EDUKACJA TECHNICZNA
Edukacja techniczna w pracy pedagogicznej z dzieckiem w młodszym wieku szkolnym jest formą kontaktu dziecka ze światem współczesnej techniki, na elementarnym oczywiście poziomie. Rozwija kulturę techniczną i kulturę pracy, a także w praktycznym działaniu dziecka urzeczywistnia elementarne zasady dobrej roboty.
Dziecko chętnie wypowiada się za pomocą różnorodnych materiałów, wykonuje przy tym różne przedmioty, montuje z gotowych elementów konstrukcje. Poznaje przy tym budowę podstawowych narzędzi, ich przeznaczenie, sposoby zabezpieczenia przed uszkodzeniem oraz sposoby właściwego i bezpiecznego posługiwania się nimi. Etap edukacji wczesnoszkolnej jest okresem szczególnie korzystnym dla rozwijania sprawności manualnych i technicznych. W działaniu, które zawsze dzieci pasjonuje, rozwija się myślenie praktyczne, techniczne i konstruktywne oraz organizacyjne.
Treści podstawowe edukacji technicznej dziecka obejmują szczególności: poznawanie podstawowych urządzeń technicznych w środowisku dziecka (pralka, lodówka, odkurzacz, radio, magnetofon, telewizor, kuchenki elektryczne i gazowe, a także pióro, długopis itp.) zasad budowy, obsługi oraz podstawowych zasad konserwacji i bezpiecznego posługiwania się nimi, czytelnictwo ze zrozumieniem instrukcji określonych urządzeń technicznych; poznawanie różnych tworzyw i materiałów (papier, karton, drewno, włókna i tworzywa sztuczne, metal itp.), ich własności i technologii obróbki; rozwijanie zainteresowań technicznych przy wykorzystaniu wycieczek, filmów, lekturę dziecięcych czasopism itp.; wreszcie nadrzędnym elementem edukacji technicznej dzieci w klasach początkowych jest rozwijanie kultury pracy. Tę zaś dziecko zdobywa w toku konkretnych działań (planowanie pracy, czynności wykonawcze, kontrola kolejnych czynności w kontekście urzeczywistnionego planu, ocena wytworu, także rzetelność i umiejętność współdziałania w zespole w procesie pracy itp.)
Tak, więc treścią edukacji technicznej w klasach początkowych jest praca dziecka. Tę zaś wyznaczają tzw. zadania techniczne. Mają one charakter egzemplaryczny, przykładowy. Oznacza to swobodny dobór i wybór zadań technicznych, biorąc za podstawę zainteresowania i potrzeby edukacyjne dzieci. Egzemplaryczność oznacza także i to, że nadrzędną wartością edukacyjną są określone umiejętności i sprawności techniczne, a także manualne, oraz to, że dobierane zadania mają w tyk kontekście charakter funkcjonalny.
Zadania techniczne mają charakter wytwórczy, użytkowy i montażowy. W pierwszym przypadku chodzi przede wszystkim o wytwarzanie w procesie pracy jakiegoś obiektu przy wykorzystaniu odpowiedniego materiału i narzędzi (np. zakładki do książki, karmniki), w drugim zaś- chodzi o poznanie i respektowanie zasad obsługi prostych urządzeń technicznych (magnetofon, sokowirówka, lodówka), a wreszcie w trzecim- chodzi o montaż i demontaż prostych urządzeń technicznych statycznych i dynamicznych z zestawów gotowych elementów (mechanizm dźwigowy, przekładka zębata).
W toku edukacji technicznej dziecko nabywa umiejętności rzetelnej, oszczędnej i skutecznej pracy. Wspieramy, więc nie tylko zainteresowanie pracą, ale także zainteresowania techniczne dzieci. To zaś jest możliwe wówczas, kiedy zadania techniczne czy temat pracy budzą żywe zainteresowania dzieci. Zadanie musi być jasno sprecyzowane, żeby dziecko nie miało wątpliwości, co do formy i konstrukcji przedmiotu, rodzaju materiału, którego przedmiot zostanie wykonany, narzędzi, które posłużą do wykonania sposobu wykonania danego przedmiotu oraz jego przeznaczenia. Dziecko musi sobie zdawać sprawę: co, jak, po co i z czego wykona. Świadomość ta wpłynie na calową organizację pracy, wzmoże wydajność i tempo, stworzy należytą atmosferę do napięcia uwagi i jej trwałości.
Temat pracy czy zadanie techniczne stymuluje proces planowania czynności wykonawczych. Obejmuje one w szczególności kolejne czynności wykonawcze, dobór adekwatnego doń tworzywa czy materiałów oraz narzędzi. Przebieg pracy jest formą urzeczywistniania przyjętego do wykonania zadania. Dziecko zainteresowane przedmiotem pracuje w skupieniu, ruchy jego rąk są sprawne, szybkie, celowo ono dobiera narzędzia i potrzebny materiał.
Materiał stosowany w edukacji technicznej, zwany inaczej tworzywem, odgrywa w procesie obróbki podstawową rolę. Dzięki niemu dziecko może urzeczywistniać i wyrazić swoje dążenia, a wyobrażenia o rzeczach i zjawiskach ujmować w konkretny kształt.
Formowanie przedmiotów trójwymiarowych rozwija wyobraźnię przestrzenną dziecka, pobudza je do tworzenia i konstruowania. Na materiale dziecko ćwiczy swoje zdolności umysłowe, poznaje własności i przydatność materiałów do celów praktycznych. Na podstawie zapoznawania się z materiałami dziecko zdobywa umiejętność ich odróżniania i stosowania zgodnie z własnymi potrzebami, zdobywa coraz większe doświadczenie, każdy, bowiem materiał nastręcza odmienna trudności i daje inne możliwości konstruowania. Wreszcie różnorodność materiałów rozszerz i pogłębia zainteresowania dziecka światem zewnętrznym wprowadzają je powoli w dziedzinę życia społeczno-gospodarczego.
W edukacji technicznej dziecka w klasach początkowych wykorzystujemy najczęściej jako tworzywo czy materiał papier, drewno, a także włókna i metale. W toku pracy dzieci poznają właściwości i możliwości konstrukcyjne poszczególnych materiałów.
Papier jest podstawowym tworzywem w edukacji technicznej dzieci w klasach początkowych. Przy wykorzystaniu papieru dzieci wytwarzają różne przedmioty. W toku pracy dzieci badają własności papieru, a wśród nich m.in. grubość, przeźroczystość, wytrzymałość.
W edukacji technicznej dziecka duże znaczenie mają prace w drewnie. Z drewna dzieci najczęściej wykonują karmniki dla ptaków, modele pojazdów mechanicznych, modele zabudowań, miniaturowe sprzęty urządzeń domowych itp.
Innym tworzywem wykorzystywanym w edukacji technicznej uczniów w klasach początkowych jest włókno. W edukacji technicznej uczniów w klasach początkowych wykorzystujemy włókna naturalne i sztuczne, szczególnie w elementarnym procesie nauki szycia, np. ubranek dla lalek.
Szczególnym ważnym elementem w edukacji technicznej dzieci jest znajomość podstawowych narzędzi, a co najważniejsze- umiejętność funkcjonalnego posługiwania się nimi.
Czynności manipulacyjne dziecka prowadzą do poznawania otaczającego świata. Dzięki manipulowaniu dziecko rozwija się i osiąga większą sprawność ruchową. Pierwsze, bardzo proste czynności manipulacyjne prowadzą dziecko do czynności bardziej złożonych, wymagających myślenia i używania nowych przedmiotów lub nowych narzędzi. Edukacja techniczna przez stosowanie narzędzi coraz bardziej podnosi poziom czynności manipulacyjnych.
Zapoznanie dziecka z celowością narzędzi i ich przeznaczeniem wiąże się ściśle ze sposobami ich użycia, przechowywania i konserwacji. Celowość i przeznaczenie narzędzi demonstrujemy w procesie pracy. Każda czynność i każde narzędzie wymagają swoistej postawy w procesie pracy.
Edukacja techniczna dziecka w klasach początkowych rozwija m.in. kulturę dobrej roboty, ma z jednej strony uczyć projektowania przedmiotu pracy, doboru adekwatnych doń czynności, materiałów i narzędzi, a z drugiej- ma rozwijać zainteresowania techniczne uczniów.
Konspekt zajęć zintegrowanych
Prowadzący: Anna Kornas, Karolina Rode, Marcelina Bednarczyk, Karina Janas, Justyna Kurasz, Grażyna Romanowska;
Data: 5.04.2005
Placówka: Szkoła podstawowa
Programu nauczania: Wesoła szkoła
Klasa: I
Ośrodek tematyczny:
Czas: 45 minut
Temat dnia:
Rodzaje aktywności: Edukacja techniczna
Cele ogólne:
-
Cele operacyjne:
-
Metody kształcenia:
-
Formy organizacyjne:
- praca indywidualna
Środki dydaktyczne:
-
3