które przedstawię w kilku kolejnych roz-
działach, zostały napisane właśnie w tym systemie operacyjnym.)
Serwer WWW możesz także uruchomić na istniejącym komputerze PC lub Macin-
tosh. Choć wiele nowych technologii pojawia się w pierwszej kolejności na serwerach
działających w systemie Unix, a są one najbardziej elastyczne, to jednak serwery działa-
jące na komputerach PC i Macintosh są równie dobre, a ich popularność wciąż rośnie.
P. Moi znajomi korzystający z systemu Unix mówią mi, że uruchamianie serwera
WWW na komputerze Macintosh to głupota, gdyż ograniczenia systemu
MacOS uniemożliwiają efektywną obsługę serwera WWW. Czy to prawda?
O. W przypadku przeciętnych serwerów WWW największym  wąskim gardłem są
przeważnie połączenia sieciowe, a dopiero potem oprogramowanie serwera WWW.
Jeśli zarządzasz popularnym serwerem WWW (z ruchem przekraczającym 1000
odwiedzin na godzinę) i dysponujesz połączeniem 56K, 128K lub ISDN, to serwer
bez problemów powinien sobie poradzić z obsługą żądań docierających przez sieć.
Niemniej jednak wiele spośród tych żądań może nie dotrzeć do serwera, z powodu
zbyt wolnej sieci.
Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 801
Zakładając, że dysponujesz połączeniem o nieograniczonej przepustowości, równie
fantastycznym sprzętem (jeśli chodzi o szybkość procesora, ilość pamięci) i oprogra-
mowaniem, to faktycznie system MacOS ma ograniczenia, które nie występują w sys-
temach Unix oraz Windows NT (choć można je znalez
ć w systemie Windows 3.1).
Jednak ilość witryn, które będą musiały korzystać z tych niesłychanie dużych moż-
liwości, jest bardzo niewielka. Jeśli chcesz korzystać z komputera Macintosh, to
najprawdopodobniej, bez trudu, będzie on w stanie obsłużyć wszystkie otrzymywa-
ne żądania.
Quiz
1. Podaj dwie zalety oraz dwie wady korzystania z własnego serwera WWW.
2. Czy serwer WWW musi działać na supernowoczesnym, potężnym komputerze?
3. Na czym polega wykorzystanie istniejącego połączenia?
4. Jaki serwer WWW jest aktualnie najbardziej popularny? Podpowiedz
: jego nazwa
to gra słów.
5. Jaki serwer WWW jest dostarczany wraz z systemem operacyjnym Microsoft
Windows NT.
Odpowiedzi
1. Podstawowe zalety wynikające z posiadania własnego serwera WWW
to: możliwość uruchamiania na nim dowolnych programów oraz możliwość
publikowania dowolnych informacji. Jeśli chodzi o wady, to można do nich zaliczyć
konieczność posiadania własnego systemu komputerowego oraz połączenia
z Internetem, doświadczenie i wiedzę fachową potrzebną do zarządzania serwerem
oraz komputerem, na którym on działa, jak również dodatkowy czas, jaki trzeba
będzie poświęcić na zarządzanie i zapewnienie efektywnej pracy serwera.
2. Nie, uruchomienie serwera WWW nie wymaga użycia żadnego superszybkiego
ani bardzo potężnego komputera. Jeśli masz zamiar wyłącznie udostępniać strony
WWW, kilka formularzy i skryptów CGI, to w zupełności wystarczy komputer
wyposażony w procesor Intel 486, Pentium, prosta stacja robocza działająca
w systemie Unix lub Macintosh wyposażony w stosunkowo szybki procesor
Motorola 68000 lub PowerPC.
3. Wspólne wykorzystanie połączenia polega na posiadaniu i zarządzaniu komputerem,
na jakim działa serwer WWW i który jest podłączony do istniejącego połączenia
internetowego i fizycznie znajduje się poza Twym domem lub firmą.
4. Najpopularniejszym serwerem WWW jest Apache,  serwer składający się z łatek
(ang.:  a patchy server ), czyli z fragmentów oprogramowania stworzonych przez
wiele różnych osób, którzy bezpłatnie i ochotniczo pracowali nad tworzeniem
serwera.
5. Internet Information Server (IIS).
802 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW