Definicja rachunkowości

Rachunkowość jako nauka stosowana ma cel
praktyczny, czyli pomiar przepływów i
przyrostu

wartości

w

podmiocie,

dokonywany

po

to

aby,

ułatwić

podejmowanie

decyzji

i

rozliczać

ze

społecznej i ekonomicznej efektywności
[Jaruga]

Rachunkowość

teoria

pomiaru

ekonomicznego (pomiaru wartości) oraz
system tego pomiaru w przedsiębiorstwach i
instytucjach.

Informacje

tworzone

w

rachunkowości powinny służyć przede
wszystkim

podejmowaniu

racjonalnych

decyzji oraz rozliczaniu przedsiębiorstwa z
otoczeniem [Burzym]

Cechy jakościowe informacji księgowej

Wierny i rzetelny obraz przedsiębiorstwa

ZROZUMIAŁOŚĆ

UŻYTECZNOŚĆ

WARTOŚĆ PROGNOSTYCZNA

kompletność

porównywalność

terminowość

Koncepcja rzetelnego i wiernego

obrazu

• Podejście anglosaskie do koncepcji true and fair

view - jeżeli brak określonych norm dla danej

sytuacji, to obowiązuje ta koncepcja (od 1986 r w

Niemczech w spółkach prywatnych i publicznych)

• We Francji koncepcja ta nie jest ujęta w

ustawodawstwie, ale przestrzeganie przez

rachunkowość norm prawnych jest potwierdzeniem

istnienia tej koncepcji (dotyczy przedsiębiorstw i

spółek państwowych oraz przedsiębiorstw

będących w własnością jednego właściciela)

Harmonizacja i

standaryzacja

• IV Dyrektywa Rady z dnia 25 lipca 1978 w

sprawie rocznych sprawozdań finansowych
niektórych rodzajów spółek

• Dyrektywa VII z 13 lipca 1983 zawierająca

zasady tzw. rachunkowości grupy
kapitałowej.

• Dyrektywy nie są prawem operacyjnym, ale są ogólnymi wzorcami

zawierającymi wiele rozwiązań alternatywnych pozwalających na ich

realizowanie z dużymi krajowymi modyfikacjami

.

Harmonizacja i standaryzacja -

organizacje

IASB (1973) – komitet Międzynarodowych

Standardów Rachunkowości - celem jej jest

opracowanie

jednego

zestawu

obowiązujących standardów o wysokiej

jakości oraz doprowadzenie do konwergencji

krajowych standardów rachunkowości do

rozwiązań międzynarodowych.

IFAC

–

Międzynarodowa

Federacja

Księgowych
IOSCO

–

Międzynarodowa

Organizacja

Komisji Papierów Wartościowych
ISAR – Organizacja Międzynarodowych

Standardów

Rachunkowości

i

Sprawozdawczości

Zadania IASB:
1) opracowanie

i

publikowanie

standardów

rachunkowości

finansowej oraz promowanie ich

akceptacji i stosowania w świecie

2) doskonalenie procesów harmonizacji

światowej

w

zakresie

sprawozdawczości finansowej

MSR/MSSF

Opracowania

IASB

nie

zawierają

żadnych

wytycznych w sprawie zasad ewidencji (księgowania)

uznając, je za problem natury technicznej. Celem

regulacji

jest

zapewnienie

porównywalności

sprawozdań finansowych. Dominuje zatem ujęcie

sprawozdawcze

nie

ewidencyjne,

a

zatem

priorytetowo są traktowane zasady wyceny i

ustalenia wyniku finansowego, czyli polityce

rachunkowości.

Regulacje IASB stanowią jedynie pewien wzorzec, który jednak

wymaga uzupełnienia. MSR/MSSF zostały wprowadzone przede

wszystkim dla dużych spółek giełdowych poszukujących

kapitału na rynkach zagranicznych. Nie dyskwalifikuje to jednak

standardów międzynarodowych jako podstawy rozwiązań

wprowadzonych przez inne jednostki, ponieważ większość

zasad rachunkowości i rozwiązań szczegółowych nie zależy od

rozmiarów prowadzonej działalności.

Stosowanie MSR

1. jako podstawa krajowych przepisów

z zakresu rachunkowości w wielu
krajach

2. jako międzynarodowy wzorzec dla

wielu krajów, które przystąpiły do
opracowania przepisów krajowych

3. stosowane przez spółki giełdowe dla

celów sprawozdawczych

Proces powstawania

Międzynarodowego Standardu

Rachunkowości

Propozycja tematu standardu

Podstawowy zarys standardu

Wstępna propozycja standardu

Poprawiona propozycja standardu

Publikacja projektu standardu

Międzynarodowy standard rachunkowości (MSR)

Komitet sterujący pracami

jw.

jw

jw.

jw.

jw.

Aprobata zarządu IASB

Uwagi i komentarze zarządu IASB

jw.

Aprobata 2/3 zarządu IASB

Aprobata 3/4zarządu IASB

Klasyfikacja standardów międzynarodowych

(MSR/MSSF)

Standardy międzynarodowe (MSR/MSSF)

Standardy o

charakterze

ogólnym

Standardy

o

charakterze

szczegółowym

pomia

r

Pomiar i
prezentacja

prezenta

cja

pomia

r

wycena

pomiar
wyniku

prezenta

cja

Pomiar i

prezentacja

Z

a

k

re

s

sz

cz

e

g

ó

ło

w

o

śc

i

P

rz

e

d

m

io

t r

e

g

u

la

cji

Zawartość standardu międzynarodowego rachunkowości –

MSR a MSSF

Wprowadzenie

Cel (istota problemu)

Zakres (przedmiotowy i

podmiotowy)

Definicje – specyficzne i

innych MSR

Zasady uznawania

pozycji związanych z

omawianym problemem

Zasady pomiaru

wartości (wycena i

ustalenia wyniku)

Zasady prezentacji

informacji w

sprawozdaniach

Data wejścia w życie

Załączniki (objaśnienia i

przykłady)

Wprowadzenie

Cel

Zakres

Ujmowanie i wycena

Prezentacja i ujawnianie

Data wejścia w życie

Załączniki

Definicje pojęć

Uzasadnienie wniosków

Wytyczne stosowania

Wykaz stosowanych standardów rachunkowości

Nr

Standard MSR/MSSF

Nr

Standard MSR/MSSF

MSR 1

Prezentacja sprawozdań finansowych

MSR
30

Ujawnianie informacji w sprawozdaniach banków
i podobnych instytucji finansowych

MSR 2

Zapasy

MSR
31

Sprawozdawczość finansowa dotycząca udziałów
we wspólnych przedsięwzięciach

MSR 7

Rachunek przepływów pieniężnych

MSR
32

Instrumenty finansowe: ujawnianie i prezentacja

MSR 8

Polityka rachunkowości , zmiany wartości
szacunkowych i korygowania błędów

MSR
33

Zysk przypadający na 1 akcję

MSR
10

Zdarzenia następujące po dniu bilansowym

MSR
34

Śródroczna sprawozdawczość finansowa

MSR
11

Umowy o budowę

MSR
36

Utrata wartości aktywów

MSR
12

Podatek dochodowy

MSR
37

Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa
warunkowe

MSR
16

Rzeczowe aktywa trwałe

MSR
38

Wartości niematerialne

MSR
17

Leasing

MSR
39

Instrumenty finansowe: uznawanie i wycena

MSR
18

Przychody

MSR
40

Nieruchomości inwestycyjne

MSR
19

Świadczenia pracownicze

MSR
41

Rolnictwo

MSR
20

Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na
temat pomocy państwa

MSSF
1

Zastosowanie MSSF po raz pierwszy

MSR
21

Skutki zmian kursów wymiany walut obcych

MSSF
2

Płatności w formie akcji własnych

MSR
23

Koszty finansowania zewnętrznego

MSSF
3

Połączenia jednostek gospodarczych

MSR
24

Informacje ujawniane na temat podmiotów
powiązanych

MSSF
4

Umowy ubezpieczeniowe

MSR
26

Rachunkowość i sprawozdawczość programów
świadczeń emerytalnych

MSSF
5

Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży i
działalność zaniechana

MSR
27

Skonsolidowane sprawozdania finansowe i
inwestycje w spółkach zależnych

MSSF
6

Poszukiwanie i ocena złóż mineralnych

MSR
28

Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych

MSSF
7

Instrumenty finansowe – ujawnianie informacji
(zastąpi MSR 32)

MSR
29

Sprawozdawczość w warunkach hiperinflacji

MSSF
8

Segmenty operacyjne

Wycena aktywów i

kapitałów

• Właściwa wycena majątku

znajdującego się w dyspozycji
przedsiębiorstwa zapewnia
prawidłową wycenę zużycia tych
aktywów, czyli ich odtworzenie.

• W rachunkowości można stosować

różne modele wyceny co skutkuje
różnym ich wpływem na wynik
finansowy.

Przykład - wycena

• W roku X spółka zakupiła grunt za 40000 zł,

sprzedała je w roku X+5 za 80000 zł.

• Pytanie czy spółka zarobiła, czy straciła na

tej transakcji?

Rozwiązanie:
1. Tak, pod warunkiem, że siłą nabywcza

złotego nie zmieniła się.

2. Nie, jeżeli siła nabywcza złotego zmniejszyła

się o 50%. Wartość nominalna złotego

wzrosła, ale nie wzrosła jego siła nabywcza.

Wykazanie zysku na sprzedaży ziemi jest

nieprawidłowe, gdyż jest to wyłącznie ”zysk

inflacyjny”

Przykład 2 - wycena

• Spółka eksploatuje nowy środek trwały

o wartości początkowej 16000 zł i
rocznej amortyzacji 2000 zł.

• Pytanie: czy po 8 latach spółka

zgromadzi środki na odtworzenie w
wysokości 16 000 zł jeżeli w ciągu
okresu eksploatacji poziom cen wzrósł
np. o 70%. I jak wycena wpłynie na
wynik?

• Z przykładów wynika, że na skutek

nieprawidłowej wyceny dochodzi do
dekapitalizacji majątku
przedsiębiorstwa i naruszenie
interesów właścicieli.

• Co w tej sytuacji z zasadą

kontynuacji działania?

Metody szacowania

wartości:

• Wartość historyczna

(najstarsza, oparta na koncepcji

nominalizmu pieniężnego, używane miary to cena nabycia, koszt
wytworzenia; cechy obiektywizm i łatwość weryfikacji)

• Wartość odtworzenia

(wycena po aktualnych cenach

nabycia lub kosztach wytworzenia, miary to cena rynkowa i wartość
godziwa)

• Wartość realizacji

i wartość likwidacyjna

(wycena na poziomie ich ceny sprzedaży bez podatku, występuje przy
transakcjach rynkowych)

• Wartość bieżąca

(wycena według aktualnej wartości

przyszłych wpływów netto z ich sprzedaży, koncepcja wartości
pieniądza w czasie, wymaga prognozowania przepływów
pieniężnych – co uznano za wadę)