Autoprezentacja
Komunikacja interpersonalna

Autoprezentacja

• Proces kontrolowania sposobu, w jaki widzą nas inni

• Umiejętność budowania własnego wizerunku

• Działanie świadome

• Zarządzanie wizerunkiem

Efekt “pierwszego wrażenia” – efekt towarzyszący pierwszym chwilom kontaktu z nowo poznanym człowiekiem :

• trwa do około 3 min

• pierwsze kilkanaście sekund to podświadoma ocena człowieka

Sztuka autoprezentacji to kombinacja następujących elementów:

• Wiarygodności, autentyczności i życzliwości względem otoczenia

• Pewności siebie, znajomości swoich mocnych stron

• Asertywności

• Umiejętności skutecznej komunikacji

• Umiejętności „technicznych” –tworzenia prezentacji, sztuki przemawiania

Pewność siebie

• Umiejętność eksponowania swoich mocnych stron osobowości;

• Kluczem do pewności siebie jest (wysokie) poczucie własnej wartości.

Asertywność

• Umiejętność wyrażania opinii, krytyki, potrzeb, życzeń, poczucia winy,

• Umiejętność odmawiania w sposób nieuległy i nieraniący innych,

• Umiejętność przyjmowania krytyki, ocen i pochwał,

• Autentyczność,

• Elastyczność zachowania, świadomość siebie (swoich mocnych i słabych stron, przekonań, opinii),

• Wrażliwość na innych ludzi, empatia,

• Stanowczość

Typy zachowań interpersonalnych

• zachowania uległe (ucieczka)

• zachowania agresywne (walka)

• zachowania asertywne (możliwe porozumienie)

Zachowanie uległe

• ważniejsze dla nas jest zdanie innych ludzi od naszego własnego

• pozwalamy innym wykorzystać nasz czas, energię usprawiedliwiając ich postępowanie

Konsekwencje zachowania uległego:

• krótkotrwałe nagrody (jesteś postrzegany jako miły, uprzejmy, łagodny); później -współczucie, i narastająca irytacja otoczenia, które traci dla ciebie szacunek.

• nie umiejąc odmówić -znosisz coś wbrew sobie, zaczynasz odczuwać żal, poczucie krzywdy i niesprawiedliwości; jednocześnie przerzucasz na innych winę;

• Uczucia te zazwyczaj powtarzają się, kiedy chcesz kogoś o coś poprosić; zaczynasz odczuwać dyskomfort wyrażając swoje potrzeby; prowadzi to do zaniżenia samooceny i spadku efektywności działania.

Zachowanie agresywne

• polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb i forsowaniu własnych opinii kosztem innych ludzi.

• reagujemy wybuchowo, zdradzamy przejawy arogancji, chcemy wygrać wszystko i ze wszystkimi,

Konsekwencje zachowania agresywnego:

• Początkowo - krótkotrwałe nagrody: wyładowujesz się, może również otrzymujesz to, co chciałeś / chciałaś.

• Powstaje konflikt -ludzie obawiają się bądź unikają ciebie, wycofują się ze współpracy, izolują Cię w obawie przed poniżeniem, zranieniem;

• prowadzi to najczęściej do wyobcowania i potrzeby usprawiedliwiania się, a to z kolei wzmacnia agresję.

Komunikacja werbalna

• Przekazywanie informacji za pomocą komunikatów słownych

• Proces wzajemnego wpływu na siebie osób będących w kontakcie: nadawcy i odbiorcy.

Aby komunikacja werbalna była efektywna, osoby komunikujące się muszą wykazać się następującymi umiejętnościami:

• mówienia

• czytania

• słuchania

• przekonywania

Przykłady form zachowań słownych:

• Polecenia i instrukcje stosowane w celu wywarcia wpływu na zachowania innych

• Pytania ukierunkowane na zdobycie informacji

• Informacje udzielane w odpowiedzi na pytania, stanowiące część wykładów, przemówień, będących elementem dyskusji

• Formalności społeczne (dziękowanie, przepraszanie, powitanie itp.)

• Wypowiedzi wyrażające emocje i postawy interpersonalne

• Wypowiedzi dokonujące czegoś, np. osądzanie, nazwanie, wybranie, skłanianie do czegoś

• Wypowiedzi nieformalne – pogawędki, plotki, żarty itp..

W prowadzeniu rozmowy wyróżnić możemy styl

partnerski

niepartnerski

Styl Partnerski

• Osoby preferujące styl partnerski prowadzą rozmowę tak, aby cele obu rozmówców były realizowane

• Potrzeby i oczekiwania obu stron są traktowane tak samo poważnie

• Żaden z rozmówców nie narzuca swojego zdania, nie ocenia, nie udziela rad, uważnie słucha, dba o zrozumienie punktu widzenia rozmówcy

Styl niepartnerski

• Przejawia się w nierównym traktowaniu własnych potrzeb i potrzeb partnera

• Styl autorytarny - rozmówca koncentruje się wyłącznie na własnych celach, to przerywa wypowiedzi drugiej osoby, narzuca temat, nie słucha rozmówcy

• Styl uległy – rozmówca podporządkowuje się swojemu partnerowi, rezygnując z własnych celów, pozwala na kierowanie rozmową, godzi się na przerywanie rozmowy i nie słuchanie go

Komunikacja niewerbalna

• Służy do określania stosunków międzyludzkich, wyrażania stanów emocjonalnych i postaw

• Sygnały niewerbalne są głównym źródłem informacji o emocjach, uczuciach i uzupełniają, podkreślają to, co przekazujemy za pomocą słów, które czasami okazują się niewystarczające

• Dzięki sygnałom niewerbalnym możemy wzmocnić przekaz słowny, uczynić go bardziej czytelnym dla odbiorcy

• Zachowania pozasłowne mogą być częściowo zamierzone, kontrolowane przez człowieka, ale większa część ma charakter nieświadomy

• Komunikaty niewerbalne są często odbierane wcześniej niż znaczenie słów, wytwarzając kontekst interpersonalny, w ramach którego rozmówcy interpretują swoje wypowiedzi werbalne

Komunikaty niewerbalne to:

• Ton i barwa głosu

• Postawa,

• Mimika, oczy i wyraz twarzy

• Gesty

• Zależności przestrzenne

• Kontakt wzrokowy

• Rekwizyty, ubranie

• Higiena osobista

• Organizacja środowiska

Mimika

• Twarz jest najbardziej ekspresyjną częścią ciała

• Odzwierciedla szybko zmieniające się nastroje, reakcje na wypowiedzi i zachowania rozmówcy

• Wyraża przede wszystkim uczucia i emocje.

• We wszystkich kręgach kulturowych trafnie rozpoznawanych jest sześć wyrazów mimicznych (podstawowe reakcje mimiczne)

  • Radość,

  • Smutek

  • Gniew,

  • Zdumienie,

  • Strach,

  • Wstręt,

Kontakt wzrokowy w znacznym stopniu określa wzajemny stosunek ludzi do siebie, negatywny bądź pozytywny, bliski czy z dystansem.

W kontakcie wzrokowym ważne są:

• proporcje,

• czas trwania,

• intensywność

Należy pamiętać, aby nie wpatrywać się zbyt długo, ale też zbyt krótko

Osoby, które unikają kontaktu mogą być traktowane jako: napięte, nieufne, nerwowe, wykrętne, niegodne zaufania.

Natomiast ludzie, którzy spoglądają wystarczająco często są odbierani jako: otwarci, dostępni, przyjacielscy, godni zaufania, szczerzy.

Gestykulacja (pantomimika)

• Gestykulujemy po to, by podkreślić wagę naszych słów, coś zaakcentować, pokazać kolejność, określić kształt lub rozmiar czegoś, wskazać jakiś obiekt lub osobę

• Swobodna, otwarta, adekwatna do treści wypowiedzi gestykulacja podnosi atrakcyjność i skuteczność nadawcy

• Gesty odzwierciedlają także stany emocjonalne

• Osoba pobudzona, niespokojna będzie wykonywać wiele niezbornych, jakby chaotycznych ruchów ciała, a agresywna może zaciskać pięści czy wymachiwać rękoma

Gestykulacja (pantomimika)

• Emblematory (niewerbalne substytuty konkretnych słów, np. znak słuchawki; znak ilustrujący, że czas minął)

• Ilustratory (niewerbalne zachowania, które służą uplastycznieniu wypowiedzi, – ilustrują wypowiedź (np. "taaaki duży")

• Regulatory - pomagają synchronizować przebieg rozmowy, np. zmiana postawy i ułożenia ciała, skinienie głową, podanie ręki)

• Adaptatory - służą zaspokojeniu określonych potrzeb psychicznych lub fizycznych, np. obgryzanie paznokci jako przejaw zdenerwowania, kręcenie się na krześle jako przejaw zniecierpliwienia

• Afektatory - odzwierciedlają intensywność odczuwanych emocji, np. skrzyżowanie nóg czy rąk, częste zmiany postawy ciała

Odległość i dystans

• To, jak blisko ktoś nas staje, jest pewnego rodzaju informacją o jego stosunku do nas.

• Mówi się, że czasem ludzie tworzą między sobą niewidzialne ściany lub dystans. Zasada ogólna mówi, że im bardziej dwie osoby są sobą zainteresowane, tym bliżej siebie stają.

• Jednak istnieje granica określająca na jaką odległość ludzie lubią się do siebie zbliżać, gdy ich stosunki nie są zbyt intymne.

Strefy

• Strefa intymna – do 45 cm wokół ciała (w tym 15 cm to strefa ściśle intymna) – jest uważana przez człowieka za jego osobistą własność i dlatego dopuszcza jej naruszanie wyłącznie przez osoby uczuciowo z nim związane. Określenie granic strefy intymnej jest sprawą indywidualną. Osoba wychowana w rodzinie, której członkowie często dotykają się wzajemnie, będzie miała węższą strefę intymną, niż taka, której bliscy zachowywali zawsze pewien dystans. Często wynika to także z różnic kulturowych – w krajach basenu Morza Śródziemnego, w Afryce lub Ameryce Południowej ludzie znacznie częściej dotykają siebie niż np. w krajach anglosaskich.

• Strefa osobista – 46–122 cm – odległość dzieląca nas od innych podczas przyjęć, w pracy, u znajomych. Utrzymanie jej oznacza, że osoby, z którymi się kontaktujemy, nie wywołują w nas uczucia zagrożenia lub niepokoju; zmusza też do nawiązania rozmowy.

• Strefa społeczna – 1,22 – 3,6 m. Taki dystans zachowujemy wobec osób obcych lub mniej znanych, np. podczas zakupów w sklepie.

• Strefa publiczna – powyżej 3,6 m. Jeśli zwracamy się do większej grupy ludzi, np. podczas publicznych wystąpień, to dzieli nas od nich taka właśnie odległość.

Ubranie i Rekwizyty

Podczas kontaktu z innymi ludźmi rekwizyty mogą nas uwiarygodniać lub podważać naszą wiarygodność

Ubranie, kolory

• Ciemne, stonowane budują prestiż, kojarzą się z powagą

• Metaliczne przepych, bogactwo, elegancja

• Jaskrawe, żywe dynamizm, aktywność

• Jasne, żywe otwartość, nowoczesność

• Kolory pastelowe finezję, delikatność.

• Właściwości mowy i głosu

Aby wyrazić swoje zainteresowanie, aprobatę czy niechęć używamy często różnych „odgłosów”, czyli wyrażeń parajęzykowych typu: aha, o, mmm.

Robimy to zwykle spontanicznie, nie zawsze mając świadomość, że są ważnym nośnikiem informacji.

Jeśli chcemy być komunikatywni, powinniśmy używać głosu świadomie i adekwatnie do treści wypowiedzi.

Komunikat będzie wiarygodny i zrozumiały dla odbiorcy, gdy będzie istniała zgodność między słowami, a ich niewerbalnym przekazem

Decydujące znaczenie ma tu ton głosu, tempo mówienia, akcentowanie i intonacja.

Jeśli z kolei zależy mam na nawiązaniu i podtrzymaniu kontaktu, możemy dostosować swój ton, czy rytm głosu do jego głosu.