Metodologia badań

Metodologia badań

psychologicznych

psychologicznych

wyk

wyk

ład 3

ład 3

10 marca 2003

10 marca 2003

Prof. Jerzy Karylowski

Prof. Jerzy Karylowski

Przykłady regresji do średniej w

Przykłady regresji do średniej w

badaniach empirycznych

badaniach empirycznych



Zależność pozorna:

Zależność pozorna:

Wpływ uczestnictwa w

Wpływ uczestnictwa w

grupach dla rodziców na nasilenie

grupach dla rodziców na nasilenie

problemów wychowawczych

problemów wychowawczych

(Journal of Community Psychology, 1976, 4,

(Journal of Community Psychology, 1976, 4,

157-163)

157-163)



Pozorna niezależność:

Pozorna niezależność:

Wpływ uczestnictwa

Wpływ uczestnictwa

w programie Head Start na inteligencję i

w programie Head Start na inteligencję i

na poziom osiągnięć szkolnych

na poziom osiągnięć szkolnych

(Britanica Review of Americanl

(Britanica Review of Americanl

Education, 1969)

Education, 1969)



Przeciwstawne efekty dla osób powyżej i

Przeciwstawne efekty dla osób powyżej i

poniżej mediany:

poniżej mediany:

Wpływ treningu

Wpływ treningu

wojskowego i wyjściowego poziomu

wojskowego i wyjściowego poziomu

autorytaryzmu na nasilenie autorytaryzmu

autorytaryzmu na nasilenie autorytaryzmu

u studentów szkoły oficerskiej

u studentów szkoły oficerskiej

(praca doktorska, Univ of

(praca doktorska, Univ of

Tennessee, 1973)

Tennessee, 1973)

Paradoksalny charakter

Paradoksalny charakter

zjawiska regresji jako źródła

zjawiska regresji jako źródła

artefaktów w badaniach

artefaktów w badaniach

empirycznych

empirycznych



Jest skutkiem błędu losowego ale

Jest skutkiem błędu losowego ale

prowadzi do błędu systematycznego

prowadzi do błędu systematycznego



Normalne środki ochrony przed

Normalne środki ochrony przed

skutkami błędu losowego

skutkami błędu losowego

(zwiększenie liczebności próby,

(zwiększenie liczebności próby,

użycie testów istotności) są

użycie testów istotności) są

nieskuteczne

nieskuteczne

Psychologia jako nauka

Psychologia jako nauka

empiryczna

empiryczna



Systematyczne gromadzenie danych w

Systematyczne gromadzenie danych w

kontrolowanych warunkach

kontrolowanych warunkach



Definiowanie pojeć (definicje operacyjne)

Definiowanie pojeć (definicje operacyjne)



Weryfikowalne hipotezy

Weryfikowalne hipotezy



Rzetelne i trafne narzedzia pomiaru

Rzetelne i trafne narzedzia pomiaru



U

U

ż

ż

ycie

ycie

testów statystycznych jako

testów statystycznych jako

podstawa opisu wyników

podstawa opisu wyników



-statystyka opisowa

-statystyka opisowa



-statystyka indukcyjna

-statystyka indukcyjna



Sceptycyzm

Sceptycyzm

Hipoteza badawcza

Hipoteza badawcza



Frustracja wywołuje agresję

Frustracja wywołuje agresję

Badanie empiryczne #1

Badanie empiryczne #1



Frustracja: dwie grupy, obu

Frustracja: dwie grupy, obu

obiecujemy śniadanie, jedna grupa

obiecujemy śniadanie, jedna grupa

dostaje, druga nie

dostaje, druga nie



Agresja: wyniki w kwestionariuszu

Agresja: wyniki w kwestionariuszu

agresji

agresji

Badanie empiryczne #1

Badanie empiryczne #1

Zmienna

Zmienna

Niezależna

Niezależna

Zmienna

Zmienna

Zależna

Zależna

Poziom

Poziom

Teoretyczn

Teoretyczn

y

y

Pojecia

Pojecia

teoretyczne

teoretyczne

(konstrukty)

(konstrukty)

Frustracja

Frustracja

Agresja

Agresja

Poziom

Poziom

Empiryczn

Empiryczn

y

y

Wskażniki

Wskażniki

empiryczne

empiryczne

(definicje

(definicje

operacyjne)

operacyjne)

Niemożność

Niemożność

zjedzenia

zjedzenia

śniadania w

śniadania w

tej

tej

sytuacji.....

sytuacji.....

Wyniki w tym

Wyniki w tym

kwestionariusz

kwestionariusz

u agresji.....

u agresji.....

Przykładowe wyniki (średnie

Przykładowe wyniki (średnie

wskaźniki agresji)

wskaźniki agresji)



G1 (Frustr): 7,01; G2 (Kontrolna):

G1 (Frustr): 7,01; G2 (Kontrolna):

6,09

6,09



G1 (Frustr): 8, 55; G2 (Kontrolna):

G1 (Frustr): 8, 55; G2 (Kontrolna):

5,51

5,51

Czy różnica jest istotne statystycznie?

Czy różnica jest istotne statystycznie?

Prawdopodobieństwo, że różnica wystąpiła przez przypadek

Prawdopodobieństwo, że różnica wystąpiła przez przypadek



Wielkość różnicy

Wielkość różnicy



Wielkość próby

Wielkość próby



Zróżnicowanie wewnątrz grup

Zróżnicowanie wewnątrz grup

Trafność wewnętrzna

Trafność wewnętrzna



W jakim stopniu zebrane dane pozwalają

W jakim stopniu zebrane dane pozwalają

na wyeliminowanie możliwości, że to nie

na wyeliminowanie możliwości, że to nie

zmienna niezależna ale inne czynniki

zmienna niezależna ale inne czynniki

odpowiedzialne są za poziom zmiennej

odpowiedzialne są za poziom zmiennej

zależnej?

zależnej?



Trafność wewnętrzna może mnieć

Trafność wewnętrzna może mnieć

mniejsze znaczenie jeśli naszym celem

mniejsze znaczenie jeśli naszym celem

jest jedynie przewidywanie (a nie

jest jedynie przewidywanie (a nie

rozumienie)!

rozumienie)!

Trafność wewnętrzna a

Trafność wewnętrzna a

pokrywanie się zmiennych

pokrywanie się zmiennych



Trafność wewnętrzna jest wysoka gdy

Trafność wewnętrzna jest wysoka gdy

wyniki są istotne statystycznie a

wyniki są istotne statystycznie a

zmienna niezależna nie pokrywa się

zmienna niezależna nie pokrywa się

(nie jest w systematyczny sposób

(nie jest w systematyczny sposób

związana) z innymi czynnikami

związana) z innymi czynnikami

mogącymi wpływać na zmienną

mogącymi wpływać na zmienną

zależną

zależną

Trafność konstruktów

Trafność konstruktów



W jakim stopniu użyte wskaźniki

W jakim stopniu użyte wskaźniki

empiryczne (definicje operacyjne)

empiryczne (definicje operacyjne)

uznać można za dobre

uznać można za dobre

egzemplifikacje pojęć teoretycznych

egzemplifikacje pojęć teoretycznych

(konstruktów).

(konstruktów).

Trafność zewnętrzna

Trafność zewnętrzna



W jakim stopniu stwierdzone wyniki

W jakim stopniu stwierdzone wyniki

można uogólnić na inne zbiorowości

można uogólnić na inne zbiorowości

osób?

osób?

Badanie #1 to eksperyment

Badanie #1 to eksperyment



Dobór losowy i manipulacja

Dobór losowy i manipulacja

eksperymentalna: Zmienna

eksperymentalna: Zmienna

niezależna manipulowana na

niezależna manipulowana na

podstawie losowania

podstawie losowania



Zmienna zależna mierzona

Zmienna zależna mierzona



Wysoka trafność wewnętrzna

Wysoka trafność wewnętrzna



Niska trafność konstruktów

Niska trafność konstruktów



Niska trafność zewnętrzna

Niska trafność zewnętrzna