Mo.na wyróżnić następujące okresy kształtowania sie mowy:
- Okres melodii (0-1)
- Okres wyrazu (1-2)
- Okres zdania (2-3)
- Okres swoistej mowy dzieciecej (3- 7 lat)
słownictwo dziecko 3-4 letnie wymawia od 1000 do 1500 słów
dziecko 6 letnie około 3000 słów
pod koniec 3 roku życia dziecko ma już biernie opanowany pełny system fonologiczny.
Okres ten jest przełomowy w rozwoju mowy; dziecko przyswaja sobie podstawy systemu leksykalnego,fonetycznego i morfologicznego jezyka, jakim mówi jego otoczenie. w okresie od 0 do 3 lat nale.y mówic jako kształtowaniu mowy, natomiast od 3-7 roku
życia o jego rozwoju, czyli doskonaleniu.
W mowie 4- latka pojawia sie szereg: s, z, c, dz. Może występować zamiana głosek: sz, ., cz, d. na: s, z, c, dz; może- choc nie musi- pojawic sie głoska r.
Głoski sz, ., cz, d., r, z reguły pojawiaja sie około 5 roku życia.
Okres swoistej mowy dziecięcej to czas, w którym dziecko prowadzi swobodne rozmowy. Zasadniczo posługuje sie rozbudowanymi sygnałami
W związku z rozwojem sprawności językowej mała stosunkowo liczba pytan w okresie poprzednim rosnie obecnie
nieprawdopodobnie, u niektórych dzieci naliczono ich ponad czterdzieści dziennie.
Jak już wcześniej zaznaczono w okresie 3-7 lat dziecko zdobywa umiejętność wymawiania pełnego zasobu głoskowego języka polskiego. Po 3 roku życia wymowa staje sie coraz bardziej zrozumiała chociaż widać jeszcze typowe cechy mowy wczesnodzieciecej. Wiekszosc form dzieciecych zanika w 5-6 roku życia. W tym zakresie wystepuje jednak duże zróżnicowanie indywidualne..
W okresie tym następuje przechodzenie mowy wyłącznie sytuacyjnej do względnie niezależnej treściowo od aktualnych bodźców. Wzrasta liczba przymiotników, przysłówków, zaimków i liczebników. Występujące trudności artykulacyjne powodują, że trudniejsze głoski sa wymawiane lub zastępowane łatwiejszymi
badz też mylone z innymi. W okresie tym dzieci tworzą neologizmy, co świadczy o tym, .e nie sa one wynikiem naśladownictwa. Neologizmy sa to nowe słowa , które dziecko tworzy analogicznie do znanych już wyrazów wówczas, gdy nie znajduje w swoim zasobie słownikowym gotowej nazwy określającej dany przedmiot, zjawisko lub czynność
. Pod koniec okresu przedszkolnego oczekuje sie od dziecka poprawnego
wymawiania wszystkich dźwięków, swobodnego posługiwania Sie mowa ustna. Nale.y pamietac, że w tym okresie moga wystąpić zaburzenia uznawane za fizjologiczne, np. jąkanie, bełkotanie. Bełkotanie fizjologiczne, tj. zaburzenie wymawiania dzwieków artykulacyjnych opuszczanie ich, zastępowanie innymi lub zniekształcanie, może występować u dzieci do 5 roku życia i jest związane ze słaba jeszcze zdolnością
do różnicowania słuchowego oraz słaba ruchomością mięsni artykulacyjnych..
Jakanie rozwojowe pojawia sie zwykle miedzy 3-5 rokiem życia.
W trzecim roku życia, a potem w wieku przedszkolnym wzrasta umiejętność mówienia dłuższymi zdaniami, coraz bardziej zwartymi i logicznie skonstruowanymi. Oprócz rozwijania rozmaitych schematów zdań pojedynczych dziecko używa wypowiedzi złożonych współrzędnie i podrzędnie.
z otoczeniem w mowie potocznej.
W trzecim roku życia pojawia sie tryb przypuszczający, czas przyszły prosty i złożony, imiesłowy i formy nieosobowe. W tym samym okresie rozwija sie kategoria rodzaju, która początkowo sprawia dziecku
wiele trudnosci: miesza ono rodzaj .enski i meski, zwłaszcza przy odmianie czasowników. W wieku
przedszkolnym doskonali sie umiejetnosc stosowania poprawnych form fleksyjnych.