Zmiany, Poprawki, Uwagi

lipiec 1999

POLSKA NORMA

Numer: PN-B-03002:1999

Tytuł: Konstrukcje murowe niezbrojone - Projektowanie i

obliczanie

Grupa ICS: 91.080.30

Deskryptory: 0054768 - konstrukcje budowlane, 0260740 - projektowanie, 0315549 - obliczanie, 0101896 -
murarstwo, 0296768 - ściany, 0684351 - zaprawy, 0353645 - wytrzymałość na ściskanie

PRZEDMOWA

Niniejsza norma jest nowelizacją PN-87/B-03002 Konstrukcje murowe - Obliczenia statyczne i projektowanie, w
stosunku do której wprowadzono zmiany obejmujące:
- symbole i definicje,
- zasady projektowania konstrukcji,
- podział na rodzaje, grupy i kategorie elementów murowych i sposób określania znormalizowanej wytrzymałości
elementów murowych na ściskanie,
- określenie wytrzymałości zaprawy na ściskanie,
- określenie cech wytrzymałościowych muru,
- częściowe współczynniki bezpieczeństwa dla muru,
- wymiarowanie konstrukcji murowych,
- wymagania konstrukcyjne i wykonawcze.
Norma zawiera cztery załączniki normatywne, oznaczone literami A, B, C, D i dwa załączniki informacyjne oznaczone
literami E i F.
W załącznikach podano:
- sposób wyznaczania na podstawie badań wytrzymałości charakterystycznej muru na ściskanie, ścinanie i
rozciąganie
- uproszczony sposób obliczania ścian piwnic
- sposób obliczania ścian obciążonych prostopadle do swojej płaszczyzny, podpartych wzdłuż krawędzi poziomych i
pionowych.
Wprowadzone zmiany mają na celu dostosowanie projektowania konstrukcji murowych do zasad przyjętych w
europejskiej prenormie ENV 1996-1-1:1995 Eurocode 6 Design of Masonry Structures Part 1.1: General rules for
buildings. Rules for reinforced and unreinforced masonry

SPIS TREŚCI

1 Wstęp

1.1 Zakres normy

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 1

1.2 Normy powołane
1.3 Definicje
1.4 Symbole
1.4.1 Duże litery łacińskie
1.4.2 Małe litery łacińskie
1.4.3 Litery greckie

2 Zasady projektowania

2.1 Wymagania podstawowe
2.2 Obliczenia konstrukcji

3 Materiały

3.1 Elementy murowe
3.1.1 Rodzaje elementów murowych
3.1.2 Kategorie elementów murowych
3.1.3 Wytrzymałość elementów murowych na ściskanie
3.2 Zaprawa
3.3 Stal zbrojeniowa

4 Mur

4.1 Rodzaje murów
4.2 Wytrzymałość charakterystyczna muru na ściskanie
4.3 Wytrzymałość charakterystyczna muru na ścinanie
4.4 Wytrzymałość charakterystyczna muru na rozciąganie
4.5 Częściowe współczynniki bezpieczeństwa muru
4.6 Wytrzymałości obliczeniowe
4.7 Odkształcalność muru
4.8 Skurcz i odkształcalność termiczna muru

5 Wymiarowanie konstrukcji murowych

5.1 Ściany obciążone głównie pionowo
5.1.1 Ustalenia ogólne
5.1.2 Model ciągły
5.1.3 Model przegubowy
5.1.4 Wysokość efektywna ścian
5.1.5 Ściana poddana obciążeniu skupionemu
5.1.6 Ściana piwniczna
5.2 Ściany usztywniające
5.2.1 Rodzaje ścian usztywniających
5.2.2 Ściany usztywniające z uwagi na obciążenie poziome
5.2.3 Ściany usztywniające z uwagi na przemieszczenie pionowe podłoża
5.3 Ściany obciążone głównie poziomo
5.3.1 Ustalenia ogólne
5.3.2 Ściany podparte wzdłuż krawędzi
5.3.3 Ściany rozpięte łukowo między podporami

6 Wymagania konstrukcyjne

6.1 Wymagania dotyczące muru
6.1.1 Materiały murowe
6.1.2 Wiązanie elementów murowych
6.1.3 Grubości spoin
6.2 Zapewnienie trwałości konstrukcji murowych
6.2.1 Ustalenia ogólne
6.2.2 Klasy środowiska
6.2.3 Dobór materiałów murowych
6.3 Wymagania ogólne dotyczące ścian
6.3.1 Minimalne grubości ścian
6.3.2 Bruzdy i wnęki
6.3.3 Połączenie ścian wzajemnie prostopadłych lub ukośnych
6.3.4 Wieńce żelbetowe
6.3.5 Połączenie ścian ze stropami za pomocą łączników
6.3.6 Przerwy dylatacyjne
6.4 Ściany szczelinowe
6.4.1 Ustalenia ogólne

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 2

6.4.2 Połączenia warstw ściany
6.4.3 Przerwy dylatacyjne warstwy zewnętrznej
6.5 Ściany z przewodami dymowymi, spalinowymi i wentylacyjnymi
6.5.1 Ustalenia ogólne
6.5.2 Zasady wykonywania przewodów
6.6 Dopuszczalne odchyłki wykonania konstrukcji murowych

Załącznik A (normatywny) Wyznaczanie wytrzymałości charakterystycznej muru na ściskanie i modułu sprężystości
Załącznik B (normatywny) Wyznaczanie początkowej wytrzymałości charakterystycznej muru na ścinanie
Załącznik C (normatywny) Wyznaczanie wytrzymałości charakterystycznej muru na rozciąganie przy zginaniu
Załącznik D (normatywny) Ściany poddane poziomemu parciu gruntu
Załącznik E (informacyjny) Obliczanie nośności ścian obciążonych wiatrem prostopadle do swojej płaszczyzny,
podpartych wzdłuż krawędzi pionowych i poziomych
Załącznik F (informacyjny) Grupy elementów murowych, współczynnik kształtu

δ, wytrzymałości na ściskanie

elementów murowych i zaprawy

Zmiany, Poprawki, Uwagi

POPRAWKA PN-B-03002:1999/Ap1, luty 2001

TREŚĆ POPRAWKI

1. W tablicy 1, kolumna 3 zapis ">12,5 dla" zmienia się na "

≤12,5 dla", a zapis ">25 dla" na "≤25 dla"

ZMIANA PN-B-03002:1999/Az1, luty 2001

PRZEDMOWA DO ZMIANY

Wprowadzona zmiana jest spowodowana potrzebą uściślenia niektórych wymagań, uzupełnienia wzorem
ułatwiającym komputeryzację ustaleń normowych.
Zmiana dotyczy:
- dostosowania wytrzymałości zapraw do przyjętego szeregu klas zapraw,
- czterech wartości h

eff

/t dla

α

c

,

∞

= 700 i 400 przyporządkowanych wartościom

Φ

m

dla

α

c

,

∞

= 1000,

- podania funkcji na obliczanie

Φ

m

, ułatwiającą komputeryzację ustaleń normowych,

- podania dodatkowych wyjaśnień do wzorów (27) i (28),
- uściślenia wymagań dotyczących grubości ściany usztywniającej,
- wzoru (51) określającego wartości kąta

Θ

Sd

,

- wzoru (54),
- uściślenia klas środowiska,
- stosowania autoklawizowanego betonu komórkowego w 3 klasie środowiska,
- usunięcia ograniczenia minimalnego pola przekroju betonu wieńca,
- uściślenia oznaczeń w załączniku C i E,
- usunięcia błędów drukarskich.

TREŚĆ ZMIANY

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 3

1 W p.4.2 : - w pierwszym akapicie zapis: "w załączniku A" zmienia się na następujący:"w załączniku A"

4)

i na dole

strony dopisuje się odsyłacz o poniższej treści:
_____________________

4)

W przyszłości załącznik A zostanie zastąpiony przez PN-EN 1052-1.

- w trzecim akapicie zapis "8 MPa" zmienia się na "5 MPa",
- w ostatnim akapicie zapis "

η = 0,80" zmienia się na "η

2

= 0,80".

2 W p.4.3: - w drugim akapicie zapis: "w załączniku B" zmienia się na następujący: "w załączniku B"

5)

i na dole

strony dopisuje się odsyłacz o poniższej treści:
_____________________

5)

W przyszłości załącznik B zostanie zastąpiony przez PN-EN 1052-3 oraz PN-EN 1052-4.

- w tablicy 10 w uwagach zapis: "0,15

fb

" zmienia się na następujący: "0,15f

b

".

3 Tablicę 11 zmienia się na następującą:

elem. murowe grupy

f

b

5,0

10

ł 20

1

0,7

0,9

1,1

2

0,2

0,3

0,4

3

0,2

Autoklawizowany
beton komórkowy

0,1 f

k

Dla zaprawy f

m

< 5,0 MPa należy przyjmować f

vvk

= 0

4 W p.4.4 w pierwszym akapicie zapis: "w załączniku C" zmienia się na następujący: "w załączniku C"

6)

i na dole

strony dopisuje się odsyłacz o poniższej treści:
_____________________

6)

W przyszłości załącznik C zostanie zastąpiony przez PN-EN 1052-2.

5 Rysunek 4b) zmienia się na następujący:

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 4

6 W p.5.1.2 treść ostatniego akapitu zmienia się na następującą:
"W przypadku ścian o przekroju innym niż prostokątny, można posługiwać się wartościami

Φ

m

z tablicy 16, dla

współczynnika smukłości o wartości h

eff

/i, gdzie: i - promień bezwładności przekroju."

7 W tablicy 16 zmienia się lewy, górny fragment na następujący:

Współczynnik smukłości
h

eff

/t dla

α

c,

∞

1000

700

400

0

0

0

1
2
3

0,8
1,6
2,4

0,6
1,3
1,9

Na końcu tablicy dopisuje się dodatkowy wiersz o następującej treści:

UWAGA: - Wartości w tablicy obliczono ze wzoru

w którym: e - podstawa logarytmu naturalnego,

8 W p.5.1.3 treść nad wzorami (27) i (28) zmienia się na następującą: "W związku z powyższym, nośność ściany
najwyższej kondygnacji oblicza się zgodnie ze wzorem (15), gdzie

Φ

i

wyznacza się ze wzoru (23) lub (24) w przekroju

pod stropem górnej kondygnacji - na moment M

1d

, a w przekroju nad stropem dolnej kondygnacji - na moment M

2d

,

równe".

9 W p.5.1.4, w akapicie pod tablicą 17,w ostatnim wierszu wykreśla się: "100 mm" i dopisuje: "minimalna grubość
ściany określona w 6.3.1."

10 Rysunek 6 zmienia się na następujący:

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 5

Rysunek 6 - Minimalna długość ściany usztywniającej z otworami

11 W p.5.1.5 w drugim wierszu zmienia się zapis "w rozdziale 5" na następujący: "w rozdziale 6",

12 W p.5.2.2.1 - w czwartym akapicie zmienia się treść pierwszego zdania na następującą: "Ścianę poprzeczną
prostopadłą do ścian usztywniających przyjmować można jako półkę w przekroju poprzecznym ściany, zwiększającą
jej sztywność i nośność",
- wzór (44) zmienia się na następujący:

σ

1

-

σ

2

≥ 0,33 σ

1

,

- pod wzorem zapis "siłę N

hd

" zmienia się na : "siłę N

Sd

",

- zapis z prawej strony rysunku 8 "

σ

1

-

σ

2

≥ 0,67σ" zmienia się na następujący:

"

σ

1

-

σ

2

≥ 0,33 σ

1

" oraz w podpisie pod rysunkiem 8 zapis "N

hd

" zmienia się na: "N

Sd

",

- zapis pod rysunkiem 8 "

σ

1

-

σ

2

< 0,67" zmienia się na następujący: "

σ

1

-

σ

2

< 0,33

σ

1

",

- w zdaniu pod wzorem (46) zapis: "N

d

= 0" zmienia się na: "N

Sd

= 0",

- pod wzorem (49) zmienia się treść pierwszego akapitu na następującą:
Θ

Sd

- kąt odkształcenia postaciowego obliczony dla charakterystycznych wartości poziomych sił stycznych V

k

(rysunek 9) równy:

gdzie:
A - pole miarodajnego przekroju poziomego ściany,
E - moduł sprężystości muru;

13 W p.5.2.3.2 - zmienia się treść od czwartego akapitu na następującą:
"Wielkość kąta

Θ

Sd

(rysunek 10) przyjąć można równą

(51)

gdzie:
∆a - różnica przemieszczeń pionowych obu krawędzi ściany wyznaczona zgodnie z ogólnymi zasadami teorii
konstrukcji,

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 6

I - odległość obu krawędzi ściany,
lub ze wzoru (49), w którym V

k

jest siłą wewnętrzną, wywołaną wzajemnym przemieszczeniem pionowych krawędzi

ściany.

Rysunek 10 - Model obliczeniowy do wyznaczenia kąta odkształcenia postaciowego

Θ

Sd

przy różnicy pionowych

przemieszczeń krawędzi ściany

14 W p.5.3.2 wzór (54) zmienia się na M

Sd

≤ M

Rd

;

15 W p.6.2.2 zmienia się zapisy dotyczące klasy 2 i klasy 3 na następujące:
"- Klasa 2: środowisko wilgotne wewnątrz pomieszczeń, lub środowisko zewnętrzne łącznie z elementami
znajdującymi się w nieagresywnym gruncie lub wodzie,
- Klasa 3: środowisko wilgotne z występującym mrozem i środkami odladzającymi",

16 W p. 6.2.3 - w zdaniu nad tablicą 19 zapis "Elementy murowe..." zmienia się na następujący: "Grupy elementów
murowych...",
- zmienia się tablicę 19 na następującą:

Tablica 19 - Dobór grup elementów murowych z uwagi na trwałość (grupy jak w 3.1.1)

Elementy murowe

Klasa środowiska

1

2

3

4

5

Ceramiczne

1,2,3

1,2,3

1,2,3

2)

1,2,3

2)

1,2,3

2)

Silikatowe

1,2

1,2

1),3)

1,2

2)

-

4)

-

4)

Z betonu zwykłego i kruszywowego lekkiego

1,2

1,2

1)

1,2

1)

1,2

2)

1,2

2)

Z autoklawizowanego betonu komórkowego

1

1

1),3)

1

1)

-

4)

-

4)

1) Przy należytym zabezpieczeniu przed zawilgoceniem
2) Elementy licowe - odpowiednio do deklaracji producenta dotyczącej przydatności elementu w określonych
warunkach środowiskowych lub elementy zwykłe - przy należytym zabezpieczeniu przed zawilgoceniem
3) Z wyłączeniem pomieszczeń o znacznej wilgotności
4) Nie stosuje się

17 W tytule tablicy 21 zmienia się słowo "Wymiany" na "Wymiary".

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 7

18 W p.6.3.4 - wzór: "F

1

≥ I

i

10 kN/m

≥ 90 kN" zmienia się na następujący: "F

1

≥ I

i

15 kN/m

≥ 90 kN",

- usuwa się zdanie z 11 wiersza: "Pole przekroju betonu wieńca powinno być nie mniejsze niż 0,025 m

2

."

19 W p.6.5.1 w czwartym akapicie, a także na dole stronicy zmienia się numerację odsyłacza z

4)

na

7)

.

20 W załączniku C:
- w p.C.1 w drugim akapicie zapis "wewnętrznymi podporami" zmienia się na następujący: "osiami przyłożenia
obciążenia";
- w pierwszym wierszu tablicy C.1 "I

s

" zmienia się na "b";

- na rysunku C.1b "h" zmienia się na "b";
- w pierwszym akapicie po rysunku C.1 zmienia się "I

s

" na "b";

- zmienia się treść drugiego akapitu po rysunku C.1 na następującą:
"Dla wyznaczania wytrzymałości na zginanie f

x2

przy wystąpieniu zniszczenia w płaszczyźnie prostopadłej do spoin

wspornych (rysunek C.1b) długość elementu badawczego b zależy od wymiarów elementów murowych (porównaj -
tablica C.1) i powinna wynosić:
- dla elementów murowych o wysokości do 250 mm włącznie - nie mniej niż 240 mm i 3 wysokości elementu
murowego;
- dla elementów murowych o wysokości powyżej 250 mm - nie mniej niż 1400 mm."
- zmienia się wzór (C.1) na:

.

21 W załączniku E zmienia się:
- wzór (E.1) na:

- wzór (E.2) na:

- pod wzorami:

22 W załączniku F wzór (F2) zmienia się na następujący:

PN-B-03002:1999

ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE

www.aslan.com.pl

Strona 8