KAMPANIA SUESKA

We wrześniu 1955 r. Egipt zawarł umowę o

dostawy broni z Czechosłowacji. Do października
1956 r. Egipt otrzymał 230 czołgów, 300
transporterów, 500 moździerzy i dział, 170
samolotów bojowych i kilkanaście okrętów
wojennych. Do Egiptu skierowano też sprzęt
wojskowy zakupiony przez Syrię we Włoszech i
Czechosłowacji. Egipt potrzebował około 6-8
miesięcy by uzyskać przewagę wojskową nad
Izraelem.
Reakcją Izraela było zwrócenie się do USA o
pomoc wojskową. Początkowo Departament Stanu
USA uchylał się od odpowiedzi na izraelskie
żądania, jednak wobec rosnącej aktywności ZSRR
wśród krajów arabskich, zaczął rozważać
możliwość sprzedania Izraelowi amerykańskiej
broni.

2 listopada 1955 r. wojsko egipskie wkroczyło do strefy

zdemilitaryzowanej na pograniczu izraelsko-egipskim. W
odwetowym ataku izraelskim zginęło 70 egipskich
żołnierzy.

3 listopada 1955 r. premierem izraelskiego rządu został wybrany

Dawid Ben Gurion. Sprawował swoje obowiązki do 7 stycznia 1958
r.

11 grudnia 1955 r. izraelscy komandosi przeprowadzili

atak na wojska syryjskie w rejonie Jeziora Tyberiadzkiego.
Przyczyną ataku, było nie wpuszczanie izraelskich
rybaków na północno-wschodnie wody Jeziora
Tyberiadzkiego. W akcji zginęło 50 żołnierzy syryjskich i 6
izraelskich.

Po izraelskim ataku na Syrię, Stany Zjednoczone

Ameryki wycofały się z projektu sprzedania śydom
amerykańskiej broni. Amerykanie doszli do
przekonania, że Izrael użyłby jej do wojny
przeciwko państwom arabskim.

W latach 1956-1989 nastał okres "zimnej wojny",

który charakteryzował się konfliktem arabsko-
izraelskim. ZSRR wspierało "postępowe" kraje
arabskie, a następnie Organizację Wyzwolenia
Palestyny. USA wspierało Izrael i konserwatywne

kraje arabskie (np. Arabię Saudyjską).

2 marca 1956 r. prezydent Egiptu Naser

oświadczył, że mógłby uznać państwo Izrael, pod
warunkiem powrotu do granic przewidzianych w
rezolucji ONZ z listopada 1947r.

W kwietniu 1956 r. izraelski myśliwiec Ouragan

zestrzelił jeden egipski myśliwiec Vampire.

7 kwietnia 1956 r. palestyńscy terroryści wrzucili trzy ręczne

granaty do żydowskiego domu w Ashkelonie, zabijając 1 osobę. W
pobliżu Kibbutzu Givat Chaim ostrzelano żydowski samochód,
zabijając 2 Izraelczyków.
11 kwietnia 1956 r. palestyńscy terroryści otworzyli ogień z broni
maszynowej wewnątrz synagogi w Shafrir (Kfar Chabad), zabijając
4 Izraelczyków, w tym 3 dzieci. Rannych zostało 5 osób.

W czerwcu 1956 r. Izrael zawarł z Francją umowę

o dostawy broni o wartości 80 mln. dolarów.

W 1956 r. powstała w Izraelu Narodowa Partia Religijna. Połączyły

się dwie frakcje Mizrachi, religijnego odłamu syjonistów, dzięki
czemu nowa partia posiadała 12 miejsc w Knessecie.

W 1956 r. utworzono w Izraelu nowy Uniwersytet w Tel Awiwie.

W połowie 1956 r. król Jordanii, Husajn, zwrócił

się z prośbą do Iraku o przysłanie jednej dywizji,
która miałaby chronić przed izraelskim atakiem. W
odpowiedzi na to, Izrael zagroził Jordanii zajęciem
kraju, jeśli choć jeden żołnierz iracki znajdzie się
na jego terytorium.

- nacjonalizacja Kanału Sueskiego -

Na przełomie czerwca i lipca 1956 r. żołnierze

brytyjscy opuścili strefę Kanału Sueskiego w
Egipcie.
26 lipca 1956 r. Egipt znacjonalizował Kanał
Sueski. Egipt nadal nie przepuszczał izraelskich
statków przez Kanał Sueski, a artylerią zablokował
flotę izraelską w Zatoce Akaba i gromadził wielkie
siły lądowe na Półwyspie Synaj. Egipt zamknął dla
izraelskiej żeglugi cieśninę Tiran, blokując port w
Ejlacie.

Krok ten został odebrany w Paryżu (Francja) i

Londynie (Wielka Brytania) jako złamianie przez
Egipt tzw. Traktatu Kanałowego z 1888 r. i
zagrożenie dla wolności żeglugi. Mocarstwa

zachodnie podjęły decyzję o zbrojnej interwencji w
Strefie Kanału Sueskiego. Operację postanowiono
oprzeć w płaszczyźnie międzynarodowej na
układzie z 19 października 1955 r., regulującym
tryb i zasady wycofania wojsk brytyjskich z Egiptu
(dawnej brytyjskiej koloni). Zakładał on, że Wielka
Brytania ma prawo obsadzić Strefę Kanału w
przypadku zagrożenia wolności żeglugi na tym
szlaku wodnym. A tym zagrożeniem wolności
żeglugi miała być nowa wojna żydowsko-arabska.

W lipcu 1956 r., w okresie tzw. liberalizmu władzy

komunistycznej w Polsce, około 20 tysięcy śydów
wyemigrowało do Izraela. Byli wśród nich i tacy,
którzy sprawowali wysokie stanowiska w
komunistycznych strukturach.

Na przełomie sierpnia-września 1956 r.

sztabowcy Izraela i Francji przygotowali plany
działań przeciwko Egiptowi.

10 września 1956 r. jordańscy żołnierze ostrzelali

izraelskie pozycje, zabijając 7 żołnierzy.

12 września 1956 r. palestyńscy terroryści zastrzelili w Ein Ofarim

3 druzyjskich strażników, służących w izraelskiej armii.

23 września 1956 r. Jordańczycy ostrzelali Kibbutz

Ramat Rachel, zabijając 4 żydowskich archeologów i
raniąc 16 innych osób.
10 października 1956 r. izraelscy komandosi
zaatakowali jordańskie posterunki graniczne i wkroczyli
kolumną 10 km w głąb jordańskiego terytorium, staczając
bitwę, w której zginęło 100 Jordańczyków i 17
Izraelczyków. Operacja ta była ostrzeżeniem dla Jordanii
przed wpuszczeniem wojsk irackich.

4 października 1956 r. palestyńscy terroryści zastrzelili w Sdom 5

izraelskich robotników.
9 października 1956 r. palestyńscy terroryści zastrzelili w sadzie
w Neve Hadasah 2 izraelskich robotników.

24 października 1956 r. w Sevres we Francji

(negocjacje trwały w dniach 22-24 października)
podpisano porozumienie ustalające zasady
brytyjsko-francusko-izraelskich działań przeciw
Egiptowi. Izrael miał w najbliższych dniach
przeprowadzić operację wojskową na Synaju.
Wojska izraelskie miały podejść do Kanału
Sueskiego zagrażając w ten sposób wolności

żeglugi na tym szlaku wodnym, a tym samym
dostarczając mocarstwom europejskim sposobność
do zbrojnego wystąpienia w obronie
bezpieczeństwa żeglugi na Kanale Sueskim. Alianci
zachodni mogliby wtedy wystosować ultimatum, w
którym zażądają od walczących stron wycofania
wojsk z terenów przyległych do Kanału. Izrael
ultimatum przyjmie, a Egipt niewątpliwie odrzuci.
Wtedy Brytyjczycy i Francuzi w celu wymuszenia
realizacji ultimatum przeprowadzą bombardowanie
celów wojskowych Egiptu, a następnie wysadzą
desant w Strefie Kanału. Miano przy tym znieść
rządy Nasera w Egipcie.

25 października 1956 r. Egipt, Jordania i Syria

powołały wspólne dowództwo wojskowe.

W odpowiedzi na to, Izrael przeprowadził pełną mobilizację swych

18 brygad, z czego 12 brygad (45 tys. żołnierzy) przeznaczono do
akcji wojennej, a pozostałe 6 brygad pozostawiono w rezerwie do
obrony kraju. Był to pierwszy sprawdzian działania nowego systemu
organizacyjnego IDF (na wzór armii szwajcarskiej). Wszystkie siły
lądowe zmobilizowano w ciągu 72 godzin, natomiast siły lotnicze
uzyskały pełną gotowość operacyjną po 43 godzinach. Lotnictwo
(155 samolotów bojowych) zostało wzmocnione przez trzy eskadry
maszyn w barwach francuskich. Francuska eskadra samolotów
bojowych Mystere bazowała w dwóch baz lotniczych Ramat David i
Lod. Eskadra francuskich F-84 miała rozkaz zniszczenia egipskich
bombowców długiego-zasięgu IL-28, stacjonujących w Luksorze. Na
krótko przed rozpoczęciem działań wojennych, Izrael otrzymał z
Francji wzmocnienie samolotami bojowymi Ouragan i Mystere.

29 października 1956 r. izraelska straż graniczna

dokonała masakry arabskich mieszkańców wioski Kafr
Kasem z powodu naruszenia godziny policyjnej. Zginęło
43 Arabów. Po zakończeniu działań wojennych, izraelski
sąd skazał 8 żołnierzy (oficer dowodzący dostał karę 17
lat więzienia, dwaj podoficerowie po 15 lat więzienia, a
inni mniej surowe wyroki). Kary później złagodzono, i
żołnierze wyszli na wolność po odsiedzeniu 3,5 roku.

- izraelska operacja "Kadesz" -

29 października 1956 r. o godzinie 17.00 Izrael rozpoczął

operację "Kadesz". Izraelczycy wysadzili desant
spadochronowy na Przełęczy Mitla (315 km od granic
Izraela i 45 km od Kanału Sueskiego). Jednocześnie jedna
brygada spadochronowa rozpoczęła lądem marsz z
pomocą w kierunku Przełęczy Mitla. Ta operacja

desantowa miała znaczenie bardziej polityczne, niż
stategiczne lub taktyczne. Była ona zaplanowana we
wspólnym działaniu z Brytanią i Francją. Jednakże
opanowanie Przełęczy Mitla odcinało część egipskich
oddziałów od możliwości wzmocnienia i przegrupowania
ich sił. Zapobiegło to wzmocnieniu egipskich sił na
pierwszym froncie walk.
Strategiczne węzły komunikacyjne w rejonie Rafah
opanowała Brygada Piechoty Golani. Był to początek
legendy Golani.
Egipcjanie rozpoczęli przerzucanie dodatkowych
oddziałów wojska na wschodni brzeg Kanału Sueskiego
oraz wezwali Syrię i Jordanię do uderzenia na Izrael.

30 października 1956 r. Francja i Wielka Brytania

wystosowały ultimatum, w którym domagały się
od Egiptu i Izraela wstrzymania walk i wycofania
wojsk na odległość 10 mil od obu brzegów Kanału
Sueskiego. Egipt odrzucił ultimatum. Izrael przyjął
ultimatum i rozpoczął akcję przesuwania oddziałów
wojskowych w kierunku 10 mil od Kanału
Sueskiego.

31 października 1956 r. egipski niszczyciel "Ibrahim al Awal"

ostrzelał Zatokę Hajfy. Gdy izraelskie okręty próbowały podjąć z
nim walkę, egipski okręt ukrył się w pobliskiej grupie neutralnych
amerykańskich okrętów wojennych. Izraelski bombowiec Dakota
wykrył go i oznaczył, po czym dwa izraelskie samoloty Ouragan
ostrzelały rakietami. Ciężko uszkodzony egipski niszczyciel został
przejęty przez izraelską marynarkę, odholowany do portu w Hajfie i
naprawiony. Później był znany jako INS "Haifa".

31 października 1956 r. Izrael widząc ograniczoną

reakcję sojuszników Egiptu, rozpoczął uderzenie całością
sił uderzeniowych. Główne walki rozgorzały na
przedpolach Abu Ageila, którą Egipcjanie bronili do 1
listopada.

- aliancka operacja "Muszkieter" -

31 października 1956 r. wieczorem samoloty alianckie

rozpoczęły bombardowania obiektów wojskowych w
Egipcie. W ciągu dwóch dni przestało istnieć całe egipskie
lotnictwo (255 samolotów).
Nocą 31 października 1956 r. prezydent Egiptu Naser,
zarządził ewakuację wojsk z Synaju i koncentrację w
rejonie Aleksandrii i Port Saidu.

2 listopada 1956 r. izraelskie oddziały doszły w pobliże

Kanału Sueskiego. Jednocześnie w innych miejscach
Synaju trwały zacięte walki z otoczonymi egipskimi
oddziałami. Zajęta została także Strefa Gazy.

2 listopada 1956 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ

przegłosowało amerykańską rezolucję wzywającą
do bezwarunkowego zawieszenia broni, wycofania
swych wojsk i otwarcia Kanału dla powszechnej
żeglugi.
Izrael, na prośbę Francji i Wielkiej Brytanii,
poprosił Zgromadzenie Ogólne ONZ o
sprecyzowanie treści rezolucji. Było to granie na
czas, z którego korzystały europejskie mocarstwa
przygotowujące swe siły inwazyjne do lądowania w
Egipcie.

5 listopada 1956 r. wojska brytyjskie i francuskie

rozpoczęły desant w Port Saidzie w Egipcie. 30 tys.
alianckich żołnierzy zajęło 20-milową strefę Kanału
Sueskiego wraz z portami Said i Suez.

6 listopada 1956 r. na skutek silnej presji

międzynarodowej zostały wstrzymane wszystkie działania
wojenne.

Wojska izraelskie zajęły w tej wojnie cały Półwysep Synaj. Straty

Izraela wyniosły 190 zabitych, 899 rannych i 4 wziętych do niewoli.
Zestrzelonych zostało także 15 izraelskich samolotów. W trakcie
walk Izraelczycy zdobyli na Synaju 7 tys. ton amunicji, 25 tys. ton
benzyny, 100 sprawnych czołgów, 220 dział i około 1 000 różnych
pojazdów mechanicznych.
Kampania Sueska udowodniła sprawność działania IDF, a
zwłaszcza potwierdziła skuteczność nowej koncepcji użycia
oddziałów pancernych. Izraelskie Siły Obronne stały się zbrojną
formacją zdolną do przeprowadzania operacji wojskowych na dużą
skalę. W następnych latach położono szczególny nacisk na poprawę
szybkości pełnej mobilizacji armii oraz na działalność wywiadowczą.

W walkach z Izraelem zginęło 1 tys. Egipcjan,

rannych zostało 6 tys., a do niewoli trafiło 6 tys. W
walkach z kontyngentem brytyjsko-francuskim
zginęło 650 Egipcjan, 900 zostało rannych i 185
trafiło do niewoli. W ciągu paru dni armia egipska
przestała istnieć, wraz z wielką ilością czołgów,
dział, samolotów i innego sprzętu przysyłanego z
ZSRR.

REPERKUSJE POWOJENNE

Kraje tzw. Trzeciego Świata stanęły po stronie

Egiptu, który został także bardzo silnie poparty
przez ZSRR. Chruszczow zagroził nawet wysłaniem
do Egiptu radzieckich i chińskich "ochotników".
Stany Zjednoczone Ameryki nie chcąc zaogniać
stosunków z ZSRR, potępiły akcję europejskich
sojuszników, grożąc wstrzymaniem pomocy
gospodarczej.

8 listopada 1956 r. palestyńscy terroryści ostrzelali pociąg i

samochód na północy oraz w centrum Izraela, raniąc 6
Izraelczyków.

6 grudnia 1956 r. Izrael pod międzynarodową presją

przesunął swoje oddziały na odległość 30 mil od Kanału
Sueskiego.
22 grudnia 1956 r. Wielka Brytania i Francja
wstrzymały operację "Muszkieter" i wycofały wojska z
Egiptu.

15 stycznia 1957 r. Izrael poinformował o zamiarze

opuszczenia całego Półwyspu Synaj, z wyjątkiem rejonu
Szarm al-Szejk i Strefy Gazy. Równocześnie izraelska
dyplomacja naciskała na otwarcie dla ich statków Kanału
Sueskiego.

18 lutego 1957 r. palestyńscy terroryści podłożyli miny lądowe w

pobliżu Nir Yitzhak, na których zginęło 2 Izraelczyków.

W 1957 r. ZSRR sprzymierzyły się z Syrią przeciw

Izraelowi. W ten sposób dwa kraje arabskie (Egipt
i Syria) zostały potężnie uzbrojone przez
komunistów do walki przeciw śydom.
W styczniu 1957 r. prezydent USA, Eisenhower,
ogłosił swoją doktrynę, która przewidywała
udzielenie przez Stany Zjednoczone Ameryki
pomocy gospodarczej i doradztwa wojskowego
tym krajom bliskowschodnim, które uznają, że ich
niepodległość została zagrożona. Jednocześnie
USA starały się zagrodzić drogę komunistom do
Morza Śródziemnego i zaczęły zbroić Turcję, która
pilnowała cieśnin Bosfor i Dardaneli, oraz pilnowała
Syrii od północy.

7 marca 1957 r. Izrael zakończył wycofywanie swoich

wojsk z Półwyspu Synaj i Strefy Gazy. W zamian zostały
rozlokowane na granicy izraelsko-egipskiej siły pokojowe
ONZ, przy czym ich wycofanie w przyszłości mogło
nastąpić jedynie za zgodą ONZ. Jednocześnie Izrael
otrzymał od 16 państw morskich (bez ZSRR) gwarancje

obrony praw swobodnej żeglugi w cieśninach Morza
Czerwonego.

W 1957 r. Francja i Izrael podpisały drugą tajną umowę. Jej

głównym punktem była budowa reaktora atomowego w Dimonie, na
pustyni Negew.
Produkcja przemysłowa w Izraelu od 1953 r. do 1957 r. wzrosła
o 13%.

W 1957 r. doszło do wstępnego porozumienia

ministerstw obrony Izraela i RFN. Izrael przekazał
Kwaterze Głównej NATO egzemplarze radzieckiego
sprzętu wojskowego zdobytego w trakcie kampanii
synajskiej. W zamian Izraelczycy przedłożyli
Niemcom listę potrzebnej broni. Całe porozumienie
było ściśle tajne.

16 kwietnia 1957 r. palestyńscy terroryści wkroczyli z Jordanii na

terytorium Izraela i zabili 2 izraelskich strażników w Kibbutz Mesilot.
29 maja 1957 r. palestyńscy terroryści podłożyli przy Kibbutzu
Kisufim minę lądową, na którą najechał żydowski samochód. W
zamachu zginął 1 Izraelczyk, a 2 osoby zostały ranne.
23 sierpnia 1957 r. palestyńscy terroryści zastrzelili przy
Kibbutzu Beit Govrin 2 izraelskich strażników.

29 października 1957 r. niezrównoważony psychicznie

zamachowiec rzucił granat w sali Knesetu. Ranny został premier
Izraela David Ben Gurion oraz kilku ministrów.

7 stycznia 1958 r. premierem izraelskiego rządu został wybrany

ponownie Dawid Ben Gurion. Sprawował swoje obowiązki do 17
grudnia 1959 r.

11 lutego 1958 r. palestyńscy terroryści zastrzelili żydowskiego

mieszkańca Moshavu Yanow.

W 1958 r. papież Jan XXIII usunął z liturgii

wielkopiątkowej formułę o odżegnywaniu się od
"fałszywych i przewrotnych śydów", którą to przez
wiele wieków odmawiano we wszystkich kościołach
świata.

28 marca 1958 r. artyleria syryjska ostrzelała izraelską Dolinę

Hula.

5 kwietnia 1958 r. palestyńscy terroryści w zasadce w Tel Lachisch

zastrzelili 2 Izraelczyków.
26 maja 1958 r. palestyńscy fedaini z Jordanii zaatakowali w
Izraelu posterunek wojskowy na Górze Scopus, zabijając 4

izraelskich policjantów.

Od 1958 r. Francja intensywnie zaangażowała się w pomoc

wojskową Izraelowi. Załogi izraelskich okrętów wojennych szkoliły
się pod okiem francuskich szkoleniowców, a co najważniejsze,
Francja dostarczyła Izraelowi myśliwce naddźwiękowe nowej
generacji typu Mirage. Od tej pory do Izraela zaczęły napływać duże
dostawy różnorodnego sprzętu wojskowego.

W 1958 r. w Iraku nastąpiło obalenie monarchii.

Początek bliskich kontaktów Iraku z ZSRR.
W 1958 r. Egipt połączył się unią z Syrią
tworząc Zjednoczoną Republikę Arabską, która
była mocno związana z ZSRR.
W odpowiedzi Stany Zjednoczone Ameryki
zwiększyły poparcie dla Paktu Bagdadzkiego. USA
starały się izolować Egipt i Syrię w świecie
arabskim i powstrzymywać tym samym tendencje
proradzieckie na Bliskim Wschodzie. Szczególną
opieką Amerykanie otoczyli Arabię Saudyjską. USA
odmawiały udzielenia politycznego poparcia
Izraelowi oraz blokowały pomocy wojskowej, gdyż
mogło to pchnąć cały świat arabski w sferę
wpływów radzieckich.

W lipcu 1958 r. doszło do przesilenia w Libanie i

Jordanii. Przywódcy tych krajów poprosili wojska
amerykańskie i brytyjskie do wylądowania w tych
krajach, aby pomóc im w ustabilizowaniu sytuacji.
Dzięki zachodniej interwencji oba te państwa
uniknęły wewnętrznego przewrotu i nie weszły w
orbitę polityki radzieckiej.

W lipcu 1958 r. nastąpił kryzys w rządzie izraelskim. Był to

początek długotrwałego sporu między zwolennikami świeckiej i
religijnej definicji śyda. 20 lipca 1958 r. kiedy rząd zatwierdził
dyrektywę ministerstwa spraw wewnętrznych mówiącą, że można
rejestrować jako śyda każdą osobę, która bona fide deklaruje swoją
żydowskość i nie przynależy do żadnego innego wyznania
religijnego. Tym aktem państwowa administracja powiązała i
utożsamiła narodowość z wyznaniem religijnym, narzucając pojęciu
"śyd" ograniczenia religijne.

17 listopada 1958 r. syryjski terrorysta zabił żonę brytyjskiego air

attaché w Izraelu.

3 grudnia 1958 r. syryjska artyleria ostrzelała Kibbutz Gonen,

zabijając 1 Izraelczyka i raniąc 31 osoby.

W okresie od 1948 r. do 1958 r. do Izraela napłynęło 3.200 mln.

dolarów, z czego 2,2 mld. dolarów otrzymał rząd i Agencja
śydowska.

--------------------------------------------------

Materiały opracowywane na podstawie: patrz Bibliografia.