Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone –
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.

Nazwa przedmiotu:

MIKROEKONOMIA

Prowadzący: dr Andrzej Graczyk

studia I stopnia – licencjackie

kierunek: zarządzanie i marketing

semestr I

rok akademicki 2006/2007

Wykład III: Prawo popytu i prawo podaży

Pojęcie popytu, tabela popytu, prawo popytu

Popyt na dane dobro jest określony przez ceny tego i odpowiadające tym cenom ilości

nabywane. Popyt można przedstawić za pomocą tabeli popytu, funkcji popytu oraz wykresu

funkcji popytu.

Tabela popytu to zestawienie ilości nabywanych danego dobra po danych cenach w danym

czasie, ceteris paribus. Tabela przedstawia stan popytu na dane dobro.

Jednoczynnikowa funkcja popytu to zależność między ilością nabywaną dobra w danym

czasie a ceną dobra, ceteris paribus:

),

(

P

Q

A

D

D

A

=

)

gdzie: Q

DA

- ilość nabywana dobra A,

P

A

- cena dobra A

Prawo popytu - wraz ze wzrostem ceny danego dobra, ceteris paribus, zmniejsza się ilość

nabywana tego dobra, a wraz ze spadkiem ceny, ceteris paribus, ilość nabywana zwiększa się.

Zmiana ilości nabywanej przy danej cenie, ceteris paribus, oznacza inną ilość nabywaną

przy innej cenie dobra.

Ilustracją działania prawa popytu jest rysunek 3.1. przedstawiający wykres funkcji popytu D.

Jeśli obniża się cena dobra A, (z P

1

do P

2

), to ilość nabywana rośnie. (z Q

1

do Q

2

). Punkt na

krzywej popytu przesuwa się z położenia G do położenia H.

M

IKROEKONOMIA

wykład III

strona 2

Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone –
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.

P

P

1

P

2

Q

1

Q

2

Q

Rys.3.1. Zwiększenie ilości nabywanej pod wpływem obniżenia ceny

Wieloczynnikowa funkcja popytu

Przedstawia ona zależność między ilością nabywaną dobra a czynnikami wpływającymi na

zmianę ilości nabywanej.

),

,

,

,

,

,

,

,....,

,

(

Z

O

N

M

I

D

P

P

P

Q

Z

B

A

D

A

=

gdzie: P

B

,..., P

Z

- ceny innych dóbr konsumpcyjnych,

I - dochód nabywców,

M - gusty, upodobania nabywców,

N - liczba nabywców,

O - oczekiwania zmiany ceny w przyszłości (wzrostu lub spadku ceny),

Z - pozostałe czynniki.

Oddziaływanie czynników wymienionych jako argumenty funkcji popytu (poza ceną danego

dobra P

A

) wyraża się w zmianie popytu na dane dobro. Ilustracją tego jest rysunek 3.2. Jeśli,

na przykład, zwiększa się dochód nabywców, ceteris paribus, to popyt wzrasta z D

1

do D

2

.

Warto zauważyć, że krzywa popytu zmienia położenie. Zmiana powodowana

oddziaływaniem czynnika niecenowego ( w tym przypadku dochodu) różni się więc od

zmiany powodowanej jedynie zmianą ceny danego dobra, gdy zmieniał się punkt na krzywej

popytu (zob. rys. 2.1).

D

H

G

M

IKROEKONOMIA

wykład III

strona 3

Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone –
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.

P

Q

Rys. 3.2. Wzrost popytu pod wpływem czynnika niecenowego, ceteris paribus.

Pojęcie podaży, tabela podaży, prawo podaż

Podaż danego dobra jest określona przez ceny tego i odpowiadające tym cenom ilości

oferowane na sprzedaż. Podaż można przedstawić za pomocą tabeli podaży, funkcji podaży

oraz wykresu funkcji podaży.

Tabela podaży to zestawienie ilości oferowanych danego dobra po danych cenach w

danym czasie, ceteris paribus. Tabela przedstawia stan podaży danego dobra.

Jednoczynnikowa funkcja podaży to zależność między ilością oferowaną dobra w danym

czasie a ceną dobra, ceteris paribus.

),

(

P

Q

A

S

S

A

=

)

gdzie: Q

SA

- ilość oferowana dobra A,

P

A

- cena dobra A

Prawo podaży - wraz ze wzrostem ceny danego dobra, ceteris paribus, zwiększa się ilość

tego dobra oferowana na sprzedaż, a wraz ze spadkiem ceny, ceteris paribus, ilość oferowana

zmniejsza się.

Zmiana ilości oferowanej oznacza, ceteris paribus, inną ilość oferowaną przy innej cenie

dobra.

Ilustracją działania prawa podaży jest rysunek 3.3. przedstawiający wykres funkcji podaży S.

Jeśli obniża się cena dobra A, (z P

1

do P

2

), to ilość oferowana zmniejsza się. (z Q

1

do Q

2

).

Punkt na krzywej podaży przesuwa się z położenia I do położenia J.

D

1

D

2

M

IKROEKONOMIA

wykład III

strona 4

Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone –
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.

P

P

1

P

2

Q

2

Q

1

Q

Rys. 3.3. Zmniejszenie ilości oferowanej pod wpływem obniżenia ceny

Wieloczynnikowa funkcja podaży

Przedstawia ona zależność między ilością oferowaną dobra a czynnikami wpływającymi na

zmianę ilości oferowanej.

),

,

,

,

,

,

,

,....,

,

(

X

O

W

V

T

S

P

P

P

Q

y

a

A

S

A

=

gdzie: P

a

,..., P

y

- ceny czynników wytwórczych,

T - technologia,

V - czynniki niecenowe wyznaczane przez władzę publiczną,

W - liczba oferentów,

O - oczekiwania zmiany ceny w przyszłości (wzrostu lub spadku ceny),

X - pozostałe czynniki.

Oddziaływanie czynników wymienionych jako argumenty funkcji podaży (poza ceną danego

dobra P

A

) wyraża się w zmianie podaży danego dobra. Ilustracją tego jest rysunek 3.4. Jeśli,

na przykład, zwiększa się cena pracy (jednego z czynników wytwórczych), ceteris paribus, to

podaż spada za z S

1

do S

2

.

Warto zauważyć, że krzywa podaży zmienia położenie. Zmiana powodowana

oddziaływaniem czynnika niecenowego (w tym przypadku zwiększeniem płacy) różni się

więc od zmiany powodowanej jedynie zmianą ceny danego dobra, gdy zmieniał się punkt na

krzywej popytu (zob. rys. 3.3).

J

I

S

M

IKROEKONOMIA

wykład III

strona 5

Materiały dydaktyczne stworzone przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Bankowości w Poznaniu nr Rej. MEN 9/92. Wszelkie prawa zastrzeżone –
wykorzystanie poza programem nauczania we WSZiB zabronione bez zgody właściciela wyrażonej na piśmie. Powyższe nie dotyczy studentów
Programu SIN we WSZiB. Przygotowane w oparciu o know-how programu Zarządczego Herkules firmy PASSAT - Paweł Pietrzyk.

P

Q

Rys. 3.4. Spadek podaży pod wpływem czynnika niecenowego, ceteris paribus.

Literatura uzupełniająca

1. Rekowski M.: Wprowadzenie do mikroekonomii. Wydawnictwo AKADEMIA, Poznań,

1997 , r. 2,5

2. Begg D., Fisher S., Dornbusch R.: Ekonomia tom 1. PWE, Warszawa, 1993, r. 3,4

3. Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia tom 1, PWN, Warszawa 1995 i 1996, r.3,4

4. Klimczak B.: Mikroekonomia. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu,

Wrocław, 1998, r.6,

S

1

S

2