Koncepcja integracji

w nauczaniu

początkowym

Główne założenia modelu edukacji

wczesnoszkolnej wg M.

Cackowskiej

Zwolennikiem integracji w nauczaniu początkowym jest

także M. Cackowska (1994). Główne założenia

opracowanego przez nią modelu edukacji

wczesnoszkolnej to:

• Nauczanie powinno być nastawione na pobudzanie

działalności poznawczej dziecka oraz rozwijanie

jego postaw twórczych przez skłanianie do

podejmowania różnorodnej działalności;

• Kształcenie powinno być ukierunkowane na

uczenie sposobów rozwiązywania różnorodnych

problemów, które są uczniom bliskie, związane z

ich najbliższym otoczeniem, a ich rozwiązanie

możliwe przy wykorzystaniu nabytych

doświadczeń;

• W procesie dydaktyczno – wychowawczym należy

połączyć 3 rodzaje aktywności:

• emocjonalną,

• intelektualną,

• praktyczną;

• Należy zapewnić możliwości rozwoju każdemu dziecku;

• Trzeba uwzględnić podmiotowość dziecka w stosunku

nauczyciel – uczeń, w systemie diagnozowania

i oceniania jego osiągnięć szkolnych;

• System wartości powinien być jasny, oparty na

aktywności jednostki i normach moralnych grupy

(Adamek 1997)

Edukację wczesnoszkolną autorka

rozgraniczyła na dwa cykle:

• Cykl pełnej integracji czyli nauczania łącznego
• Cykl integracji wybiórczej czyli nauczania skorelowanego

Integracja pełna, klasy 0-1

Integracja wybiórcza, klasy II

- III

Opracowanie tematyki powinno
zmierzać do całkowitego
zacierania granic między

przedmiotami
i kształtowania w umysłach
dzieci scalonego obrazu świata,

rozumienia procesów i zjawisk w
nim zachodzą-cych, związków i
zależności między nimi, jak też
roli człowieka w świecie przyrody

oraz w społeczeństwie

.

Efektem procesu nauczania –
uczenie się powinno być scalenie
treści pokrewnych dwu lub

trzech przedmiotów wokół
wspólnego tematu. Scalanie to
może przyjąć formę korelacji:
• wewnątrzprzedmiotowej;
• międzyprzedmiotowej;
• synchronicznej;
• asynchronicznej;
• biernej
• czynnej

M. Cackowska w oparciu o program

kształcenia obowiązujący w klasach I –

III zaprojektowała integralny rozkład

materiału zachowujący strukturę

przedmiotową, ale treści każdego

przedmiotu podzielono na jednostki

miesięczne, tygodniowe i dzienne.

Każdej jednostce metodycznej

przyporząd-kowano wspólny temat oraz

wspólną tematyką scalającą. Tematyka

ta koncentro-wała się wokół bliskich

dziecku środowisk przyrodniczych,

społecznych, uwzględniając przy tym

aktualną porę roku.

Integrację i korelację treści

ułatwić mają:

• Ciągi sytuacji dydaktycznych,

zdarzeń, ćwiczeń oraz różnych form
działalności uczniów;

• Literatura;
• Scenariusze zabaw i gier;
• Wskazówki metodyczne.

Obok jednostek integralnych na realizacje, których

można przeznaczyć od kliku do kilkunastu lekcji,

prowadzić należy pojedyncze lekcje przedmiotowe

poświęcone realizacji różnych pojęć, np.

• Z matematyki: monografia liczb 5; związki dodawania

z odejmowaniem; algorytmy działań pisemnych;
algorytm rozwiązywania zadań;

• Z języka polskiego: pojęcie rzeczownika; funkcja

rzeczownika w zdaniu; związki rzeczownika
z przymiotnikiem; zasady stopniowania
przymiotników; pisownia rz po spółgłoskach; pisownia
głosek podlegających ubezdźwięcznieniu; itp.

• Ze środowiska społeczno – przyrodniczego: stany

skupienia wody; zasady przechodzenia przez jezdnię;
wizerunki życia roślin; budowa kwiatu itp. (Cackowska
1994 a)

Autorka przewiduje również, aby

obok integracji treści występowała
integracja nauczania i wychowania,
tj. równoległą realizację w procesie
edukacyjnym celów poznawczych i
wychowawczych.

M. Cackowska uwzględnia również

integrację metodyczną, mającą na
celu świadome różnicowanie metod
pracy dydaktycznej w celu pełnego
rozwoju osobowości dzieci. Autorka
zakłada tutaj wykorzystanie
wszelkich metod wynikających z
koncepcji kształcenia wielostronnego
opracowanej przez Okonia.

Koncepcja wielostronnego

nauczania wg Okonia

• Uczenie się przez przyswajanie ( z tym

sposobem uczenia się związane są metody

asymilacji wiedzy oparte głównie na aktywności

poznawczej o charakterze reproduktywnym, czy

tzw. metody podające).

• Uczenie się przez odkrywanie ( w tym

przypadku główną rolę odgrywają metody

samodzielnego dochodzenia do wiedzy zwane

metodami problemowymi, które oparte są na

twórczej aktywności poznawczej ucznia

wyrażającej się rozwiązywaniem problemów).

• Uczenie się przez przeżywanie (pierwszorzędną

rolę odgrywają metody waloryzacyjne zwane inaczej
eksponującymi, wykorzystujące aktywność
emocjonalno – artystyczną uczniów).

• Uczenie się przez działanie (ten sposób

przyswajania wiedzy, a zwłaszcza umiejętności
związany jest z metodami praktycznymi,
cechującymi się przewagą aktywności praktyczno –
technicznej).
Przedstawiona tutaj koncepcja integracji w
nauczaniu początkowym umożliwia – zdaniem
Cackowskiej – złagodzenie cenzury między
przedszkolem i szkołą
z jednej strony, z drugiej zaś między nauką
początkową a wyższymi szczeblami kształcenia.