Drewno konstrukcyjne sortowane wytrzymałościowo

Do niedawna trudno było w Polsce znaleźć tartaki oferujące drewno konstrukcyjne sortowane

wytrzymałościowo. Prowadziło to do sytuacji, w których do realizacji projektów zamiast przyjętej do

obliczeń klasy wytrzymałościowej stosowano w praktyce pierwsze lepsze drewno z pobliskiego tartaku.

Takie sytuacje miały miejsce zarówno w odniesieniu do małych obiektów, np.: domy jednorodzinne, jak i

przy dużych realizacjach.

Ze względu na niski stan wiedzy na temat drewna odbywa się to niejednokrotnie przy cichej akceptacji

inspektorów nadzoru. Klasyfikacja drewna sprowadzała się do określenia, że jest to jakościowo klasa 1, 2

lub 3.

Niejednokrotnie przy pozyskiwaniu drewna nie były (i nie są) zachowywane żadne standardy związane z

pozyskiwaniem i przygotowaniem materiału. Najlepiej określa to popularne powiedzenie „wczoraj

na drzewie ptak śpiewał w lesie, a dziś już jest wbudowywane”.

Ostatnio pojawia się coraz więcej tartaków oferujących drewno konstrukcyjne sortowane

wytrzymałościowo. Sortowanie odbywa się metodami wizualnymi. Z racji na to, że załącznik AZ3 do

normy PN-B 03150:2000 podaje relację klas sortowniczych przy użyciu metod wizualnych do klas

wytrzymałościowych jest możliwość wystawiania deklaracji referującej do tychże klas

wytrzymałościowych.

Po losowym sprawdzeniu ofert kilku tartaków można wyciągnąć następujące wnioski:

Część tartaków nie ma niestety świadomości zmian zachodzących w normatywach i, oferując drewno

konstrukcyjne sortowane wytrzymałościowo przywołują klasyfikację typu K pochodzącą z nieaktualnej od

2002r normy PN-81/B-03150. Klasyfikacja aktualna zawarta jest w normie PN-EN 338 klasy C27, C30,

C35, C40.

Żaden z tartaków operujących klasami aktualnymi nie podejmował się dostarczenia drewna

konstrukcyjnego w klasie C30. Maksymalna oferowana klasa to C24 lub C27. Ta sama opinia powtarzała

się w rozmowie z kilkoma osobami – że w klasie C30 można by pokusić się o otrzymanie niezbyt

długich elementów o niedużym przekroju. Na większe długości czy przekroje nie pozwala materiał

krajowy.

Dwa tartaki poinformowały o wycofaniu się z ofertowania drewna konstrukcyjnego sortowanego

wytrzymałościowo.

Opracowywana obecnie norma EN 14081, cz. 1-4 będąca normą uznaniową w Polsce dotyczy drewna

sortowanego wytrzymałościowo. Norma ta jest normą zharmonizowaną z Dyrektywą 89/106 EWG i

zastąpi dotychczasowe normy PN-EN 518:2000 oraz PN-EN 519:2000. Na marginesie należy stwierdzić,

że w Polsce normy te nie były prawie stosowane. (polska norma, stosowana to PN-82/D94021).

Po wprowadzeniu normy EN 14081 oraz minięciu okresu przejściowego deklarowanie zgodności dla

drewna litego będzie musiało odbywać się na podstawie europejskiej specyfikacji technicznej, którą ta

norma stanowi.

Przywołana norma wskazuje dla drewna litego system certyfikacji zgodności 2+ jako warunek

wprowadzenia do obrotu. Wiąże się to z koniecznością wystawienia przez producenta deklaracji zgodności

poprzedzonej następującymi procedurami i spełnieniem wymogów:

Kontrola zewnętrzna dokonywana przez notyfikowaną jednostkę obejmująca: wstępną kontrolę

zakładu produkcyjnego oraz produkcji, wstępną inspekcję zakładowej kontroli produkcji a także

stały nadzór i akceptację zakładowej kontroli produkcji

Kontrola wewnętrzna związana ze wstępnym badaniem typu wyrobu, opracowaniem i stałym

prowadzeniem Zakładowej Kontroli Produkcji oraz wykonywaniem badań próbek pobieranych z

produkcji zgodnie z ustalonym wcześniej planem

Generalnie w ramach kontroli obowiązywać będzie pobieranie i badanie próbek pochodzących z każdej

zmiany i każdej linii produkcyjnej w ilościach i wielkościach określonych normowo.

Wytyczne do badań oraz klasyfikacja drewna zawarte są w opublikowanych jako Polskie Normy Normach

Europejskich

PN-EN 336:2004 (drewno konstrukcyjne – wymiary, odchyłki dopuszczalne)

PN-EN 338:2004 (drewno konstrukcyjne, klasy wytrzymałości)

PN-EN 380:1998 (konstrukcje drewniane, metody badań – ogólne metody badań pod

obciążeniami statycznymi)

PN-EN 383:1998 (konstrukcje drewniane – metody badań, określenie wytrzymałości na docisk do

podłoża dla łączników trzpieniowych)

PN-EN 384:2004 (drewno konstrukcyjne – oznaczenie wartości charakterystycznych właściwości

mechanicznych i gęstości)

PN-EN 408:2004 (konstrukcje drewniane – drewno konstrukcyjne lite i klejone warstwowo

Regionalny System Innowacji

http://drewno.rsi.org.pl

Kreator PDF

Utworzono 27-10-2010, 17:03

– oznaczenia niektórych właściwości fizycznych i mechanicznych)

PN-EN 518:2000 (drewno konstrukcyjne – sortowanie – wymagania w odniesieniu do norm

dotyczących sortowania wytrzymałościowego metodą wizualną)

PN-EN 519:2000 (drewno konstrukcyjne – sortowanie – wymagania w odniesieniu do norm

dotyczących sortowania wytrzymałościowego metodą maszynową oraz dla maszyn sortowniczych)

PN-EN 1912:2005 (drewno konstrukcyjne – klasy wytrzymałości – wizualny podział na

klasy i gatunki)

Drewno klejone warstwowo

Aktualna norma ustanawiająca klasyfikację drewna klejonego to PN-EN 1194. Tu równie często, jak w

przypadku drewna litego spotykamy się z niewiedzą – zwłaszcza projektantów. Wciąż stosowane

są w projektach klasy drewna pochodzące albo z klasyfikacji anulowanej w 2004r załącznikiem Az-3 do

normy PN-B 03150:2000 (klasy GL30, 35, 40) albo nawet z nieaktualnej od połowy 2002 roku normy PN-

81/B03150 (klasy typu Kl33, 39)

W roku 2006 została opublikowana jako polska norma, norma zharmonizowana PN-EN 14080

(konstrukcje drewniane, drewno klejone warstwowo – wymagania) będąca normą materiałową.

Norma ta stanowi podstawę do znakowania znakiem CE oraz podaje wymagania, jakie drewno klejone

powinno spełniać. Pierwotnie zakładana data końca okresu przejściowego (czyli data, od której

stosowanie tej normy będzie obowiązkowe ) przyjmowana była jako 01.04.2007. Wiadomo już, że ze

względu na przedłużające się prace nad normami związanymi okres ten będzie przedłużony minimum o

rok, być może, że nawet o dwa lata. Nie mniej jednak jest to data nie bardzo odległa. Jednocześnie

należy dodać, że wkrótce jako obliczeniowa norma wejdzie do użytku Eurokod 5

Wracając do wymogów odnośnie drewna klejonego – dla drewna klejonego warstwowo przyjęty

został system oceny zgodności 1, co wiąże się z obowiązkiem certyfikacji zgodności wyrobu przez

notyfikowaną jednostkę certyfikującą na podstawie :

Wykonywanych przez jednostkę notyfikowaną wstępnych badań typu, wstępnej inspekcji zakładu

produkcyjnego oraz zakładowej kontroli produkcji, ciągłego nadzowru, oceny i akceptacji zakładowej

kontroli produkcji

Wykonywanych przez producenta: zakładowej kontroli produkcji, uzupełniających badań próbek

pobieranych w zakładzie zgodnie z opracowanym wcześniej planem badań (na podstawie

odpowiednich norm)

Norma PN-EN 14080 wskazuje minimalne ilości próbek do poszczególnych badań. Badania prowadzone

powinny być na próbkach pobranych codziennie z każdej linii produkcyjnej dla każdej zmiany a ich wyniki

archiwizowane.

W celu wystawienia Certyfikatu Zgodności powinny odbyć się minimum dwie niezapowiedziane kontrole

jednostki notyfikowanej, w czasie których sprawdzane jest, czy wartości deklarowane przez producenta

są dotrzymywane. Norma podaje, że przedstawiciele jednostki notyfikowanej winni mieć dostęp również

do poufnych informacji technicznych. Jeżeli wszystkie warunki zawarte w normie są wypełnione jednostka

certyfikująca wydaje Certyfikat Zgodności upoważniający producenta do oznaczenia wyrobu znakiem CE.

Ponadto producent powinien sporządzić deklarację zgodności.

Dopóki trwa okres przejściowy i prace nad normami związanymi deklarowanie zgodności dla konstrukcji z

drewna klejonego warstwowo odbywa się przez wystawienie deklaracji dla jednostkowego zastosowania

zgodnie z indywidualną dokumentacja techniczną (zgodnie z Ustawą o wyrobach budowlanych z

16.04.2004.). W praktyce nakłada to bardzo dużą odpowiedzialność na projektantów, którzy często nie

zdają sobie z tego sprawy.

Wracając do wspomnianej na początku niewiedzy niektórych projektantów – poza błędną

klasyfikacją niestety często spotyka się rozwiązania niezgodne z charakterem pracy drewna (częste, gdy

drewno klejone projektuje specjalista od żelbetu lub stali), brak rozwiązań konstrukcyjnych czy nawet

kompletnego wymiarowania elementów z przywołaniem, że projekt wykonawczy wykona producent XYZ

(spotykane często, gdy projektant nie ma doświadczenia w projektowaniu konstrukcji z drewna

klejonego). Taki projekt nie tylko nie może stanowić podstawy do deklaracji zgodności ale nie da się na

jego podstawie dostarczyć i zmontować konstrukcji.

Teoretycznie dla bezpieczeństwa projektantów w projekcie powinien być przynajmniej zapis, że elementy

Regionalny System Innowacji

http://drewno.rsi.org.pl

Kreator PDF

Utworzono 27-10-2010, 17:03

z drewna klejonego muszą być wykonywane w wyspecjalizowanej wytwórni oraz objęte być ścisłą

kontrolą produkcji – badania wykonywane codziennie dla każdej zmiany, każdej linii produkcyjnej

w zakresie ujętym w punktach 5-8 normy PN-EN 386. Wyniki badań prowadzonych w trakcie procesu

produkcyjnego winny być archiwizowane.

mgr inż. Ewa Kotwica

Regionalny System Innowacji

http://drewno.rsi.org.pl

Kreator PDF

Utworzono 27-10-2010, 17:03