1

… czyli jak wywierać wrażenie

Wprowadzenie



człowiek zazwyczaj troszczy się o to, jak postrzegają

go inni



człowiek zastanawia się, jakie wywarł wrażenie, a

niektórzy myślą o tym bez przerwy



w pewnych sytuacjach człowiek zachowuje się tak, aby

inni odebrali go w określony sposób



ludzie „kłamią” i używają licznych zabiegów, aby

przedstawić siebie w korzystniejszym świetle



Ja publiczne – w zależności od pełnionej roli, chcemy

się prezentować jako osoba o określonych cechach



ludzie oczekują od nas spójności zachowań, wierzą, że

Ja prywatne=Ja publiczne



czy osoba publiczna może mieć swoje – odmienne Ja

prywatne?

Pomiędzy Ja prywatnym a Ja publicznym

W rozmowach o wrażliwości z miesięcznikiem

„Pani” Hubert Urbański prezenter TVN

twierdzi, że ma drugie, nieznane nikomu

oblicze.

„Ludzie oglądają mnie tylko w telewizji i wydaje

im się, że mnie dobrze znają. To

nieporozumienie - przekonuje. - Mój medialny

wizerunek to jedno, a w rzeczywistości odstaję

od świata.

Urbański mówi o sobie, że jest tak naprawdę

bardzo nieśmiały i zwykłe, codzienne sytuacje

mogą być dla niego problemem.

Jestem introwertykiem, trudno nawiązuję

kontakty z ludźmi. Dla mnie nawet zakupy są

stresujące. Czuję się bez przerwy oceniany -

narzeka.

Pomiędzy Ja publiczne a Ja prywatne - zjawisko
pozytywnej autoprezentacji

Jak bardzo to, co wykreowane,

różni się o tego, co naturalne i jest

jak najbardziej ludzkie…

Autoprezentacja (manipulowanie

wrażeniem)



proces kontrolowania sposobu, w jaki widzą
nas inni



zachowania publiczne, których odbiorcą są
inni ludzie



cel – wywarcie wrażenia

Podstawowe funkcje autoprezentacji



Funkcje autoprezentacji na poziomie jednostki



podtrzymanie poczucia własnej wartości (np. atrybucje, porównanie społeczne)



podtrzymanie poczucia własnej tożsamości i odrębności



podtrzymanie poczucia kontroli nad zdarzeniami



dążenie do trafnego samopoznania???



dążenie do wzrostu i rozwoju własnej osoby???

... czy w związku z tym....



zdrowie psychiczne to trafne samopoznanie czy raczej podtrzymywanie złudzeń

na swój własny temat?



zdrowie to wgląd w siebie, dążenie do trafnego samopoznania (podejście

psychoanalityczne)



osoby zdrowe przejawiają szereg złudzeń na własny temat (podejście

poznawcze)



Ewolucyjne podstawy autoprezentacji – sprzyja przetrwaniu i reprodukcji



Funkcje autoprezentacji na poziomie społeczeństwa



narzędzie tworzenia pozytywnych interakcji społecznych



tworzenie odpowiedniego wrażenia w otoczeniu (niekoniecznie pozytywnego)

2

Sytuacje, kiedy człowiek, chce wywierać negatywne

wrażenie



osiąganie interpersonalnych celów – zapanowanie nad
otoczeniem



chęć pozbycia się niemiłego towarzystwa



chęć uzyskania pomocy ze strony innych

Czy lubimy jak inni nas
krytykują?

Ps. Ten komentarz który napisała jedna osoba to jakaś katastrofa bo

że zrobiłam 3 albo 4 błędy ortograficzne to odrazu nie powód żeby

takie coś pisać!!

BO JEŚLI KOMUŚ NIE PODOBA SIĘ TEN BLOOG TO NIECH NIC

NIE PISZE I STĄD WYJDZIE BO KOMUŚ MOŻ PODOBA SIE MÓJ

BLOOG!!!

Kiedy pojawia się motywacja jednostki do manipulowania

wrażeniem



jednostka jest przekonana o istnieniu związku pomiędzy wywartym

wrażeniem a celami, które chce osiągnąć



jednostka postrzega dane cele jako ważne



istnieje rozbieżność pomiędzy tym wizerunkiem, który jednostka chciałaby

zaprezentować, a tym, który (w jej mniemaniu) odbierają inni

10

Teoria rozbieżności Ja Tory Higginsa (1987)



Dlaczego ludzie oceniają siebie pozytywnie, bądź negatywnie?



na podstawie stopnia rozbieżności między Ja Realnym („Jestem
leniwa”)



a Ja Idealnym („Chciałabym być pracowita”) i



Ja Powinnościowym („Powinnam wykonać pracę na czas”).



są to standardy osobiste, „ukierunkowania Ja” (self-guides).



standardy idealne dotyczą aspiracji jednostki



standardy powinnościowe dotyczą zobowiązań jednostki



konsekwencje dla samooceny i dla samopoczucia zależą od tego, których

standardów nie można osiągnąć.



każdy doświadcza rozbieżności, lecz nie każdy cierpi z tego powodu.



to zależy od:



stopnia rozbieżności;



stopnia, w jakim koncentrujemy się na rozbieżnościach

11

Konsekwencje rozbieżności

Rozbieżność

Ja Realne – Ja Idealne
(niepowodzenie w osiągnięciu
aspiracji)

Ja Realne – Ja Powinnościowe
(niepowodzenie w wywiązaniu się z
zobowiązań)

Reakcje
emocjonalne

Rozczarowanie
Smutek
Pobudzenie fizjologiczne
obniżone

Poczucie winy
Zakłopotanie
Pobudzenie fizjologiczne podwyższone

Efekty długo-
terminowe

Obniżona samoocena
Depresja
Obniżona odporność
immunologiczna
Choroba

Obniżona samoocena
Lęk
Obniżona odporność immunologiczna
Choroba

Manipulowanie wrażeniem czy kłamstwo?



kłamstwo odnośnie wszystkich cech człowieka



kłamstwo dotyczące niektórych cech człowieka, związanych z

daną sytuacją społeczną



niezupełne kłamstwo – prezentowany wizerunek jest bardziej

pozytywny od rzeczywistego



Czy ludzie kłamią?



człowiek w sposób selektywny przedstawia swoje cechy, zgodnie

z sytuacją społeczną



człowiek nie tyle kłamie, co selekcjonuje informacje na swój temat

(teoria schematów poznawczych)



człowiek jest na tyle złożoną istotą, że w odmiennych sytuacjach

wywiera różnorodne wrażenie



ludzie dążą do zachowania zgodnego z prawdą (teoria

podtrzymywania własnej oceny)

3

Ocena społeczna. Zarys zjawiska



dwie skrajne sytuacje



nadmierna troska o swój wizerunek



brak troski o ocenę społeczną



ocena społeczna na różnych poziomach



na poziomie poznawczym (poszukiwanie pozytywnych

informacji o sobie)



na poziomie emocjonalnym (poczucie akceptacji)



na poziomie behawioralnym (pozytywne relacje z innymi)



ocena społeczna a lęk społeczny



lęk społeczny – przewidywanie negatywnych reakcji innych na

zachowanie jednostki, nie dotyczy rzeczywistej oceny sytuacji

społecznej



zakłopotanie oraz poczucie wstydu – dotyczą zaistniałej

sytuacji, kiedy jednostka popełnia jakąś gafę lub przewinienie



zakłopotanie – reakcja powierzchowna o charakterze

sytuacyjnym i krótkotrwałym



poczucie wstydu – uczucie głębsze, o charakterze

osobowościowym i długotrwałym

Różne konsekwencje lęku społecznego



pożądane społecznie



motywacja do zachowań społecznie pożądanych



powstrzymywanie się przed zachowaniami niepożądanymi

społecznie



niepożądane z punktu widzenia jednostki



całkowite podporządkowywanie się grupie społecznej



wycofywanie się z działań społecznych



brak osiągnięć



generalizacja porażki + brak autoafirmacji



permanenty stan napięcia emocjonalnego (kłopoty zdrowotne)



oczernianie innych i przypisywanie wrogich intencji

Różne konsekwencje braku lęku społecznego



nieracjonalny upór



podejmowanie ryzykownych zachowań



negatywna ocena ze strony otoczenia

Techniki autoprezentacji



strategiczne opisywanie siebie – człowiek w opisywaniu

siebie wykorzystuje tylko wybrane informacje



strategiczne wyrażanie postaw - człowiek prezentuje

takie postawy, jakich oczekuje otoczenie



publiczne atrybucje – człowiek tłumaczy innym

przyczyny swoich zachowań w sposób akceptowany

społecznie



taktyczna autoprezentacja – polega na przyznaniu się

do błędów



pamięciowe manipulacje – np. udajemy, że kogoś

rozpoznajemy



strategiczne wyrażanie emocji – człowiek próbuje

zademonstrować, iż odczuwa określoną emocję



autoprezentacja wyglądu zewnętrznego – czy szata

zdobi człowieka?

Samoocena



poczucie własnej wartości=pozytywna ogólna samoocena



pozytywna samoocena wyraża się:



w odczuwaniu pozytywnych emocji w stosunku do samego siebie
(np. dumy, zadowolenia z siebie)



oraz w pozytywnym ocenianiu siebie pod różnymi względami (np.
jako osoby inteligentnej, dotrzymującej postanowień, o silnej woli
itp.).

Strategie stosowane w kontaktach interpersonalnych

celem podtrzymana wysokiej samooceny



ingracjacja – schlebianie osobie, często o wyższym statusie



pławienie się w cudzej chwale – dążenie do poprawienia własnego

wizerunku przez wiązanie się z ludźmi, którzy odnieśli sukces lub są

sławni



usuwanie się z cienia porażki – odcinanie się od tych, którzy

ponieśli porażkę



polerowanie i retuszowanie – wyolbrzymianie widocznych zalet

ludzi, miejsc czy instytucji, z którymi jesteśmy związani i

pomniejszanie ich wad



efekt Psst! – człowiek unika przynoszenia złych wiadomości,

albowiem mniej lubimy takie osoby



kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki – tworzenie

utrudnień i wymyślanie usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w

wypadku porażki dysponować gotowym wytłumaczeniem

4

Podsumowanie



nasze Ja – Ja prywatne (zawartość pamięci autobiograficznej, na

którą składają się informacje dotyczące siebie samego w różnych

momentach życia, w różnych warunkach, w kontakcie z wieloma

ludźmi) - bardziej złożone, niż nam się wydaje



nie wyklucza to poczucia stałości Ja w czasie



struktura Ja - „ja realne”, „ja idealne” i „ja powinnościowe”



Ja ukrywamy nie tylko przed innymi, ale i przed samym sobą



w ten sposób chronimy nasze poczucie tożsamości i nasz

preferowany wizerunek Ja



podstawowe procesy:



dążenie do usuwania niezgodności wewnątrz struktury



dążenie do podtrzymywania (polepszania) mniemania o sobie samym

poprzez różnego rodzaju strategie autoprezentacji