OBLICZA

KRASZEWSKIEGO

W PRACACH PLASTYCZNYCH, TEATRALNYCH,

MUZYCZNYCH I MULTIMEDIALNYCH

UCZNIÓW POZNAŃSKICH LICEÓW

Kraszewski w liczbach i datach

Mówiąc o Kraszewskim nie sposób powstrzymać się od wyliczania.

Zaczynając od tego kim był, a więc: powieściopisarzem, publicystą,
historykiem, krytykiem, działaczem politycznym, nawet archeologiem.
Gdyby komuś jednak było mało to wyliczać można także jego dzieła. Stąd też
Kraszewskiemu przysługuje tytuł „Autora z największą liczbą wydanych
książek i wierszy w historii literatury polskiej”. Złośliwcy dodaliby pewnie,
że zazwyczaj ilość nie przekłada się na jakość, ale nie w przypadku
Kraszewskiego. Dla niego dzień bez pisania to był zapewnie dniem straconym.
Nic więc dziwnego, że motto do jego „Wspomnień Wołynia, Polesia i Litwy,
1840” brzmiało: Niech dzień żaden nie mija bez zapisania linijki. A „liczby
Kraszewskiego” są imponujące. Jak podaje Muzeum Kraszewskiego – biografia
jego spuścizny literackiej to 340 powieści (wydanych w 600 tomach) oraz
kilkanaście utworów scenicznych i tyle samo prac przekładowych z pięciu
języków (angielskiego, niemieckiego, włoskiego, francuskiego i łaciny).
Kraszewski jest autorem ponad 20 dzieł naukowych z różnych dziedzin tj.
archeologii, kultury czy historii. Ale nie tylko pisał, lecz także malował. W jego
dorobku znajdziemy kilka tysięcy rysunków i kilkadziesiąt obrazów olejnych,
głównie ludzi i przyrody, inspirowany swoimi licznymi podróżami.

2

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

Jednodniówka tworzona jest w ramach edukacyjnego projektu międzyszkolnego

z okazji 200-lecia urodzin Józefa Ignacego Kraszewskiego, którego inicjatorem

jest doradca metodyczny nauczycieli języka polskiego p. Róża Połeć

we współpracy z panem kustoszem Mieszkania-Pracownii J.I. Kraszewskiego

w Poznaniu przy ul. Wronieckiej –p. Krzysztofem Kluppem.

W projekt włączyli się nauczyciele i uczniowie III LO, VIII LO, XIV LO oraz

Gimnazjum nr 4 – wymienieni w tabelce na końcu jednodniówki.

Prezentacja projektu odbyła się :

19 maja 2012 roku podczas Nocy Muzeów

oraz 19 czerwca 2012 w Pracowni-Muzeum.

O jednodniówce słów kilka…

3

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

„Z każdej rzeczy, której się dotknął, wydobył jej ducha, oprawił

w atramentowe ciało i wykopiował tak dokładnie, jakoby to była jaka kopia

urzędowa, tylko że po niej powiał poezyą, powlókł kolorytem wdzięku i życia.”

Edmund Wasilewski

„Był to umysł, obejmujący zbyt wielkie obszary, nie umiejący się skupiać,

a czujący potrzebę jak najczęstszego tworzenia. Scena jednak miała dlań czar

niewypowiedziany. Każdy jego nowo pojawiający się utwór przechodził przez

moje ręce, a w listach było pełno błagań i zaklinań, abym wskazał słabsze

miejsca i poprawiał.”

Wincenty Rapacki – Wspomnienie

"Jego imponujący dorobek literacki wywarł trwały wpływ na kulturę i literaturę

polską oraz twórczość współczesnych mu i późniejszych pokoleń Polaków”

Tekst uchwały przyjętej przez sejm we wrześniu zeszłego roku.

Wybrała: Weronika Radomska z VIII LO

Inni o Kraszewskim…

4

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

Curriculum Vitae

Józef Ignacy Kraszewski

DANE OSOBOWE:

• Imię i nazwisko: Józef Ignacy Kraszewski
• Pseudonimy: Bogdan Bolesławita, Kaniowa,

Dr Omega, Kleofas Fakund Pasternak, JIK, B.B. i inne.

• Data i miejsce urodzenia: ur. 28 lipca 1 81 2 r w Warszawie.
• Data i miejsce śmierci: Zmarł 19 marca 1 887 r w Genewie, został pochowany 1

8 kwietnia w krypcie zasłużonych na Skałce w Krakowie.

• Rodzice: Jan i Zofia z Malskich herbu Jastrzebiec (Oboje rodzice stali sie

wzorcami postaci powiesciowych w późniejszej twórczości Kraszewskiego.
Matka, Zofia Kraszewska została przedstawiona m.in.
w „Pamietnikach nieznajomego”. Ojciec, Jan Kraszewski, chorąży powiatu
prużańskiego, był wzorcem postaci seniora rodziny
w „Powieści bez tytułu”.

5

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

DANE OSOBOWE:

• Małżonka: Od 10 czerwca 1838 roku Zofia Woroniczówna,

bratanica prymasa Jana Pawła Woronicza

• Dzieci - Konstancja, ur. 1839; Jan, ur. 1841; Franciszek, ur. 1843; August,

ur. 1849.

WYKSZTAŁCENIE

• polski pisarz, historyk, publicysta, wydawca, działacz polityczny i społeczny

• W latach 1822-1826 kształcił się w szkole wydziałowej w Białej Podlaskiej.
• W latach 1826 – 1827 uczęszczał do szkoły wojewódzkiej w Lublinie.
• W latach 1827 - 1829 uczył się w gimnazjum w Świsłoczy, gdzie zdał egzamin

dojrzałości.

• We wrześniu 1829 podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu

Wileńskiego, wkrótce jednak przeniósł się na literaturę.

6

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

PUBLIKACJE:

•

Autor z największą liczbą wydanych książek i wierszy w historii literatury polskiej;

•

Badania historyczne podczas przymusowego pobytu w Wilnie w latach 1840-1842

zaowocowały czterotomową historią tego miasta pt.: „Wilno od początków jego do

roku 1750”.

•

W 1861 roku opublikował w Paryżu broszurę „Sprawa polska w 1861r.” nie był

zwolennikiem powstania, dlatego starał się swoimi publikacjami w „Gazecie Polskiej”

tonować atmosferę przedpowstańczą.

•

Kraszewski napisał i wydał około 600 tomów, nie licząc w tym pracy redakcyjnej,

mnóstwa artykułów w czasopismach i olbrzymiej korespondencji prywatnej.

•

W ciągu 57 lat napisał 232 powieści, w tym 144 powieści społecznych, obyczajowych

i ludowych, 88 historycznych.

•

Za najlepszy utwór poetycki Kraszewskiego uchodzą Hymny boleści (1851)

•

Najobszerniejszy poemat, trylogia epiczna Anafielas (1840–1846)

•

Z utworów dramatycznych wysoką wartość mają tak zwane komedie kontuszowe

np. „Miód kasztelański” (1860), a zwłaszcza „Panie Kochanku” (1867).

•

Zasłużył się też jako wydawca tekstów, m.in. listów Zygmunta Krasińskiego, pism

Kazimierza Brodzińskiego (8 tomów), polskiego przekładu dzieł Szekspira.

•

tłumaczył „Boską komedię” Dantego (znane tylko fragmenty) i parafrazował komedie

Plauta

•

działalność redaktorska i publicystyczna Kraszewskiego: „Athenaeum”, „Gazeta

Codzienna (Polska)”, miesięcznik „Przegląd Europejski naukowy, literacki

i artystyczny” (1862–1863), lwowskie „Hasło” (1865), poznański „Omnibus” (1869),

drezdeński „Tydzień” (1870), wreszcie „Rachunki” (1867–1870),

•

Kraszewskiego działał też jako pisarz dla dzieci, m.in. Bajeczki (1882, IV. wyd. 1917

7

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

MIEJSCA POBYTU (cz.1):

• 3 grudnia 1830 wraz z grupą młodzieży został aresztowany. Pobyt

w więzieniu, a potem w szpitalu więziennym trwał do marca 1832 roku.
Do końca 1832r. Kraszewski przebywał w Wilnie z dozorem policyjnym pod
nakazem osiedlenia się. Później zamieszkał w rodzinnej wsi Dołha, gdzie pod
okiem ojca nabierał doświadczenia w pracy gospodarskiej

• Po roku 1838 osiedlił się z żoną na Wołyniu.
• W 1840 roku zakupił wieś Gródek koło Łucka. W tym okresie odbył kilka

podróży m.in. do Odessy i Kijowa.

• W 1848 roku przeniósł się do kolejnego nabytku – wsi Hubin. Następnie

w 1853 roku przeniósł się do Żytomierza, gdzie mieszkał aż do 1860 roku,

• W 1858 roku Kraszewski odbył półroczna podróż po Europie, która sprawiła,

że zainteresował się ideami demokratycznymi i gospodarczymi zachodniej
Europy. Kilkakrotnie odwiedził Odessę i Warszawę.

• Po ostatecznym poróżnieniu się ze szlachtą w 1851 roku przeniósł się do

Warszawy. Następnie odbywał dalsze podróże zagraniczne, m.in. do Belgii,
Francji, Włoch, Rosji

8

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

• W 1863 roku został zmuszony do opuszczenia Warszawy, ponieważ był on

zdecydowanym krytykiem polityki margrabiego Wielkopolskiego oraz miał opinię
„człowieka Kronenberga” - lidera stronnictwa białych. Przeniósł się do Drezna.

• W 1866 roku Kraszewski został obywatelem Krakowa, a następnie Austrii.

Planował na stałe osiedlić się w Galicji, lecz spotkało go tam wiele niepowodzeń -
przegrane starania o katedrę literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim
z faworytem konserwatystów Stanisławem Tarnowskim, fiask planów kupna
krakowskiego „Czasu”, który niebawem stał się czołowym pismem
konserwatystów, klęska własnej drukarni założonej w Dreźnie. W tym czasie
Kraszewski otrzymał obywatelstwo saskie, które w 1871 roku przeszło na
Obywatelstwo Rzeszy Niemieckiej.

• W okresie drezdeńskim odwiedzał Galicję i Poznań
• W 1883 roku został aresztowany w Berlinie pod zarzutem działalności

wywiadowczej we Francji (prezydent Francji, marszałek Mac Mahon, chciał nadać
Kraszewskiemu Krzyż Komandorski Legii Honorowej w zamian za finansowanie
z własnych pieniędzy sieci wywiadowczej). Został skazany na 3 i pół roku
więzienia w twierdzy w Magdeburgu. W 1885 roku został wypuszczony za kaucją
z powodu choroby płuc. Wyjechał do Szwajcarii, a później do San Remo

MIEJSCA POBYTU (cz.2):

9

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

• W rodzinnej wsi Dołha, gdzie pod okiem ojca nabierał doświadczenia w pracy

gospodarskiej.

• Brał aktywny udział w życiu studenckim, także w gronie spiskowców, wraz z grupą

młodzieży został aresztowany Do końca 1832r. Kraszewski przebywał w Wilnie z
dozorem policyjnym pod nakazem osiedlenia się.. Od grożącego zesłania do
wojska na Kaukaz uratowało go wstawiennictwo ciotki (przełożonej wileńskich
wizytek) u generał-gubernatora. Od tej chwili odnosił się do zbrojnej walki
powstańczej ze zrozumieniem, ale także z niechęcią i brakiem wiary w jej
powodzenie.

• Był on zdecydowanym krytykiem polityki margrabiego Wielkopolskiego oraz miał

opinię „człowieka Kronenberga” - lidera stronnictwa białych.

• W Dreźnie Kraszewski pomagał powstańcom styczniowym w znalezieniu

schronienia. Przyjmując pseudonim Bogdan Bolesławita skupił się na publicystyce
politycznej i ogłosił wiele powieści o tematyce powstańczej. Przez te utwory nie
mógł powrócić do Warszawy po upadku powstania. Kontynuował jednak podróże
po Europie, szukając nie tylko wsparcia dla sprawy powstańczej, ale także
wypoczynku. Kraszewski, bowiem przeżywał nie tylko klęski narodowe, ale także
niepowodzenia prywatne, problemy finansowe, zesłanie zięcia i wyjazd wraz z
nim córki Konstancji z dziećmi, deportację brata do Rosji.

ZAINTERESOWANIA (cz. 1):

10

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

• Propagował kapitalistyczne formy gospodarki rolniczej, inwestycje,

uprzemysłowienie, rozwój kolei, tworzenie zrzeszeń handlowo-finansowych.

• Kraszewski interesował się malarstwem i grafiką, uczył się od Bonawentury

Dąbrowskiego w Wilnie. Malował widoki akwarelowe, rysował portrety, był też
zręcznym akwaforcistą. Jego rysunki i akwarele znajdują się w Muzeach
Narodowych w Krakowie i Warszawie, Galerii Mielżyńskich w Poznaniu,
natomiast akwaforty znajdują się w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w
Krakowie, Muzeum Narodowym w Poznaniu i Pracowni-Muzeum J. I.
Kraszewskiego w Poznaniu

PRACA:

• W latach 1853 – 1860 w Żytomierzu pełnił różne funkcje m.in. kuratorem szkół

polskich, dyrektorem Teatru Żytomierskiego, dyrektorem Klubu Szlacheckiego,
prezesem Towarzystwa Dobroczynności. Mimo godności, jakie pełnił występował
przeciwko systemowi pańszczyźnianemu, ogłosił m.in. memoriał popierający
projekt nadania ziemi chłopom, przedstawiony na zjeździe gubernialnym szlachty
w Żytomierzu na początku.

• W latach 1841–1851 redagował wileńskie „Athenaeum”,.
• Od roku 1837 był współpracownikiem „Tygodnika Petersburskiego”

ZAINTERESOWANIA (cz. 2):

11

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

PRACA:

• Od roku 1851 „Gazety Warszawskiej”.
• W latach 1860 –1887 był honorowym członkiem Poznańskiego Towarzystwa

Przyjaciół Nauk.

• W 1859 roku został redaktorem „Gazety Codziennej”. Podniósł znaczenie

pisma, które zwiększył kilkunastokrotnie liczbę prenumeratorów.

• W 1865 roku podjął pracę redaktora tworzonego we Lwowie pisma „Hasło”.

Jednak nie otrzymał zezwolenia na pobyt we Lwowie i został zmuszony do
pracy na odległość. „Hasło” przedstawiało poglądy konserwatywne, więc
Kraszewski nie mógł okazywać publicznie własnych poglądów. „Hasło”
upadło po pól roku.

• Od 1873 roku zajmował się wyłącznie pracą literacką.
• W 1882 założył „Macierz Polską” we Lwowie.

12

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

13

To nie głuche muzeum, lecz miejsce pracy

Wywiad o Pracowni-Muzeum Kraszewskiego w Poznaniu

Nie każdy wie, że tak niedaleko Starego Rynku, przy ul. Wronieckiej w Poznaniu mieści

się nietypowe muzeum, będące oddziałem Biblioteki Raczyńskich. W związku

z trwającym Rokiem Kraszewskiego miejsce to zostaje na nowo „odkryte”. O tym, czym

jest Pracownia-Muzeum i że Kraszewski to „łebski facet” – opowie nam jej kustosz,

pan Krzysztof Klupp.

Agnieszka Jarosz: Jaka jest historia powstania Muzeum Kraszewskiego w Poznaniu?
Krzysztof Klupp: Wszystko zaczęło się za sprawą Mariana Walczaka, nieżyjącego już od 25 lat. Nie
miałem zaszczytu poznać go osobiście. Był to rzemieślnik, który przez lata (mimo wykształcenia
pedagogicznego) kontynuował dzieło przodków – prowadził rodzinny interes sprzedając sztuczne
kwiaty. Przed wojną zakład mieścił się niedaleko Starego Rynku, przy ul. Wrocławskiej. Później został
przeniesiony kawałek dalej, vis-à-vis dzisiejszego Kupca Poznańskiego. Miejsce to było często
odwiedzane, o czym świadczy chociażby fakt, że do dziś gdy opowiadam o tym człowieku, starsze panie
wspominają jakie to piękne kwiaty u niego kupowały. Marian Walczak nabywał książki, nieraz rzadkie
i cenne. Był bibliofilem, a w swoim domu zgromadził kilkanaście tysięcy książek. Najcenniejszą kolekcją
były właśnie „kraszewsciana”. Zbiór ten, zawierał książki pisarza i opracowania o jego życiu i twórczości,
a gromadzony był przez ponad trzydzieści lat.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

14

A.J: Jakie jeszcze

książki znajdowały się w jego zbiorach?

K.K.:

Oczywiście, wśród nich nie tylko był zbiór dotyczący

Kraszewskiego. Marian Walczak

kolekcjonował także książki

bibliologiczne,

dotyczące drukarstwa, introligatorstwa, czy np.

piękne zbiory aforyzmów. Jednak kolekcja zawierająca
publikacje Kraszewskiego

była najcenniejsza.

A.J.: Jak to

się stało, że książki te trafiły tutaj?

K.K. W 1979 roku

świętowaliśmy jubileusz 150-lecia Biblioteki

Raczyńskich. Marian Walczak z tej okazji postanowił przekazać
swoje zbiory na

ręce Prezydenta Poznania. Dzięki temu, siedem

lat

później,

została

utworzona

Pracownia-Muzeum

Kraszewskiego.
A.J.: Dlaczego w nazwie

placówki są dwa słowa: pracownia

i muzeum?
K.K.:

Ponieważ takie było założenie Mariana Walczaka. Chciał,

by

było to również miejsce pracy dla zainteresowanych badaczy

np.

studentów. Nie jest to przestrzeń pracy pisarza, bo do tego

domu raczej Kraszewski nie

zawitał. Choć być może przechodził

tędy, gdy kilka razy przebywał w Poznaniu. Natomiast
ulokowanie muzeum przy ul. Wronieckiej

wynikło ze zbiegu

okoliczności, ale cieszymy się tym, że jesteśmy w pięknej,
zabytkowej kamieniczce.

Pan Krzysztof Klupp,

kustosz Pracowni-Muzeum

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

15

A.J.: Czy

rzeczywiście Pracownia-Muzem Kraszewskiego spełnia tę funkcję – jest

miejscem pracy?
K.K.:

Myślę, że tak. Nigdy nie chcieliśmy, by było to głuche muzeum, ale również miejsce

badań nad twórczością i osobą Kraszewskiego. Staramy się, by tak było w coraz większym
zakresie, ale problemem jest

niewystarczająca kadra. Samemu nie jestem w stanie do końca

zrealizować wszystkich moich pomysłów związanych z promocją Muzeum. Chcielibyśmy, by
było to miejsce świeże, otwarte, dlatego podejmujemy kolejne inicjatywy Penetrujemy rynki
wydawnicze, nie tylko w Polsce, by

pozyskać książki. Prowadzimy też wykłady, prelekcje,

organizujemy konferencje naukowe, koncerty i wystawy

dotyczące osoby Kraszewskiego.

Nie cieszymy

się z tego co mamy, ale cały czas chcemy powiększać swoje zbiory

i

przyciągać kolejnych czytelników i zwiedzających.

A.J.: Co nowego w ostatnim czasie

pojawiło się na półkach Muzeum?

K.K.: Z ostatnich rzeczy to np.

rękopis listu Kraszewskiego, czy medal mu poświęcony.

Myślę, że cenne jest również wydanie „Brühla” z 1912 roku, kupione na eBay’u we
Włoszech. Widać tym samym, że książki Kraszewskiego były czytane nie tylko w Polsce, ale
również, np. we Francji czy w Niemczech. Kupujemy nie tylko książki. Ciekawostką jest
nabyta ostatnio kaseta VHS z filmem,

który powstał na podstawie dzieła Kraszewskiego

„Mistrz Twardowski”, czy plakat filmowy „Hrabiny Cosel”. Jak widać, twórczość autora „Starej
baśni” ciągle funkcjonuje w życiu społecznym i literackim.
A.J. Jak

długo jest Pan kustoszem Muzeum Kraszewskiego?

K.K.:

Zostałem nim kilkanaście lat temu. Pracowałem wtedy w Bibliotece Raczyńskich

i potem

objąłem funkcję kustosza Pracowni-Muzeum J. I. Kraszewskiego.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

16

A.J. Wtedy

zaczęła się Pana przygoda z Kraszewskim?

K.K.: W pewnym sensie tak. To

była sposobność, żeby bardziej zaznajomić się z jego

działalnością. Ale znałem go już wcześniej, pierwsze jego utwory czytałem w szkole
podstawowej. Nie

był więc dla mnie kimś nowym, ale wtedy zacząłem go dogłębnie poznawać.

A.J.: Na czym konkretnie polega praca kustosza?
K.K.:

Zajmuję się codziennie pracami organizacyjnymi, kupuję książki i obiekty muzealne, śledzę

zasoby internetu,

przeglądam oferty antykwariatów, opracowuję zbiory. Moim zadaniem jest także

oprowadzanie wycieczek, czy

gości. Każdy może czuć się komfortowo, gdyż w godzinach

otwarcia muzeum

może być indywidualnie oprowadzony. Dzisiaj w Muzeum była młodzież ze

szkoły specjalnej i zupełnie inaczej wyglądało moje ich oprowadzanie. I cieszę się, że udało mi
się niemal przez godzinę skupić uwagę tych dzieci.
A.J. Jak ocenia Pan zainteresowanie

Pracownią-Muzeum Kraszewskiego? Jak wygląda

promocja

placówki?

K.K.:

Mogłoby być większe. Trudno dziś przekonać media, nawet te lokalne, by umieszczały

informacje o

działaniach Muzeum, spotkaniach, wystawach itd. Kiedy Kraszewski był w Poznaniu

w 1867 r. prasa

relacjonowała każdy dzień jego pobytu, a gdy opuszczał nasze miasto „Dziennik

Poznański” pisał, że „na dworcu damy zarzuciły Kraszewskiego kwiatami”. Dziś sprawy kultury
nie

są tematem dla mediów. Te zaś kształtują odbiorcę i jego zainteresowania. Dlatego trudno

promować nasze działania, szczególnie przy ograniczonym budżecie.
A.J.:

Być może mało osób wie o tym, że takie miejsce znajduje się w Poznaniu…

K.K.:

Możliwe, że nie wiedzą lub ich po prostu za bardzo to nie interesuje. Faktem jest, że

większą część zwiedzających stanowią osoby przyjezdne, które mają przewodniki, kierujące ich
do poznawania nowych miejsc. Ci,

którzy przyjdą są, jak już wspomniałem, indywidualnie

oprowadzani. Miejscowi, jak sami

często mi mówią, odkładają zwiedzanie na później. Często

bodźcem do odwiedzenia jest np. „Noc Muzeów”, na którą przygotowujemy specjalny program.
.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

17

A.J.:

Turyści są tylko z Polski?

K.K.: Nie, jak

się okazuje twórczość Kraszewskiego obecna jest dzisiaj także np. wśród

Niemców. Niektórzy z turystów wyznają, że próbowali uczyć się języka polskiego dzięki dziełom
Kraszewskiego. Wszyscy nasi

goście mogą wpisać się do księgi pamiątkowej, która najlepiej

pokazuje zainteresowanie tym miejscem.
A.J.: Muzeum

cały czas żyje…

K.K.: Tak, staramy

się, żeby tak właśnie było. Jest jednak spora grupa zainteresowanych

kulturą, literaturą, historią. To dla nich działamy. Są w Polsce szkoły, które jako patrona mają
Kraszewskiego, tam

też chcemy docierać. Przecież jest to także pisarz dla dzieci. Tworzył

baśnie, bajki, np. „Kwiat paproci”, „Dziad i baba”.
A.J.: Czy jest to jedyne muzeum

poświęcone Kraszewskiemu?

K.K.: Nie,

są jeszcze dwie placówki. Jedno muzeum znajduje się w Dreźnie – w budynku,

w

którym mieszkał pisarz w czasie swojego pobytu w Saksonii. Drugie natomiast w dworku

dziadków w Romanowie, u których przebywał w młodości. Jest tam duża, piękna przestrzeń
pełna pamiątek i park, jednak chyba tam jest mniej książek niż w naszej pracowni.
A.J.: Jak

wygląda współpraca między muzeami poświęconymi Kraszewskiemu?

Oczywiście pożyczamy sobie eksponaty, czasem także odwiedzamy się. Bliżej akurat mamy
do Drezna, gdzie Kraszewski

mieszkał przez 20 lat. A Drezno troszkę polskie jest. Jak mówił

na ostatnim

wykładzie niemiecki profesor Christian Prunitsch „Niemcy nie mają takich piewców

Drezna, jakim

był Kraszewski”. Dlatego nasi sąsiedzi też go wydają i czytają.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

18

A.J.: Co jest najcenniejszym eksponatem w muzeum?
K.K.: Myślę, że fotel z darów kolekcji jubileuszowej. Został
ufundowany przez Wielkopolanki i wręczony pisarzowi w dniach
odchodów 50-lecia jego twórczości literackiej, które odbywały
się w październiku 1879 r. w Krakowie. Zgromadziło się tam
wtedy ponad 11 tys. gości, którzy przez osiem dni składali hołdy
„pracownikowi bez czasu lub z czasem potrójnym”. Fotel ten
jest cenny sam w sobie jako piękny przedmiot, zabytek. Został
uznany przez meblarzy za jeden ze stu najpiękniejszych mebli w
Polsce. Dlatego kontekst Kraszewskiego to jedno, a drugie

–

fotel sam w sobie dzięki bogatym zdobieniom jest ciekawym
obiektem.
A.J.: Jak zachęciłby pan młodzież do zwiedzania muzeum?
K.K.: Na pewno warto jest poznawać Kraszewskiego. O autorze
Starej baśni” zbyt mało się mówi. Najczęściej nasza wiedza
ogranicza się do faktu, że jest to autor powieści historycznych.
Powstają stereotypy – skoro tyle ich napisał, to musi być to
strasznie nudne albo słabe. Jednak po głębszym poznaniu
twórczości Kraszewskiego okazuje się, że to człowiek pełen
emocji, zainteresowań. To poważany w Europie Polak, który
nade wszystko ceni własną kulturę i rodzime wartości.
Kraszewski to wzór dla młodych – pracowitości, oddania się
sztuce, patriotyzmu.

Fotel z kolekcji jubileuszowej,

najcenniejszy eksponat Muzeum

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

19

A.J.: No

właśnie, jaki jest Kraszewski?

K.K.: To

człowiek renesansu, który działa na kilku płaszczyznach - jako artysta, malarz,

pisarz, poeta, dramaturg, archeolog czy

tłumacz. To naprawdę niesamowity gość, łebski

facet, po prostu. Jest

też barwną postacią, otoczony towarzystwem pań. Kraszewski to nie

papierowa

postać – nudziarz, to żywy, pomimo słabego zdrowia, aktywny człowiek.

Zdziwienie budzi jego tytaniczna

pracowitość, jego spuścizna literacka i sama

korespondencja

licząca przynajmniej 25 tys. listów. A wszystko to pisane gęsim piórem

– razem wiele setek tysięcy kart...
A.J.: Co jeszcze

zawdzięczamy Kraszewskiemu?

K.K.: To bardzo pracowity

człowiek, który w powieściach przedstawiał całą historię Polski,

pisał o dziejach Litwy, o starożytności. Wielu pisarzy się na nim wzorowało. Był pierwszym
masowo

tłumaczonym literatem na języki obce. Sienkiewicz później pisał „ku pokrzepieniu

serc”, a Kraszewski opierał się na prawdzie źródeł historycznych. To ich różniło. Uważał on,
że nasza beletrystyka historyczna nie może być ubarwiana, a i Polacy nie mają specjalnie
czego

się wstydzić. O niepowodzeniach i upadkach też trzeba pisać, by wyciągać z nich

wnioski na

przyszłość. Przyczynił się do rozwoju naszej kultury, kształtując i utrwalając naszą

świadomość narodową. Był nieraz bardzo krytyczny do rzeczywistości i nawoływał
do

ciągłego reformowania kraju, przestrzegając jednak przed rewolucją.

Pracownia-Muzeum Kraszewskiego to przede

wszystkim zbiór jego dzieł, a także opracowań.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

20

A.J.: Dlaczego

więc tak mało mówi się o Kraszewskim?

K.K.: No

właśnie, wydaje się być on nieco zapomniany. Kiedyś jeden z najbardziej znanych

i honorowanych w

świecie Polaków, chyba nie przystaje dziś do promowanych wzorów

osobowych. W pewnym zakresie jest to wina

programów szkolnych, kanonu lektur, w których

pisarz jest pomijany. O Kraszewskim nie

wspominają media, choć jego niezwykła

wszechstronność i barwna biografia byłaby doskonałym materiałem na scenariusz filmowy.
A.J.: Na co warto

zwrócić uwagę czytając jego powieści?

K.K.: Przede wszystkim doskonale oddaje on koloryt, barwy danej epoki.

Świetnie odmalowuje

stosunki

społeczne. Kraszewski uważał, że „literatura powinna oddawać ducha czasu”, czyli

powinna

być obrazem rzeczywistości. Jeśli nie przekazuje tego kolejnym pokoleniom, jest nic

nie warta.

Jeśli więc Kraszewski opisuje jakieś zwyczaje czy historie, które dzieją się na

wsiach, miasteczkach, to

możemy być przekonani, że takie sytuacje w rzeczywistości miały

miejsce, lub

mogły mieć, bo podobne się zdarzały. Opisuje więc pozornie spokojny wiejski

zaścianek, upadające dwory szlacheckie ale i kariery próbujących szybko wzbogacić się
mieszczan.
A.J.: Co najbardziej

zafascynowało Pana w Kraszewskim?

K.K.: Na pewno jego

wszechstronność. Rzadko się zdarza, by był ktoś tak utalentowany

i literacko, i muzycznie. Sam maluje, rysuje, komponuje, odkrywa

Moniuszkę, docenia

Chopina,

który nie był jeszcze tak mocno poważany, wydaje Szekspira, tłumaczy Dantego.

A.J.: A

język w powieściach Kraszewskiego?

K.K.:

Książki o tematyce jemu współczesnej - moim zdaniem niesłychanie interesujące - są

pisane

całkiem przystępnym językiem. Oczywiście dla osoby, która cokolwiek czyta. Choć

często znajdą się tam słowa dziś mało używane, czy makaronizmy – od tego mamy przypisy.
W

książkach historycznych Kraszewski bawi się słowem, archaizuje - nie wiemy przecież jak

mówiono wtedy. Jednak czytając rozwijamy swój język, a znaczenia niektórych słów
domyślamy się z kontekstu

.

Rozmawiała: Agnieszka Jarosz

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

21

SZUFLADA I GŁOWA

Pewien uczony,

Bardzo wsławiony,

Pokazywał mi szufladę.

„Patrz, co to ja w te papiery,

Przez lat trzydzieści cztery

Rozumu, nauki kładę”.

„Ach! – ktoś na to z boku doda –

Moi mili panowie,

Że rozum i nauka,

Której każdy w głowie szuka,

U tego pana w szufladzie, nie w głowie”.

[Przed 1838]

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

22

DZIAD I BABA

Był sobie dziad i baba,
Bardzo starzy oboje:
Ona -

kaszląca, słaba,

On - skurczony we
dwoje.
Mieli chatkę maleńką,
Taką starą jak oni,
Jedno miała okienko
I jeden był wchód do
niej.
Żyli bardzo szczęśliwie
I spokojnie jak w niebie,
Czemu ja się nie dziwię,
Bo przywykli do siebie.
Tylko smutno im było,
Że umierać musieli,
Że się kiedyś mogiłą
Długie życie rozdzieli.

I modlili się szczerze,
Aby bożym rozkazem
Kiedy śmierć ich
zabierze,
Zabrała dwoje razem.
Aż do drzwi, puk
powoli:
- Kto tam? -

Otwórzcie,

proszę.
Posłuszna waszej woli,
Śmierć jestem, skon
przynoszę.
-

Idź, babo, drzwi

otworzyć!
-

Ot, to, idź sam! ja

słaba,
Ja pójdę się położyć… -
Odpowiedziała baba.

-

Fi, śmierć na słocie

stoi
I czeka tam nieboga!
Idź, otwórz z łaski
swojej!
-

Ty otwórz, moja droga!

Baba za piecem z cicha
Kryjówki sobie szuka,
Dziad pod ławę się
wpycha,
A śmierć stoi i puka.
I byłaby lat dwieście,
Pode drzwiami tam
stała,
Lecz, znudzona
nareszcie,
Kominem wejść
musiała.

[

Przed 1835]

rys. Paulina

Cekała

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

23

JUBILEUSZOWE BOMBKI ŚWIĄTECZNE

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

24

JUBILEUSZOWE BOMBKI ŚWIĄTECZNE

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

25

KRASZEWSKI DLA WSPÓŁCZESNYCH

(fragment) Opracował: Tomasz Łukawski

Z okazji dwusetnej rocznicy narodzin wielkiego polskiego pisarza,

historyka, publicysty i

działacza społecznego Józefa Ignacego Kraszewskiego

sejm

ogłosił rok 2012 rokiem Kraszewskiego. Jest to wyśmienita okazja, by

przypomnieć obraz tej niezwykłej, choć niesłusznie zapomnianej postaci, która
miała wielki wpływ na polską literaturę a także na kształtowanie przekonań XIX-
wiecznych

Polaków. Jest to również motywacja do refleksji, kim jest

Kraszewski dla

współczesnych.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

26

Ignacy Kraszewski

może być ukazany jako ojciec

polskiej

powieści, człowiek, dzięki któremu rozwinął się

później talent Henryka Sienkiewicza i wielu innych
powieściopisarzy. Jednakże pisząc o Kraszewskim, tak
naprawdę nie ma potrzeby przywoływania innych nazwisk.
Talent Kraszewskiego broni

się sam. Jak postrzegamy

Kraszewskiego. Mimo tego

jakże reprezentatywnego

dorobku literackiego jest

często znany głównie jako

prekursor znakomitych

powieści historycznych

H. Sienkiewicza. Wielki noblista

przyćmił swą sławą jasną

niegdyś gwiazdę Kraszewskiego. Współczesny czytelnik
nie zna

żadnych utworów „ojca polskiej powieści” poza

„Starą baśnią”. Niektórzy, zwłaszcza młodzież, w ogóle go
nie kojarzy. Ten stan rzeczy jest przykry,

ponieważ jest to

postać, która nie tylko przez swoje dzieła uczyła Polaków
historii, ale

też etyki i patriotyzmu. Pisarz nie wahał się

krytykować szlachty, z którą sympatyzował (uważał ją za
nośnik polskiej państwowości), ale której wady znał
i

bezlitośnie ujawniał. Był wreszcie pośrednikiem między

polską kulturą a żywo rozwijającym się zachodem Europy,
gdzie

powstawały nowatorskie prądy intelektualne, wielkie

pomysły, które miały zmienić świat.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

27

Kraszewski nie tylko

propagował zachodnie idee w swoich

powieściach czy artykułach, ale także zapoznawał polskich czytelników
z

różnymi formami literatury zachodniej, którą często się inspirował.

Współczesny czytelnik nie zdaje sobie często sprawy z bogatego dorobku
Kraszewskiego.

Często myśli się o nim tylko w ramach literatury historycznej,

całkowicie pomijając jego pozostałą, równie bogatą twórczość, na którą
składają się nawet poezja i dramaty. Z jego liryków najbardziej znane są „Dziad
i

baba” i „Hymny boleści” o bardzo pięknej formie. Spośród dramatów

najsłynniejsze są „Miód Kasztelański” i „Panie Kochanku”. Twórca mnóstwa
artykułów i rozpraw na temat sztuki – był szczególnie poważany jako krytyk
literacki i muzyczny (sam

zresztą był zapalonym pianistą). Żywo interesował się

wielkimi pisarzami, czemu

zawdzięczamy opracowania, dotyczące m.in.

utworów Krasickiego. Jakby tego było jeszcze mało tłumaczył m.in. „Boską
komedię” Dantego i wydawał prace na tematy historyczne, spośród których
wiele

dotyczyło tematów wcześniej nieporuszanych. Ale to też jeszcze nie

koniec,

dzięki doświadczeniom ze swych licznych wypraw pisał również

powieści podróżnicze.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

28

Współczesnego czytelnika tak obszerna bibliografia nieraz odstrasza,

gdyż nie wie od czego zacząć. Zazwyczaj zna tylko kilka utworów pisarza
i podchodzi sceptycznie do kilkuset

pozostałych. Jednakże to, co często wielu

uznaje za

wadę, może być największą zaletą twórczości Kraszewskiego – każdy

znajdzie

coś dla siebie. Od powieści historycznych, które nasi dziadkowie znają

pewnie prawie na

pamięć, przez prozę, dotyczącą kwestii społecznych, które

czasem

zaskakują aktualnością problemów, dalej do opisów ówczesnej Europy

okiem Polaka tj. opisu,

który oddaje podziw dla ówczesnych osiągnięć

i przemian. Dla siebie

znajdą coś dla siebie nawet zwolennicy poezji

i

dramatów.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

29

W Poznaniu znajduje

się Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego,

które warto odwiedzić ze względu na odbywające się tam wykłady dotyczące
twórczości pisarza, a także ze względu na możliwość spotkania z wielbicielami
jego

twórczości, którzy z pewnością zachęcą do czytania dzieł Kraszewskiego

i

doradzą coś każdemu. W muzeum znajdują się liczne pamiątki po twórcy,

w tym

zbiór darów, które Kraszewski otrzymał z okazji pięćdziesięciolecia

działalności literackiej. Na księgozbiór, liczący obecnie blisko 3 tys. woluminów,
składa się ponad 220 pierwszych wydań książek Kraszewskiego oraz niemal
wszystkie

późniejsze edycje jego dzieł. Gromadzony jest księgozbiór naukowy

dotyczący życia i twórczości autora „Starej baśni”.

Przez

cały artykuł spierają się dwa obrazy – kim Kraszewski jest dla

współczesnych i kim powinien być. Jest – zazwyczaj pisarzem historycznym,
który napisał „Starą baśń” czy też prekursorem Sienkiewicza. Kim powinien być
– jedną z najważniejszych postaci polskiej literatury, wielkim autorytetem,
wnikliwym badaczem historii i sztuki, autorem niezwykle wszechstronnym,
zaangażowanym publicystą i wreszcie, co najważniejsze - człowiekiem z pasją.
Był tytanem pracy i najpłodniejszym polskim pisarzem. Był autorytetem dla
wielu

Polaków, którym przekazywał wiedzę historyczną i osiągnięcia zachodu,

ale

również wychowywał w duchu moralności i patriotyzmie.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

30

Ojczyzna

-> kraj lat dziecinnych, miejsce powrotu

Znasz-li

ten kraj, gdzie kwitną ->adresat: czytelnik, tułacz - wygnaniec z ojczyzny

Nad grobami piołuny,
Gdzie niebo twarz

błękitną

->kontrast barw, melancholia

W

szare

kryje całuny?

Gdzie pola kośćmi siane -
Las szumi pieśń cmentarną

, ->niemy krzyk rozpaczy

Rzeki,

łzami

wezbrane, -

>czystość, niewinność

Przez ziemię płyną

czarną

? -

>żyzna, ale po przejściach, doświadczona, wypalona

Kraj ten smutny, ubogi,
Ciągnie serca tułacze...
On nad wszystko

nam

drogi - -

>zbiorowość

My

z nim -

on z nami płacze!

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

31

Podmiotem litycznym jest

człowiek (tułacz) wracający do kraju, który

jest jego

ojczyzną, na co wskazują wypowiedzi w imieniu zbiorowości.

Utożsamia się on z nią („z nami”).

Podmiot opisuje

swój kraj i to, co się w nim dzieje. Służą temu pytania

retoryczne. Ukazuje

dramatyczną sytuację kraju - cierpienie (groby, czarna

ziemia,

łzy), ale pomimo tego wciąż ważny jest dla niego i jego rodaków.

Wykrzyknienia

nadają tragizmu i podkreślają patriotyczną postawę narodu.

Kraszewski

zastosował przemilczenia, które skłaniają do refleksji nad

magnetyzmem kraju i

potęgują nostalgię, przez co nastrój utworu jest

patetyczny,

przygnębiający i melancholijny. Nagromadzenie obrazowych

i ekspresywnych

epitetów sugeruje uczuciowe zaangażowanie podmiotu, ale

też dramatyczne doświadczenia.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

32

We wszystkich mowach i w języku duszy
Nad wszystkie są dwa słowa,

Jak w kroplach rosy po suszy,

W nich skarb żywota się chowa.

Jak dwie perełki w oceanie życia,
Jak dwie gwiazdeczki na niebie,

Świecą nam do powicia
Dwa

słowa - kocham ciebie.

Ten

krótki i prosty wiersz ma bardzo bogate przesłanie.

Autor

uważa, że we wszystkich językach, ale i duszy każdego z nas,

najważniejszymi słowami są: „kocham ciebie”.

Nagromadzenie porównań ukazuje, jak różne mają oblicza:

*tak jak rosa -

dają zaspokoić pragnienie, łagodzą i dają orzeźwienie,

*chowamy w tych słowach skarb całego naszego życia,
*są czymś drogocennym, jak perły,
*niczym gwiazdy rozświetlają nam drogę, podziwiamy ich piękno, a ich
blask daje nadzieję,
*myślimy o nich każdego dnia.

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

33

Kobieto, królowo, szatanie, aniele

... -

>tytuł jest pierwszym wersem utworu

Kobieto, królowo, szatanie, aniele, ->

Motylu, głazie, kwiecie,

->

Duchu z niebios

w ludzkim ciele, ->wyliczenia

Nie ze

świata, a na świecie. ->antyteza

W tym utworze

główną rolę grają symboliczne znaczenia poszczególnych

wyrazów. Nagromadzone emocjonalne zwroty do adresata mają głębokie
znaczenie,

które stanowią sens wiersza.

Adresatem utworu jest kobieta, natomiast

nadawcą mężczyzna, który

stara

się opisać naturę kobiecą, zrozumieć ją. Opisuje kobietę jako istotę władczą,

przebiegłą, złą, ale także mającą naturę osoby wrażliwej, dobrej, niewinnej.
Kontrastuje jej zalety z

obojętnością, przyziemnością. Mówi także o jej pięknie

i

dwoistości postaci (zarówno duch, jak i człowiek), poprzez dobranie

przeciwstawnych

określeń, jak np. szatan/anioł, głaz/motyl, duch/ciało.

Uważa również, że kobieta nie jest istotą ziemską, ale tylko żyje na ziemi. Posiada
ona w sobie pierwiastki boskie i ludzkie.

Ton wypowiedzi w utworze jest

podniosły i bardzo emocjonalny.

Wypowiedź podmiotu lirycznego jest wyrazem jego subiektywnego widzenia
adresatki, jako osoby

pełnej sprzeczności (podobnie: monolog Gustawa w IV cz.

„Dziadów” : „Kobieto, puchu marny!”).

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

34

Recytacja wierszy Kraszewskiego

„Dziad i Baba”

„Książka”

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

35

NOC PEŁNA KRASZEWSKIEGO

RELACJA Z NOCY MUZEÓW 2012

Na te kilka godzin

przenieśliśmy sie do zaczarowanego świata

Kraszewskiego,

który mówi „ludzkim głosem”. Tak, by każde dziecko mogło go

zrozumieć. „Magiczna noc baśni Kraszewskiego” przyciągnęła na Noc Muzeów
tłum dzieciaków, które zgromadziły sie w Zaczarowanym Pokoiku Pracowni-
Muzeum przy ulicy Wronieckiej. Z

uśmiechem na twarzach oglądały inscenizacje

bajek Kraszewskiego, takich jak np.

„Dziad i Baba” czy „Kwiat paproci”. Okazało

sie,

że są jak najbardziej aktualne, a dzieciaki świetnie sie przy nich bawią, a być

może także czegoś uczą. Kraszewski okazał sie jak najbardziej współczesny
i

„na topie”. Nie tylko w inscenizacjach przygotowanych przez uczniów klasy

teatralnej XII LO, czy humanistycznej III LO. Bo

przyszedł czas także na akcent

muzyczny,

którzy przecież tez odbił sie na twórczości Kraszewskiego.

Występowali uczniowie VIII LO w Poznaniu. Największe wrażenie zrobiła
rockowa wersja jednej z

baśni. Wszystkie występy nagrodzone były gromkimi

brawami,

które przecież najbardziej należały sie tego dnia Kraszewskiemu, który

udowodnił ze sie „nie starzeje”.

Agnieszka Jarosz

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

36

Inscenizacja komedii Kraszewskiego „Kosa i kamień” w wykonaniu uczniów

III LO w Poznaniu

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

37

Akcent muzyczny

– „Dziad i Baba” w wersji rockowej uczniów

VIII LO w Poznaniu

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

38

28 lipca 1 81 2

– w Warszawie przychodzi na świat Józef

Ignacy Kraszewski
1 81 2

– 1 826 - dzieciństwo w Romanowie u dziadków

Malskich 1 829 -

rozpoczęcie studiów na Uniwersytecie

Wileńskim, na wydziale lekarskim, po roku na wydziale
literackim
1 830 -

aresztowany za udział w tajnym ruchu młodzieży

1 832

– J.I. Kraszewski uwolniony z wiezienia

1 835- powstanie

powieści „Poeta i świat”(wyd. 1 839)

1 836 -

początek długoletniej współpracy literackiej

z "Tygodnikiem Petersburskim"
1 837 - 1 860 -

ślub z Zofia Woronicz (1 838); osiedlenie się

w Zytomierzu, liczne prace literackie (kolejne

powieści,

artykuły, relacje z podrózy) i redakcyjne ; narodziny czworga
dzieci - Konstancji, Jana, Franciszka i Augusty Marii
od wrzesnia 1 859 - objecie redakcji "Gazety Codziennej"
w Warszawie (od 1 861 "Gazeta Polska")
1 861 -

członek Delegacji Miejskiej sprawującej zarząd

miasta przed wybuchem Powstania Styczniowego
1 863

– opuszczenie Warszawy

1 879

– wyjazd do Krakowa

1 830-1 889 - okres

twórczości; wychodzą: „Kotlety”(1 830),

„Miód kasztelański”(1 860), „Wilno” (1 838), „Anafielas”(1 840-
46), „Dwa światy”(1 855), „Ulana”(1 834), „Szpieg”(1 864),
„Saskie ostatki” (1 889)
1 883 -

oskarżony o szpiegostwo na rzecz Francji,

aresztowany; osadzony w Magdeburgu.
1 885

– opuszczenie wiezienia za wysoka kaucja

1 9 marca 1 887

– smierc pisarza w Genewie

„Pierwsza miłość ostatnia jest szczęścia godziną, z nią wszystko ginie
-

jedno wspomnienia nie giną” J.I. Kraszewski

ZAKŁADKI

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

39

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

40

NAZWISKA UCZNIÓW i NAUCZYCIELI

ZAANGAŻOWANYCH W PRZYGOTOWANIE PROJEKTU:

I. Uczniowie III LO

1 .Jan Gruszka

– inscenizacja „Kosa i kamien”

2.Artur Łuksza - inscenizacja
3.Joanna Szymanska

– kostiumy do inscenizacji,

recytacja wierszy
4.Paulina Domagała – inscenizacja, gazeta
5.Jowita Laube - inscenizacja
6.Klaudia Jarus -inscenizacja, gazeta
7.Agnieszka Jarosz

– wywiad, zdjecia,

redakcja

gazety okolicznościowej

8.Anna Skiba

– recytacja wierszy

9.Karolina Rzymek

– ilustracje do wierszy

1 0.Maria Tomczak

– ilustracje do wierszy

1 2.Marta Kunsztowicz

– portret Kraszewskiego

1 3.Paulina

Cekała – ilustracje do wierszy

1 4.Mateusz Pawlukiewicz

– opracowanie

multimedialnej prezentacji (wiersze - ilustracje)
1 5.Martyna Szweda

– ilustracje wierszy

1 6.Piotr Mitkowski

– skład gazetki

Bombki i zakładki:
1 7.Marta Jakubowska
1 8.Pamela Piasecka
1 9.Marta Wysocka
20

.Aleksandra Górska

21.Nikola Musiała
22 .Zuza Nowaczyk
23.Ewelina Krawczak
24.Marta Piotrowska
25.Anna Ludwiczak

NAUCZYCIELE:
M

gr Róża Połeć

Mgr Beata Błaszczyk

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

41

II. Uczniowie VIII LO

1 .Bartłomiej Niedziałkowski - muzyka
2.Szymon Siwierski - muzyka
3.Filip Piechocki - muzyka
4.Kacper Naglik -muzyka
5.Amadeusz Hernik -muzyka
6.Jakub Myszkowski-muzyka
7.Tomasz Łukawski – prezentacja i prelekcja
8.Jakub Potoczny

– prezentacja i prelekcja

Nauczyciele współpracujący: mgr Aleksandra Radziszewska, mgr Alicja Zimmer

III. Uczennice XIV LO

– prace plastyczne (plakaty)

1 . Agnieszka

Czerwińska 2.Irene Loche

3.Karolina Karof 4.Maria Kosicka
5.Adriana Wawrzynkiewicz
Nauczyciele współpracujący: mgr Barbara Bednarek, mgr Agnieszka Nowakowska

IV. Uczennice Gimnazjum nr 4 w Poznaniu

– prace plastyczne:

1 .Magdalena Raczkowska,
2.Hanna Szymura,
3.Zuzanna

Głuszyńska

4.Oliwia

Degórska

5.Marta Zawrocka
6.Marta Dziki
Nauczyciel

– mgr Monika Kasperska

"Oblicza Kraszewskiego" - jednodniówka

42