Zasady pracy w systemie Windows

1. Logowanie

Uruchomienie systemu Windows polega w zasadzie na wł

ą

czeniu komputera, na którym system ten jest

zainstalowany. Maj

ą

c do czynienia z systemem Windows z rodziny NT przed rozpocz

ę

ciem pracy musimy

wykona

ć

wa

ż

n

ą

czynno

ść

– zalogowa

ć

si

ę

do systemu. Logowanie polega na podaniu dwóch informacji: nazwy

u

ż

ytkownika i hasła - s

ą

to dwie główne cechy konta u

ż

ytkownika.

Nazwa u

ż

ytkownika (inaczej login) jest unikatowa tzn. dwa konta u

ż

ytkowników utworzone w tym

samym systemie nie mog

ą

posiada

ć

tej samej nazwy. Nazw

ę

u

ż

ytkownika musimy zawsze poda

ć

loguj

ą

c si

ę

do

systemu. Hasło natomiast słu

ż

y do zabezpieczenia konta przed nieautoryzowanym dost

ę

pem. Loginy najcz

ęś

ciej

s

ą

jawnie wszystkim znane, natomiast hasła do tych loginów powinny by

ć

znane tylko u

ż

ytkownikom

poszczególnych kont. Istnieje taka mo

ż

liwo

ść

, aby hasło było puste – w takim przypadku loguj

ą

c si

ę

b

ę

dziemy

podawa

ć

tylko nazw

ę

u

ż

ytkownika (login).

To z jakiego konta u

ż

ytkownika korzystamy wi

ąż

e si

ę

ś

ci

ś

le z uprawnieniami jakie b

ę

dziemy posiada

ć

do

zasobów systemu (pliki, foldery, programy) oraz czynno

ś

ciami jakie b

ę

dziemy mogli wykona

ć

(instalacja

programów, konfigurowanie systemu). W ka

ż

dym systemie operacyjnym istnieje konto posiadaj

ą

ce pełne

uprawnienia. W przypadku systemów Windows NT konto te domy

ś

lnie posiada nazw

ę

Administrator. Jak nazwa

wskazuje korzysta z niego administrator systemu.

Pozostałymi kontami i hasłami do tych kont zarz

ą

dza wła

ś

nie administrator tworz

ą

c i modyfikuj

ą

c konta

u

ż

ytkowników oraz ustalaj

ą

c zasady dotycz

ą

ce haseł (np. minimalna długo

ść

hasła, maksymalny okres wa

ż

no

ś

ci

hasła itp.). Stosowanie kont u

ż

ytkowników ma bardzo wa

ż

ne znaczenie dla bezpiecze

ńś

twa systemu.

Rodzina systemów Windows 95, 98, Me nie posiadała takiego zabezpieczenia – zawsze mo

ż

na było

wej

ść

do systemu i mie

ć

pełen dost

ę

p do wszystkich jego zasobów. Wykluczało to systemy Windows 9x z

wszelkich zastoswa

ń

, w których kładziono nacisk na bezpiecze

ń

stwo danych.

2. Interfejs systemu Windows

Po udanym zalogowaniu ujrzymy interfejs systemu Windows, który w zale

ż

no

ś

ci od wersji systemu mo

ż

e

troch

ę

si

ę

ró

ż

ni

ć

, jednak zawsze posiada kilka charakterystycznych elementów. Dzi

ę

ki nim mo

ż

emy sprawnie

posługiwa

ć

si

ę

systemem. Do elementów tych nale

żą

:

Pulpit - obszar roboczy, który stanowi tło oraz pole robocze dla wszystkich elementów systemu. W czasie pracy z

ró

ż

nego rodzaju aplikacjami, ich okna b

ę

d

ą

umieszczane na pulpicie. Pulpit jest w rzeczywisto

ś

ci folderem,

jednak w przeciwie

ń

stwie do innych folderów, jego zawarto

ść

jest stale widoczna na ekranie monitora. Mo

ż

emy

na nim tworzy

ć

inne foldery, jak równie

ż

umieszcza

ć

obiekty typu plik czy skrót.

Pasek zada

ń

- podstawowe narz

ę

dzie steruj

ą

ce w systemie Windows. Ka

ż

dej uruchomionej aplikacji w systemie,

odpowiada przycisk umieszczony na pasku zada

ń

. Przeł

ą

czanie si

ę

pomi

ę

dzy otwartymi aplikacjami odbywa si

ę

poprzez jednokrotne klikni

ę

cie lewym przyciskiem myszki odpowiedniego przycisku na pasku zada

ń

.

Standardowo z prawej strony wy

ś

wietlany jest zegar systemowy oraz ikony tzw. zasobnika systemowego (ang.

systray). Ikony te najcz

ęś

ciej zwi

ą

zane s

ą

z procesami działaj

ą

cymi w tle tzn. programami, które cały czas

pracuj

ą

, ale nie s

ą

uruchomione w okienkach – np. monitor antywirusowy.

Z lewej strony paska zada

ń

znajduje si

ę

przycisk Start oraz tzw. pasek szybkiego uruchamiania (ikony przy

przycisku Start b

ę

d

ą

ce skrótami do cz

ę

sto uruchamianych aplikacji).

Ikony - na pulpicie znajduj

ą

si

ę

ikony reprezentuj

ą

ce programy oraz zasoby systemu. W przypadku klasycznego

interfejsu Windows na pulpicie wy

ś

wietlane s

ą

ikony:

−

Mój komputer – ikona systemowa uruchamiaj

ą

ca Eksplorator Windows,

−

Moje dokumenty – folder przeznaczony na dokumenty danego u

ż

ytkownika,

−

Internet Explorer – ikona uruchamiaj

ą

ca przegl

ą

dark

ę

internetow

ą

,

−

Moje miejsca sieciowe – otwiera okno, w którym mo

ż

emy wyszukiwa

ć

komputery w sieci lokalnej oraz

korzysta

ć

z ich zasobów,

−

Kosz – specjalny obiekt systemowy, do którego trafiaj

ą

usuwane pliki i foldery.

Na pulpicie mog

ą

równie

ż

znajdowa

ć

si

ę

ikony, które przedstawiaj

ą

tzw. skróty do programów lub folderów.

Wszystkie ikony skrótów posiadaj

ą

w lewym dolnym rogu charakterystyczn

ą

strzałk

ę

. Ikony tego typu tworzy

najcz

ęś

ciej sam u

ż

ytkownik.

Niezale

ż

nie od typu ikony, zawsze mo

ż

na nimi operowa

ć

przy wykorzystaniu kilku takich samych czynno

ś

ci:

−

Aby otworzy

ć

ikon

ę

, nale

ż

y dwukrotnie j

ą

klikn

ąć

. Zawarto

ść

ikony zostanie wy

ś

wietlona w odr

ę

bnym oknie.

−

Aby przesun

ąć

ikon

ę

, wystarczy przeci

ą

gn

ąć

j

ą

i upu

ś

ci

ć

w dowolnym innym miejscu na ekranie.

−

Aby wy

ś

wietli

ć

list

ę

wszystkich operacji, jakie mo

ż

na wykona

ć

na danej ikonie, nale

ż

y klikn

ąć

j

ą

prawym

przyciskiem myszy.

−

Aby automatycznie rozmie

ś

ci

ć

wszystkie ikony wy

ś

wietlone na pulpicie systemu lub w oknie programu,

wystarczy klikn

ąć

prawym przyciskiem myszy w dowolnym pustym miejscu pulpitu lub okna. Nast

ę

pnie, z

menu kontekstowego, wybieramy opcj

ę

Rozmie

ść

ikony i kolejn

ą

opcj

ę

okre

ś

laj

ą

c

ą

preferowany sposób

rozmieszczenia ikon (Według nazw, Według typów itd.).

Przycisk Start - jest to podstawowy element steruj

ą

cy w Windows. Klikni

ę

cie na nim lewym przyciskiem myszki

spowoduje rozwini

ę

cie menu, z którego mamy, mi

ę

dzy innymi, dost

ę

p do:

−

Programy - szybki dost

ę

p do aplikacji zainstalowanych w systemie,

−

Dokumenty - szybki dost

ę

p do ostatnio otwieranych dokumentów,

−

Ustawienia - dost

ę

p do Panelu Sterowania i innych ustawie

ń

systemowych (drukarki, poł

ą

czenia sieciowe),

−

Wyszukaj - mo

ż

liwo

ść

wyszukiwania plików i folderów na dysku, komputerów w sieci,

−

Pomoc – czyli podpowiedzi systemu,

−

Uruchom - uruchamianie wybranego programu z mo

ż

liwo

ś

ci

ą

przekazania mu dodatkowych parametrów lub

opcji,

−

Zamknij system - zako

ń

czenie pracy w systemie Windows i bezpieczne wył

ą

czenie, wylogowanie lub

zrestarowanie komputera,

3. Okna w systemie Windows

Okno jest graficznym elementem kontroli, który jest zwi

ą

zany z uruchomionym programem. Chocia

ż

graficznie okna systemu Windows ró

ż

ni

ą

si

ę

mi

ę

dzy sob

ą

, to posiadaj

ą

one kilka charakterystycznych

elementów:

•

Menu sterowania okna - umieszczone jest w lewym górnym rogu okna. Przy pomocy opcji tego menu i

myszki mo

ż

emy mi

ę

dzy innymi zmieni

ć

rozmiar okna (opcja Rozmiar), przenosi

ć

okno w inny obszar

ekranu (opcja Przenie

ś

), czy po prostu zamkn

ąć

okno (opcja Zamknij - <ALT+F4>). Niektóre z jego opcji

nie b

ę

d

ą

dost

ę

pne w pewnych sytuacjach, np. gdy okno posiada maksymalny rozmiar, to nie b

ę

d

ą

dost

ę

pne opcje Przenie

ś

i Rozmiar.

•

Pasek tytułu - element okna wy

ś

wietlaj

ą

cy nazw

ę

programu (lub folderu).

•

Przyciski: Zamknij, Maksymalizuj/Przywró

ć

, Minimalizuj - s

ą

to trzy charakterystyczne przyciski

umieszczone z prawej strony, w górnej cz

ęś

ci okna. Za ich pomoc

ą

mo

ż

emy odpowiednio: zamkn

ąć

okno, powi

ę

ksza

ć

je na cały ekran lub przeł

ą

cza

ć

do trybu Przywró

ć

oraz minimalizowa

ć

(zwija

ć

na

pasek zada

ń

).

•

Menu główne - wi

ę

kszo

ść

okien aplikacji pracuj

ą

cych w systemie Windows posiada pasek menu

głównego. Poszczególne opcje menu uruchamiamy klikaj

ą

c je lewym przyciskiem myszki lub

wykorzystuj

ą

c "gor

ą

cy" klawisz. (hot keys).

•

Pasek narz

ę

dzi - pasek zawiera najcz

ęś

ciej u

ż

ywane opcje menu w formie przycisków.

•

Suwaki przewijania ekranu: poziomy i pionowy - umo

ż

liwiaj

ą

one przewijanie zawarto

ś

ci okna w kierunku

poziomym (suwak poziomy) lub w kierunku pionowym (suwak pionowy).

W czasie pracy z systemem Windows oraz jego aplikacjami, mo

ż

emy si

ę

spotka

ć

tak

ż

e z tzw. oknami

dialogowymi. W przeciwie

ń

stwie do przedstawionego wcze

ś

niej okna, okien dialogowych nie mo

ż

na powi

ę

ksza

ć

czy pomniejsza

ć

. Zawieraj

ą

one zwykle szereg elementów steruj

ą

cych typu: przycisk polecenia, pole tekstowe,

przycisk wyboru opcji czy pole wyboru. Za pomoc

ą

tych elementów zatwierdzamy podejmowane decyzje,

wprowadzamy do okna dane, wybieramy odpowiednie opcje ustawie

ń

itd.

4. Zamykanie systemu

Aby prawidłowo zako

ń

czy

ć

prac

ę

z systemem WINDOWS nie powoduj

ą

c utraty danych, ani cz

ę

sto

nieodwracalnych uszkodze

ń

systemu lub nawet sprz

ę

tu (np. dysk twardy) nale

ż

y w pierwszej kolejno

ś

ci zamkn

ąć

wszystkie uruchomione aplikacje a nast

ę

pnie z Menu Start klikn

ąć

na Zamknij, wybra

ć

opcj

ę

Zamknij system i

klikn

ąć

OK.