Zasady pracy dziecka leworęcznego
Właściwa postawa wobec leworęczności
nie jest to powód do niepokoju ani podejmowania działań zmierzających do przeuczania dziecka leworęcznego na prawą rękę. Ważne jest stworzenie właściwej atmosfery wokół dziecka, co zapobiega wytworzeniu się aury wyjątkowości czy odmienności, która powoduje, że dziecko czuje się „nieudane”, gorsze od innych lub na „specjalnych prawach”. Może to spowodować że dziecko stanie się wyobcowane ze środowiska kolegów.
Wczesna diagnoza leworęcznego dziecka
konieczna jest wczesna diagnoza, która obejmuje ocenę nie tylko samej lateralizacji, ale i rozwoju motoryki rąk, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. Wskazana jest ocena poziomu rozwoju umysłowego i osobowościowego dziecka, ze zwróceniem uwagi na występujące zaburzenia towarzyszące lewo- lub oburęczności.
Trafna decyzja co do dalszego postępowania z dzieckiem leworęcznym
próby przeuczania na prawą rękę mogą być podejmowane w przypadku dzieci oburęcznych i dzieci o słabej przewadze ręki lewej, dzieci oburęcznych i jednocześnie prawoocznych, dzieci prawidłowo rozwiniętych umysłowo, wskazujących dobrą sprawność ruchową prawej ręki i nie przejawiających dodatkowych zaburzeń mowy i zaburzeń o charakterze emocjonalnym oraz przy pełnej akceptacji prób przeuczenia przez samo dziecko.
Prawidłowa postawa ciała dziecka leworęcznego podczas pisania
nieprawidłowa postawa ciała podczas pisania i rysowania często doprowadza do wad postawy i skrzywienia kręgosłupa. Prawidłowa postawa ciała warunkuje nie tylko poziom graficzny pisma, lecz także jego szybkość i wydatkowanie wysiłku podczas czynności pisania.
Podstawowe wskaźniki w stosunku do postawy dziecka leworęcznego podczas pisania są następujące:
podczas pisania i rysowania dziecko siedzi przy stole, powinno mieć obie stopy oparte o podłogę, a przedramiona o stół, plecy zaś wyprostowane tak, aby centrala oś ciała była pionowa. Głowa i górna część tułowia nie powinny odchylać się od tej osi,
tułów nie powinien opierać się o ławkę,
dziecko leworęczne siedząc w ławce szkolnej powinno mieć sąsiada po swojej prawej stronie,
światło powinno padać na zeszyt leworęcznego dziecka z przodu lub os trony prawej
5. Właściwe położenie zeszytu
zeszyt w czasie pisania powinien znajdować się w pewnej odległości od ciała osoby piszącej, a tym samym od dolnego brzegu stołu czy ławki. Dzięki temu możliwe jest oparcie na ławce całego przedramienia piszącej ręki
zeszyt leworęcznego dziecka powinien być ułożony na ławce ukośnie, nachylony w prawą stronę
zeszyt powinien się znajdować nieco na lewo od osi ciała leworęcznego dziecka, zapewnia to swobodę ruchu od strony lewej ku osi ciała
Prawidłowy sposób trzymania pióra
chwyt ołówka powinien być poprawny. Leworęczne dziecko trzyma ołówek i pióro w trzech palcach: pomiędzy kciukiem i lekko zgiętym palcem wskazującym, opierając go na palcu środkowym
ręka trzymająca pióro powinna znajdować się w odległości około 2 cm od powierzchni papieru
naukę pisania rozpocząć od dobrze znanego mu narzędzia - ołówek. Pozwoli uporać się dziecku z prawidłowym ułożeniem zeszytu i organizacją ruchów podczas pisania od strony lewej ku prawej.
Prawidłowy układ dłoni, nadgarstka i przedramienia
dłoń wraz z nadgarstkiem stanowi przedłużenie przedramienia
brzeg dłoni, nadgarstka i ramię opierają się cały czas o stół i zeszyt, na którym pisze dziecko i przesuwają podczas pisania
koniec pióra powinien być skierowany ku lewemu przedramieniu, a dokładniej znajdować się w połowie odległości między ramieniem a łokciem
podczas pisania przedramię lewej ręki powinno być mniej więcej prostopadłe do liniatury zeszytu
dłoń i palec trzymając pióro, powinny się znajdować poniżej liniatury zeszytu, gdyż wówczas nie zasłaniają zapisywanego tekstu i pozwalają na jego stałe kontrolowanie wzrokiem
Organizacja ruchów pisania
dbanie o prawidłowe zapisywanie liter poprzez ćwiczenie pisania liter zgodnie z obowiązującym wzorcem
trening w zakresie progresji dużej - płynnego przesuwania ręki od lewej do prawej krawędzi zeszytu, zamiast manipulowania zeszytem
wdrożenie dziecka do opanowania ruchów progresji małej, aby podczas pisania dłoń i przedramię cały czas pozostawały w kontakcie z zeszytem, a tylko pióro było unoszone ku górze, wówczas gdy zapisywane są znaki diakrytyczne np. kropka nad „i” i odrywanie od papieru gdy dziecko przechodzi do zapisywania następnego wyrazu
podczas przesuwania ręki z końca jednej linijki do początku drugiej i uaktywnienia mechanizmu ruchowego, zbliżonego do dużej progresji, powinna przesuwać się dłoń i przedramię, zaś łokieć powinien pozostawać oparty na ławce w tym samym miejscu
ręka piszącego powinna przesuwać się od strony lewej ku prawej, czyli od zewnątrz ku osi ciała, lecz bez jej przekraczania
Kontrola i regulowanie napięcia mięśniowego
dziecko leworęczne musi sobie uświadomić własne napięcie mięśniowe
musi świadomie kontrolować i regulować napięcie mięśniowe tak, aby okresowo osiągało ono swój optymalny wymiar na przemian z okresami rozluźnienia umożliwiającymi wypoczynek
napięcie ograniczyło się do aktywizacji określonej grupy mięśni bez niepotrzebnego włączania innych grup nie uczestniczących w danej czynności ruchowej
Koordynacja ruchów obu rąk
Ręka pomocnicza przytrzymuje zeszyt, aby nie poruszał się podczas pisania. Dalszym jej zadaniem jest przesuwanie zeszytu ku górze, w miarę jak dziecko pisze w kolejnych linijkach i zmierza ku dołowi kartki. Umożliwia to stabilność ręki piszącej, która mając stałe oparcie o stół, nie musi się podnosić i zmieniać swojej pozycji. W akcie pisania uczestniczą obie górne kończyny.
Współdziałanie oka i ręki
usprawnienie współdziałania czynności ruchowych lewej ręki z funkcjami wzrokowymi poprzez ćwiczenia rozwijające koordynację wzrokowo - ruchową
rozwijanie współdziałania ręki i oka po tej samej stronie, dlatego w przypadku oburęczności zaleca się usprawniać rękę znajdującą się po stronie dominującego oka
umożliwienie stałego śledzenia wzrokiem czynności pisania przez dziecko leworęczne, co jest możliwe przy zachowaniu poprawnej pozycji ręki piszącej, zeszytu, właściwego położenia palców, uchwytu pióra - omówionych poprzednio.
2