Materiały kamienne
Skały -
minerały lub ich mieszaniny
w dużych ilościach
(monomineralne,
polimineralne)
Minerały 
substancje naturalne o stałym
składzie chemicznym
i stałych właściwościach
fizycznych
Klasy minerałów:
2. pierwiastki (platyna, diament, miedz
)
3. siarczki (piryt, galenit)
4. tlenki (kwarc, hematyt)
5. chlorowce (sól kamienna, fluoryt)
6. solowce (węglany, siarczany, azotany)
7. węglowce (bursztyn, asfalt)
Budowa skały
" struktura
" tekstura
" struktura
(cechy zależne od wielkości,
"
formy, sposobu wykształcenia
oraz wzajemnego powiÄ…zania
minerałów w skale)
Ć
kryształów/ziaren
" grubo- > 5 mm
" Å›rednio- 1÷5 mm
" drobno- < 1 mm
" skryto- < 0,1 mm
" krystaliczna  widoczne wszystkie
składniki w postaci kryształów
" szklista  ciasto skalne pozbawione
jest kryształów
" porfirowa  większe kryształy
zatopione w strukturze szklistej lub
skrytokrystalicznej
" ziarnista (klastyczna) 
równo- lub różno-ziarnista
" psefitowa  gruboziarnista
" psamitowa- średnioziarnista lub
piaskowa
" pelitowa - drobnoziarnista
" tekstura
(przestrzenne rozmieszczenie
oraz stopień wypełnienia przez
składniki skałotwórcze
przestrzeni w masie skalnej)
1. ze względu na rozmieszczenie
- bezładna
- warstwowa
- Å‚upkowata
- falowata
- migdałowcowa
- oczkowa, pałeczkowa itp.
1. ze względu na stopień
wypełnienia
- zbita
- zwarta
- porowata
- gÄ…bczasta
- pęcherzykowa
- jamista
- komórkowa
Podział skał ze względu na
pochodzenie
" skały magmowe
" skały osadowe
" skały metamorficzne
Skały magmowe
" głębinowe (GRANITY, SJENITY,
dioryty, gabro, labradory)
Strzelin Strzegom
" wylewne (BAZALTY, andezyty,
Grobla_Olbrzyma_zbliÅźenie diabazy, porfiry)
Skały osadowe
" pochodzenia organicznego
- biochemiczne
(WAPIENIE lekkie, skaliste, zbite,
dolomity)
wapień pińczowski marmur kielecki
" pochodzenia mechanicznego -
klastyczne
1. okruchowe (ostre)
2. zlepieńce (wygładzone)
3. piaski
" wapienne
" kwarcowe
" żwiry
" piaskowce Baranów
" pochodzenia chemicznego
(anhydryt, alabaster, gips, sól)
Skały metamorficzne
przeobrażone
( z magmowych lub osadowych)
biała i zielona Marianna
Podział skał
ze względu na właściwości
" ciężar objętościowy
- b. lekkie < 1500 kg/m3
- lekkie 1500÷1800 kg/m3
- Å›r. ciężkie 1800 ÷2200 kg/m3
- ciężkie 2200 ÷2600 kg/m3
- b. ciężkie > 2600 kg/m3
" przewodnictwo cieplne
- ciepłe d"0,65 W/mK /0,76
- zimne < 0,65 W/mK
" nasiąkliwość
- duża > 20%
- Å›rednia 5 ÷20%
- maÅ‚a 0,5÷5%
- b. mała < 0,5 %
" wytrzymałość na ściskanie R c
- b. słaba < 15 MPa
- sÅ‚aba 15 ÷60 MPa
- Å›rednia 60 ÷120 MPa
- duża 120 ÷200 MPa
- b. duża >200 MPa
wg Bauschingera:
Rr=1/26 Rc Rt=1/13 Rc
Rg=1/6 Rc
" twardość (zależy od HM i Rc)
- b. miękkie (< 25% minerałów o HM >5,5
i Rc <15 MPa)
- miękkie
- średnio twarde
- twarde
- b. twarde (> 75% minerałów o HM >5,5
i Rc > 200 MPa)
" zwięzłość (ilość uderzeń do pęknięcia)
- zła < 6
- Å›rednia 6 ÷12
- dobra 13 ÷15
- b. dobra >15
" ścieralność (tarcza Boehmego)
- b. duża > 1,0 cm
- duża 0,75 ÷1,0 cm
- Å›rednia 0,5 ÷0,75 cm
- maÅ‚a 0,25 ÷0,5 cm
- b. mała <0,25 cm
" mrozoodporność
- zła <10 cykli
- dostateczna
- dobra
- całkowita >25 cykli
" polerowność (przyjmowanie poleru)
- tak
- nie
WYKORZYSTANIE MATERIAA
ÓW
KAMIENNYCH
Wykorzystanie materiałów
kamiennych
" obróbka kamienia
" procesy termiczne
 produkcja spoiw
 topienie skał
" produkcja kruszywa (uszlachetnianie)
Obróbka kamienia
Doprowadzenie bryły do wymaganych
wymiarów, kształtu i wyglądu
bez naruszenia naturalnej budowy
" Å‚upanie
1  kliny stalowe
2  Å‚om stalowy
" płytowanie
" obróbka półczysta
nadanie faktury
Faktury
Å‚upana grotowana groszkowana
dłutowana krzesana gradzinowana
" szlifowanie
" polerowanie
Procesy termiczne
" otrzymywanie spoiw
 wapna
 cementy
 gips
" topienie
 leizna bazaltowa
 wata bazaltowa
Produkcja kruszywa
" kruszenie
" płukanie
" sortowanie
Wyroby kamienne
" kamień łamany
B  do murów i fundamentów
I  drogi i budowle inżynierskie
K  kruszywo
" kamień łupany
dł. 20-40 cm wys. szer.
na mury warstwowe 10-15 15-30
na mury rzędowe 15-20 20-40
" formaki
klinowanie zgodnie z płaszczyznami
łupliwości
B budowlany D drogowy
20x20x20 cm 36÷50x20x10 cm
Ä… 1 cm Ä… 2 cm
" płyty przetarte surowe
(jeden wymiar 5x mniejszy od pozostałych)
" kamienne płyty okładzinowe
grubości:
dla wapieni miękkich 40 mm
piaskowców i dolomitów 30 mm
pozostałych 20 mm
" elementy łupane z płyt tartych
a  p. Å‚upana
b  p. tarta
" ciosy
" kamienne podokienniki
- zewnętrzne
- wewnętrzne
" stopnie schodowe
- monilityczne
- okładziny
" Å‚upki dachowe
" płyty chodnikowe
" brukowiec
- obrobiony O
- płytowany P
- nieobrobiony N
" kostka drogowa (regularna normalna i Å‚Ä…cznikowa,
rzędowa, nieregularna)
" krawężniki
- uliczny - mostowy
- drogowy
Kruszywo - klasyfikacja